VLAN (Virtual Local Area Network) – Loqik olaraq bir qrup cihazı eyni şəbəkəyə daxil edən virtual yerli şəbəkə. VLAN, eyni fiziki şəbəkə infrastrukturu üzərində bir-birindən ayrılmış şəbəkələrin qurulmasına imkan verir, bununla da yayım domenlərinin (broadcast domain) sayını azaldır və şəbəkə idarəçiliyini asanlaşdırır. LAN və VLAN arasındakı fərq LAN (Lokal Şəbəkə) ümumiyyətlə bir fiziki mühitdə yerləşən cihazların bir-biri ilə əlaqəsini təmin edir. VLAN isə bu əlaqəni loqik olaraq bölməyə imkan verir ki, bu da müxtəlif istifadəçi qruplarını və ya bölmələri bir-birindən ayırmağa kömək edir. VLAN necə işləyir? VLAN şəbəkələri bir-birindən loqik olaraq ayıraraq, müxtəlif istifadəçi və qurum qrupları üçün ayrıca alt şəbəkələr yaradır. VLAN-lar fərqli portlara təyin oluna bilər və bir-biri ilə əlaqə yaratmaq üçün marşrutlaşdırıcıya (router) ehtiyac duyurlar. VLAN növləri Əsas (Basic) VLAN – Hər VLAN-a unikal identifikator (VLAN ID) təyin olunur və portlar bir dəfə konfiqurasiya edildikdən sonra dəyişdirilə bilməz. Genişləndirilmiş (Extended) VLAN – Prioritet yönləndirmə (priority-based routing), trunking və spanning tree kimi əlavə xüsusiyyətlər təklif edir. Etiketli (Tagged) VLAN – IEEE 802.1Q standartı ilə VLAN-lar yaradaraq məlumat çərçivələrinə xüsusi etiketlər əlavə edir ki, bu da onların düzgün interfeysə yönləndirilməsini təmin edir. VLAN-ların üstünlükləri Şəbəkənin seqmentləşdirilməsi – Şəbəkəni istifadəçi qrupları əsasında bölmək imkanı yaradır. Mərkəzləşdirilmiş idarəetmə – VLAN-ların idarə olunması daha rahatdır və fiziki kabel dəyişikliklərinə ehtiyac qalmır. Performansın artırılması – Trafikin loqik bölünməsi sayəsində bant genişliyi optimallaşdırılır. Təhlükəsizliyin artırılması – VLAN-lar arasında məlumat ötürmək üçün marşrutlaşdırıcıdan istifadə tələb olunur ki, bu da əlavə təhlükəsizlik qatını təmin edir. İnfrastruktur xərclərinin azaldılması – VLAN-lar xüsusi kabellər çəkmədən fərqli istifadəçi qruplarını ayırmağa imkan verir. VLAN-ların çatışmazlıqları Hər cihazın ayrıca konfiqurasiyası tələb olunur. Yeni cihazlar əlavə edildikdə VLAN konfiqurasiyasının yenilənməsi lazımdır. VLAN-ların diaqnostikası çətin ola bilər. Bəzi şəbəkə avadanlıqları VLAN-ları dəstəkləməyə bilər. VLAN nə vaxt istifadə olunmalıdır? Müxtəlif departamentlərin və ya ofislərin trafikini ayırmaq üçün. Qonaq və daxili işçi şəbəkəsini bir-birindən ayırmaq üçün. Eyni şəbəkədə fərqli qurğuların birgə işləməsini təmin etmək üçün. Qoşulmuş bir neçə şəbəkə açarlarını (switch) idarə etmək üçün. Şəbəkə təhlükəsizliyini artırmaq və icazəsiz girişlərin qarşısını almaq üçün.
https://www.esecurityplanet.com/networks/what-is-a-vlan/
https://www.fs.com/blog/understanding-virtual-lan-vlan-technology-1585.html
https://www.cbtnuggets.com/blog/technology/networking/what-is-a-vlan-and-how-they-work
https://info.support.huawei.com/info-finder/encyclopedia/en/VLAN.html
https://www.ninjaone.com/blog/what-is-vlan/
https://www.practicalnetworking.net/stand-alone/vlans/
https://www.reddit.com/r/HomeNetworking/comments/1ch2vtv/what_is_a_vlan_exactly/
https://help.mikrotik.com/docs/spaces/ROS/pages/88014957/VLAN
https://www.fiberopticshare.com/what-is-vlan-and-how-it-works.html
https://www.cisco.com/c/en/us/td/docs/switches/datacenter/sw/5_x/nx-os/layer2/configuration/guide/Cisco_Nexus_7000_Series_NX-OS_Layer_2_Switching_Configuration_Guide_Release_5-x_chapter4.html
https://www.networkacademy.io/ccna/ethernet/vlan-concept
https://serverfault.com/questions/188350/how-do-vlans-work
Tarix : 13 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
