Yevgeniy Mixayloviç Abalakov (1907–1948) - Sovet dağçılığının ən görkəmli simalarından biri. O, yüksək dağ zirvələrinə uğurlu ekspedisiyaları və SSRİ-də alpinizmin inkişafına verdiyi töhfələri ilə tanınır. Yevgeniy Abalakov, 1933-cü ildə Tacikistanın Kommunizm Zirvəsinə (indiki İsmail Somoni zirvəsi, 7495 m) ilk dəfə qalxan alpinist kimi tarixə düşmüşdür. O, həmçinin dağçılıq avadanlıqlarının təkmilləşdirilməsi və alpinistlərin fiziki hazırlığı ilə bağlı ciddi elmi araşdırmalar aparmışdır. Erkən həyatı Yevgeniy Abalakov 1907-ci ildə Rusiyanın Krasnoyarsk şəhərində doğulmuşdur. O, uşaqlıqdan təbiətə və idmana böyük maraq göstərmiş, qardaşı Vitaly Abalakov ilə birlikdə dağçılığa həvəs göstərmişdir. 1920-ci illərdə SSRİ-də dağçılığın inkişaf etməyə başlaması ilə Abalakov qardaşları bu sahədə peşəkar səviyyəyə yüksəlmişlər. Yevgeniy Abalakov, Leninqrad İncəsənət Akademiyasında heykəltəraşlıq üzrə təhsil alsa da, dağçılığa olan sevgisi onun əsas fəaliyyət sahəsinə çevrildi. O, dağçılıq ekspedisiyalarında iştirak edərək SSRİ-nin ən yüksək zirvələrinə qalxmağa başladı. Alpinist karyerası və zirvə fəthləri Yevgeniy Abalakovun ən böyük uğurlarından biri 1933-cü ildə Kommunizm Zirvəsinə (İsmail Somoni zirvəsi) ilk dəfə çıxan insan olmasıdır. Bu, dövrün ən çətin ekspedisiyalarından biri hesab olunurdu və SSRİ üçün böyük bir nailiyyət idi. Ekspedisiyanın məqsədi, Pamir dağlarındakı ən yüksək nöqtəni tədqiq etmək və sovet alpinistlərinin gücünü nümayiş etdirmək idi. Bu uğurlu ekspedisiya Yevgeniy Abalakovu SSRİ-nin ən tanınmış dağçılarından birinə çevirdi. O, eyni zamanda Tyan-Şan, Altay və Qafqaz dağlarında da bir çox zirvəyə çıxmış, dağçılıq elminin inkişafına böyük töhfə vermişdir. Sovet alpinizminə töhfələri Yevgeniy Abalakov yalnız dağçı deyil, həm də dağçılıq texnikalarının inkişafına böyük töhfə verən alim və mühəndis idi. O, yüksək dağ şəraitində insanın fiziki və psixoloji dözümlülüyü ilə bağlı tədqiqatlar aparmış, ekspedisiyalar üçün avadanlıqların daha təhlükəsiz və effektiv olması üçün yeniliklər tətbiq etmişdir. Onun elmi araşdırmaları, SSRİ-də alpinistlərin hazırlanması üçün proqramların inkişafına kömək etdi. Onun tədqiqatları sayəsində sovet dağçıları daha təhlükəsiz və effektiv şəkildə yüksək dağ ekspedisiyalarında iştirak edə bilirdilər. Repressiyalar və şübhəli ölümü SSRİ-də 1930-cu illərin repressiya dalğası bir çox alim və idmançını hədəfə almışdı. Yevgeniy Abalakov da bu repressiyalardan zərər çəkmiş, 1938-ci ildə həbs olunmuş, lakin qısa müddət sonra azad edilmişdir. 1948-ci ildə o, müəmmalı şəkildə vəfat etmişdir. Rəsmi olaraq, onun ölümü "zəhərlənmə" kimi qeydə alınsa da, bəzi mənbələr bunun siyasi motivli bir sui-qəsd ola biləcəyini iddia edirlər. Onun ölümü hələ də mübahisəli və müəmmalı olaraq qalır. İrsi və yaddaşı Yevgeniy Abalakovun dağçılığa verdiyi töhfələr, onun ölümündən sonra da xatırlanmağa davam etmişdir. Onun adı bir çox alpinist məktəblərində, zirvələrdə və elmi məqalələrdə yaşayır. Sovet İttifaqında və müasir Rusiyada onun şərəfinə müxtəlif tədbirlər keçirilmiş, onun adı dağçılıq tarixində qızıl hərflərlə yazılmışdır. Yevgeniy Abalakov, sovet alpinizminin banilərindən biri kimi yadda qalır. Onun uğurları, texniki yenilikləri və yüksək dağ ekspedisiyalarına verdiyi töhfələr, onu dünya dağçılıq tarixində mühüm fiqurlardan birinə çevirir. Onun həyatı və fəaliyyəti, dağçılığa olan sevgisi və fədakarlığı gələcək nəsillərə ilham verməyə davam edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Yevgeniy_Abalakov
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Yevgeniy_Abalakov
https://military-history.fandom.com/wiki/Yevgeniy_Abalakov
https://arthive.com/artists/42922~Evgeny_Mikhailovich_Abalakov
http://www.admkrsk.ru/sites/eng/press/news/Pages/000/news.aspx?RecordID=1781
https://www.summitpost.org/abalakov-in-history-and-in-ice/841717
https://h-i.su/content/evgenij-mihajlovich-abalakov-yevgeniy-abalakov-vydajushhijsja-alpinist.php
Tarix : 12 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
