Percy Wyndham Lewis (1882–1957) - Britaniyalı rəssam, yazıçı, nəzəriyyəçi və modernist hərəkatın aparıcı simalarından biri idi. O, Vortisizm adlı avanqard sənət və ədəbiyyat hərəkatının əsas qurucularından biri olmuş və həm vizual incəsənətdə, həm də ədəbiyyatda öz izini buraxmışdır. Erkən həyatı və təhsili Wyndham Lewis 18 noyabr 1882-ci ildə Kanadanın Amherst şəhərində anadan olmuşdur. Atası amerikalı, anası isə ingilis idi. Ailəsi 1893-cü ildə İngiltərəyə köçdükdən sonra o, Slade School of Fine Art (London Universiteti) incəsənət məktəbində təhsil aldı. Lakin akademik incəsənət yanaşmasından narazı qalaraq, buranı tərk etdi və öz yaradıcılıq yolunu formalaşdırmağa başladı. Vortisizm və avanqard hərəkatlar 1910-cu illərin əvvəllərində Lewis modernist sənətə və futurizmə maraq göstərməyə başladı. O, 1914-cü ildə Ezra Pound ilə birlikdə radikal "Vortisizm" adlı sənət hərəkatını yaratdı. Vortisizm nə idi? İtalyan futurizmindən ilhamlansa da, ondan fərqli olaraq fərdin daxili enerjisini və sənətin dinamizmini ön plana çıxaran bir üslub idi. Abstrakt, kəskin xətlər və güclü vizual kompozisiyalar ilə xarakterizə olunurdu. Lewis 1914-cü ildə "BLAST" adlı manifest nəşr edərək bu hərəkatın fəlsəfəsini açıqladı. Bu jurnal Britaniya modernizminin ən radikal sənədidir. Lakin I Dünya Müharibəsinin başlaması ilə birlikdə Vortisizm iflic oldu və hərəkatın dağılmasına səbəb oldu. Ədəbi yaradıcılığı Wyndham Lewis təkcə rəssam kimi deyil, ədəbiyyatda da eksperimental və satirik üslubu ilə tanınırdı. Onun yazıları həm modernist, həm də cəmiyyətə qarşı sərt tənqidi münasibət bəsləyən əsərlər idi. Əsas romanları: Tarr (1918, 1928) – Modernist və satirik roman, intellektual bir gəncin həyatı ətrafında cərəyan edir. The Apes of God (1930) – Londondakı yuxarı sinfi və sənət dünyasını sərt tənqid edən bir roman. The Revenge for Love (1937) – İspan Vətəndaş Müharibəsi dövründə cəmiyyətin ikiüzlülüyünü ifşa edən siyasi roman. Siyasi və nəzəri yazıları: Lewis 1920-30-cu illərdə Avropa və dünya siyasəti ilə bağlı mürəkkəb baxışları ilə də tanındı. Time and Western Man (1927) – Modernizmin fəlsəfi əsaslarını tənqid edən əsər. The Art of Being Ruled (1926) – Cəmiyyət və hakimiyyət haqqında əsər. O, başlanğıcda faşizmin bəzi ideyalarına müsbət yanaşsa da, 1930-cu illərin sonlarında bu mövqeyini dəyişdi və Hitleri sərt tənqid etdi. Rəssamlıq karyerası Wyndham Lewis həmçinin Britaniya modernizminin ən güclü rəssamlarından biri idi. Onun üslubu sərt kəskin xətlər, kubist və futurist elementlərlə seçilirdi. Məşhur rəsmləri: The Crowd (1914–15) A Battery Shelled (1919) – I Dünya Müharibəsinin təsvirlərindən biri. Ezra Pound’un portreti (1939) – Məşhur modernist şairin avanqard üslubda çəkilmiş portreti. Son dövrləri və mirası II Dünya Müharibəsindən sonra Wyndham Lewis maddi çətinliklər və görmə problemləri ilə üzləşdi. 1951-ci ildən sonra praktiki olaraq görmə qabiliyyətini itirdi, lakin yazmağa davam etdi. 1957-ci ildə Londonda vəfat etdi, lakin onun təsiri modernist sənət və ədəbiyyatda qalıcı oldu.
https://www.britannica.com/biography/Wyndham-Lewis
https://www.theartstory.org/artist/lewis-wyndham/
https://www.tate.org.uk/art/artists/wyndham-lewis-1502
https://www.thecollector.com/wyndham-lewis-artist-novelist-fascist/
https://artuk.org/discover/artists/lewis-wyndham-18821957
https://www.goodreads.com/author/show/149791.Wyndham_Lewis
https://www.wikiart.org/en/wyndham-lewis
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
