Upright piano (şaquli fortepiano) - Ənənəvi grand pianinonun (konsert fortepianosu) daha kompakt alternativi. Əsasən evlərdə, musiqi məktəblərində, kilsələrdə və kiçik musiqi salonlarında geniş istifadə olunur. Bu piano növü, səs lövhəsi və simlərinin şaquli şəkildə yerləşdirilməsi sayəsində yerə qənaət edən dizayna malikdir. Şaquli fortepianoların səs keyfiyyəti və mexanizmi onların ölçüsündən və keyfiyyətindən asılı olaraq dəyişə bilər. Tarixi Upright piano-nun inkişafı 18-ci əsrə təsadüf edir. İlk erkən versiyalar 1739-cu ildə Domenico del Mela tərəfindən İtaliyada hazırlanmışdır. Daha sonra Johann Schmidt (Vyana, 1780-ci illər) və John Isaac Hawkins (London, 1800-cü illər) tərəfindən təkmilləşdirilmişdir. 19-cu əsrin sonlarında Heinrich Engelhard Steinweg (Steinway & Sons-un qurucusu) və digər aparıcı istehsalçılar bu piano modelinin mexanizmini və səs keyfiyyətini yaxşılaşdıraraq onu daha populyar etdilər. 20-ci əsrdə isə Yamaha, Kawai, Baldwin, Bösendorfer və digər brendlər müxtəlif ölçülü və keyfiyyətli şaquli pianolar istehsal etdilər. Konstruksiya və dizayn Şaquli fortepianoların əsas fərqləndirici xüsusiyyəti onların səs lövhəsinin (soundboard) və simlərinin şaquli yerləşdirilməsidir. Bu dizayn pianoya daha az yer tutmağa imkan verir, eyni zamanda səslənməni qoruyur. Əsas hissələri Simlər və səs Lövhəsi: Simlər şaquli yerləşdirilir və çəkiclər bu simlərə ön tərəfdən vuraraq səsi əmələ gətirir. Çəkiclər və mexanizm: Grand pianolarda olduğu kimi çəkiclər simlərə toxunaraq titrəyiş yaradır, lakin onların geri qayıtma sürəti grand pianolara nisbətən daha zəifdir. Pedallar: Əksər şaquli pianolar iki və ya üç pedal ilə təchiz olunur: Sustain pedal (damper pedal) – səsi daha uzun saxlayır. Soft pedal (una corda pedal) – səslənməni yumşaldır. Practice pedal (mute pedal) – səsi azaldaraq səssiz məşq etməyə imkan verir. Upright pianoların növləri 1. Spinet Piano Ən kiçik şaquli fortepianodur (90-100 sm hündürlükdə). Aşağı səs keyfiyyətinə malikdir. Çəkic mexanizmi daha sadədir. 2. Console Piano 100-120 sm hündürlükdə olur. Ev istifadəsi üçün ideal sayılır. Çəkiclər klaviatura ilə birbaşa bağlıdır, bu da daha yaxşı səs keyfiyyəti yaradır. 3. Studio Piano 120-130 sm hündürlükdədir. Musiqi məktəblərində və studiyalarda istifadə olunur. Daha güclü və rezonanslı səsə malikdir. 4. Full-Size (Professional) Upright Piano 130 sm-dən yüksək olur. Böyük və güclü səs diapazonuna malikdir. Grand pianoya yaxın səs keyfiyyəti təqdim edir.
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/504288
https://www.britannica.com/art/upright-piano
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/501774
https://www.xposz.shop/?ggcid=5913393
https://www.ptg.org/piano/history-pianos
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/504597
https://americanhistory.si.edu/collections/object/nmah_605943
Tarix : 16 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
