Vitaliy Mixayloviç Abalakov (1906–1986) - XX əsrin görkəmli sovet alpinistlərindən biri. O, yalnız yüksək dağ zirvələrinə uğurlu ekspedisiyaları ilə deyil, həm də dağçılıq üçün nəzərdə tutulmuş innovativ alət və texnikaları ilə tanınmışdır. Onun adı, xüsusilə "Abalakov ip düyünü" və müxtəlif dırmaşma avadanlıqları ilə əlaqələndirilir. Vitaliy Abalakovun elmi yanaşması və texniki bilikləri dağçılıq sənətinə böyük töhfələr vermişdir. Erkən həyatı Vitaliy Abalakov 1906-cı ildə Rusiyanın Krasnoyarsk şəhərində anadan olmuşdur. Onun uşaqlıq illəri Sibir təbiətinin sərt şəraitində keçmiş və bu, onun gələcəkdə dağçılıq sahəsinə marağını artırmışdır. Kiçik yaşlarından idmana və fiziki fəaliyyətə böyük həvəs göstərən Abalakov, qardaşı Evgeniy Abalakov ilə birlikdə alpinistliyə maraq göstərmişdir. 20-ci əsrin əvvəllərində sovet hökuməti dağçılığın inkişafına xüsusi önəm verməyə başlamışdı və bu da Abalakov qardaşlarına peşəkar səviyyədə fəaliyyət göstərmək üçün geniş imkanlar açmışdı. Karyera Vitaliy Abalakov 1920-ci illərdən etibarən SSRİ ərazisində yerləşən yüksək zirvələrə ekspedisiyalar təşkil etmiş və bir çox ilk çıxışları reallaşdırmışdır. Onun qardaşı Evgeniy Abalakov, 1933-cü ildə 7,495 metr hündürlüyündə olan Kommunizm zirvəsinə (indiki İsmail Somoni zirvəsi, Tacikistan) ilk dəfə qalxan alpinist olmuşdur. Vitaly Abalakov özü də Pamir, Tyan-Şan və Altay dağlarında çətin ekspedisiyalarda iştirak etmişdir. Sovet İttifaqının ən bacarıqlı dağçılarından biri olaraq tanınan Abalakov, yalnız fiziki gücü ilə deyil, həm də təhlil və mühəndislik qabiliyyəti ilə fərqlənirdi. Texniki yeniliklər və ixtiralar Abalakov təkcə alpinist deyil, həm də ixtiraçı idi. O, dağçılıq üçün bir sıra yeni avadanlıqlar və texnikalar inkişaf etdirmişdir. Onun əsas yeniliklərindən biri "Abalakov düyünü" (və ya "Abalakov ip bəndi") adlanan texnikadır. Bu texnika, xüsusilə buzda dırmaşma zamanı ipi bərkidərək təhlükəsiz eniş və keçidlər etməyə imkan verirdi. Abalakov düyünü, müasir dağçılar tərəfindən hələ də geniş istifadə olunur, çünki buzda və qarla örtülmüş ərazilərdə etibarlı ip bərkidilməsi üçün ən effektiv üsullardan biridir. Bundan əlavə, o, müxtəlif buz vintləri, karabinlər və dağçılıq avadanlıqları üzərində çalışmış və daha yüngül və davamlı materiallardan istifadə edərək, alpinistlər üçün daha təhlükəsiz və praktik avadanlıqlar hazırlamışdır. Sovet repressiyaları və sonrakı həyatı 1930-cu illərdə SSRİ-də Stalin repressiyaları dövründə bir çox görkəmli alim və idmançılar saxta ittihamlarla həbs olunurdu. Təəssüf ki, 1938-ci ildə Vitaliy Abalakov da "xalq düşməni" kimi günahlandırıldı və həbs edildi. Lakin 1940-cı ildə bəraət aldı və azadlığa buraxıldı. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra o, alpinistlik və dağçılıq avadanlıqlarının təkmilləşdirilməsi sahəsində işlərini davam etdirdi. Sovet dağçılıq məktəblərində dərslər keçdi və yeni nəsil alpinistlərə təcrübəsini ötürdü. İrsi və dağçılığa təsiri Vitaliy Abalakovun dağçılıq sahəsindəki töhfələri bu gün də yüksək qiymətləndirilir. Onun adını daşıyan Abalakov düyünü və digər alətləri müasir dağçılar tərəfindən istifadə edilməkdə davam edir. Onun ixtiraları, dağçılıq təhlükəsizliyini artırmaqla yanaşı, buzda və qayada dırmaşma texnikalarının inkişafına böyük təsir göstərmişdir. Sovet İttifaqında və dünyada alpinistlərin hazırlığı və texniki bacarıqlarının inkişafına əhəmiyyətli töhfə vermişdir. Vitaliy Abalakov 1986-cı ildə vəfat etmiş, lakin onun irsi dağçılıq dünyasında yaşayaraq yeni nəsil tədqiqatçılara və macəraçılara ilham verməyə davam edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Vitaly_Abalakov
https://pantheon.world/profile/person/Vitaly_Abalakov
https://publications.americanalpineclub.org/articles/12198734802/Vitaly-Mikhailovich-Abalakov-1906-1986
https://smhc.co.uk/collection/abalakov-hammer/
https://www.summitpost.org/abalakov-in-history-and-in-ice/841717
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Vitaly_Abalakov
https://publications.americanalpineclub.org/articles/12198734802/Vitaly-Mikhailovich-Abalakov-1906-1986
Tarix : 12 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
