Wyandot (həmçinin Wyandotte, Wendat, Quendat və ya Huron) – Iroquois dil ailəsinə aid olan və ənənəvi olaraq Wyandot və ya Wyandotte adlanan xalq tərəfindən danışılan bir dil. Bu xalq Tionontati nəsilindən törəmişdir. Wyandot, Huron-Wendat konfederasiyasının nəslindən olan Wendat dilinə yaxın bir dildir. Wyandot dilini son dəfə, onun yenidən canlandırılmasından əvvəl, əsasən ABŞ-ın Oklahomada və Kanada'nın Kvebek bölgəsində yaşayan üzvləri danışmışdır. Dilçilər ənənəvi olaraq Wyandotu Wendat dilinin bir dialekti və ya müasir forması olaraq qəbul etmişlər, lakin bu iki dil artıq bir-birini başa düşmür. Wyandot dili, 1972-ci ildə son yerli danışanın ölümündən sonra əslində danışılan dil olaraq yox oldu, amma indi onun canlandırılması üçün cəhdlər mövcuddur: Wyandotte Milləti Oklahomadakı Wyandotte İctimai Məktəblərinin K–4 siniflərində Wyandot dili dərsləri təklif edir, həmçinin Wyandotte Millətinin "Turtle-Tots" bağçasında və özünütəhsil üçün onlayn dil dərsləri yaratmışdır. Kvebekdəki Huron-Wendat Milləti Wendat dilində böyüklər və uşaqlar üçün dərslər təklif edir və bu dərsləri Wendake-dəki kənd məktəbində keçir. Tarix Wendat ilə əlaqə Linqvistika Wyandotu Iroquois Wendat (Huron) dilinin bir dialekti olaraq qəbul etmişdir, lakin Wyandot o qədər fərqləndi ki, artıq müstəqil bir dil olaraq qəbul edilir. Bu dəyişiklik 18-ci əsrin ortalarından 19-cu əsrin ortalarına qədər baş vermişdir. Bu dövrdə, Kanadada Jesuit missioneri Pierre Potier (1708–1781) Wendatın Petun dialektini sənədləşdirmişdir, lakin 19-cu əsrin ortalarında Wyandot artıq ayrı bir dil olaraq qəbul olunmağa başlanmışdır. 1911–1912-ci illərdə etnoloq Marius Barbeau Wyandot dilinin transkripsiyalarını Wyandotte, Oklahomada etməyə başladıqda, bu dil artıq kifayət qədər fərqlənmişdi. Wendat və Wyandot arasında diaxronik fonologiya, zamir öncəlikləri və lüğət baxımından əhəmiyyətli fərqlər, Wyandotun müasir Wendat olduğunu irəli sürən ənənəvi fikri çətinləşdirir. Tarix göstərir ki, bu dilin kökləri mürəkkəbdir, Wyandotların əcdadları müxtəlif Huron tayfalarından qaçmış və birləşərək bir tayfa təşkil etmişlər. Kanadadakı Georgian Körfəzindəki əcdad yurdlarından didərgin düşəndən sonra bu qrup əvvəlcə Ohayo, sonra isə Kansas və Oklahomaya köçmüşdür. Bu qrupun çoxu Petun idi və bəzi alimlər Wyandotun Wendatdan daha çox Petun təsiri altında olduğunu irəli sürmüşdür.
https://en.wikipedia.org/wiki/Wyandot_language
https://samnoblemuseum.ou.edu/collections-and-research/native-american-languages/map-of-oklahoma-languages/wyandotte-language/
https://www.omniglot.com/writing/wyandot.htm
https://www.wyandot.org/wyandotKS/wyandot-language-files/
https://goodminds.com/products/forty-narratives-in-the-wyandot-language?srsltid=AfmBOoq5kLHXxVE0zBMnufV-VlmphHzWKoIAmWMaqTZCZHRIKMf-AB9a
https://wals.info/languoid/lect/wals_code_wya
https://www.biodiversitylibrary.org/subject/Wyandot+language#/titles
Tarix : 12 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
