Wilhelm Ackermann (29 mart 1896 – 24 dekabr 1962) - Alman riyaziyyatçısı və məntiqçisi idi. O, əsasən riyazi məntiq və əsaslar nəzəriyyəsi sahələrindəki işləri ilə tanınır. Ackermann, David Hilbertin tələbəsi və köməkçisi olmuş, Hilbertin proqramında mühüm rol oynamışdır. Onun ən məşhur nailiyyəti, riyaziyyatda rekursiv funksiyalar nəzəriyyəsinin inkişafına töhfə verən və hesablamalar nəzəriyyəsində mərkəzi yer tutan Ackermann funksiyasını təqdim etməsidir. Həyatı və təhsili Wilhelm Ackermann Almaniyanın Şönebek (Schönebeck) şəhərində anadan olmuşdur. Göttingen Universitetində riyaziyyat və fizika üzrə təhsil almış, burada David Hilbertin rəhbərliyi altında doktoranturaya qədər təhsilini davam etdirmişdir. 1925-ci ildə "Hilbertin riyaziyyatın əsasları haqqında məqalələri" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Elmi fəaliyyəti Ackermann, Hilbertin riyaziyyatın əsaslarını aksiomatik şəkildə qurmaq cəhdlərinin bir hissəsi olaraq, riyazi məntiq və əsaslar nəzəriyyəsi üzərində işləmişdir. O, Hilbertin məşhur "Grundlagen der Mathematik" (Riyaziyyatın Əsasları) kitabının yazılmasında iştirak etmişdir. Bu əsər, riyaziyyatın aksiomatik əsaslarının qurulmasına böyük töhfə vermişdir. Ackermannın ən məşhur töhfəsi, 1928-ci ildə təqdim etdiyi Ackermann funksiyasıdır. Bu funksiya, sadə rekursiv olmayan, lakin tam rekursiv olan bir funksiyadır. Bu, hesablamalar nəzəriyyəsində və alqoritmlər nəzəriyyəsində mərkəzi əhəmiyyət daşıyır. Ackermann funksiyası, hesablamanın mürəkkəbliyini və rekursiyanın təbiətini araşdırmaq üçün əsas bir vasitədir. Sonrakı İlləri və irsi Ackermann, 1948-ci ildən 1962-ci ilə qədər Almaniyanın Lüdensheid şəhərindəki pedaqoji institutda professor kimi çalışmışdır. O, riyazi məntiq və əsaslar nəzəriyyəsi sahəsindəki işləri ilə yanaşı, təhsil və tədris metodları üzərində də işlər aparmışdır. Wilhelm Ackermann, 24 dekabr 1962-ci ildə vəfat etmişdir. Onun işləri, xüsusilə Ackermann funksiyası, müasir riyaziyyat və informatika üçün əsaslı bir rol oynamaqda davam edir. Onun adı, riyazi məntiq və hesablamalar nəzəriyyəsi sahəsində həmişə xatırlanacaq. Əsərləri "Grundzüge der theoretischen Logik" (David Hilbert ilə birlikdə, 1928) "Solvable Cases of the Decision Problem" (1954) Wilhelm Ackermann, riyaziyyatın əsaslarını dərindən araşdıran və bu sahədə davamlı bir irs qoyan alimlərdən biridir. Onun işləri, həm riyaziyyat, həm də informatika üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Ackermann/
https://www.eacsl.org/ackermann-award/wilhelm-ackermann/
https://projecteuclid.org/journals/notre-dame-journal-of-formal-logic/volume-8/issue-1-2/In-memoriam-Wilhelm-Ackermann-1896-1962/10.1305/ndjfl/1093956238.pdf
https://users.fmf.uni-lj.si/vavpetic/PeriodicTable/Ac.html
https://www.goodreads.com/author/show/6135486.Wilhelm_Ackermann
https://www.wikidata.org/wiki/Q61037
https://www.britannica.com/biography/Wilhelm-Ackermann
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
