Tupilaq (Tupilak) - Əsasən qışqıran və qorxulu siması ilə tanınan, inuit xalqının mifik varlıqlarından biri. Tupilaq, inuit mifologiyasında, müəyyən bir insanın düşmənini və ya pis niyyətli şəxsi cəzalandırmaq və ya ondan qisas almaq məqsədilə ruhani güclərlə yaradılan bir varlıqdır. Bu varlıq, insan və heyvan xüsusiyyətlərinin qarışığı olaraq təsvir edilir və onu yaratmaq üçün xüsusi rituallar, sehrli formullar tələb olunur. Tupilaq, ən çox Arktika bölgələrində yaşayan xalqların folklorunda tanınır. Tupilaqın yaradılması və istifadəsi Tupilaq yaratmaq, çox ciddi və mürəkkəb bir prosesdir. İnuit ənənələrində xüsusi biliklərə malik bir şəxs, adətən şaman və ya qabilə lideri, təbiətdəki müxtəlif heyvanların və ya insan ruhlarının xüsusiyyətlərini birləşdirərək bu varlığı hazırlayır. Tupilaq, adətən balina sümüyü, daş, kərtənkələ və digər təbii materiallardan hazırlanır. Ritualların bir hissəsi olaraq, tupilaqın daxilində yaşayan bir ruh, müəyyən bir şəxsə və ya qrupa qarşı şər əməlləri həyata keçirmək üçün istifadə edilir. Tupilaqın yaradılmasında əsas məqsəd cəzalandırmaq və ya intiqam almaqdır. Mifologiyada, bu varlıq, hər hansı bir şəxsə qarşı xəyanət və ya pislik etmiş şəxsi tapmaq və onun cəzasını vermək məqsədilə yaradılır. Tupilaqın gücü, yaradılmasında istifadə olunan xüsusi materiallar, məkan və onu hazırlayan şəxsin nə qədər bacarıqlı olması ilə ölçülür. Tupilaqın fiziki təsviri Tupilaq, qorxulu bir varlıq olaraq təsvir edilir. O, müxtəlif heyvanların və insanın bədən hissələrinin qarışımından meydana gələ bilər. Bəzi inanclara görə, tupilaq balina, şir və ya digər heyvanlardan hissələr alaraq hazırlanır. Tupilaqın başı bəzən insan başına bənzəyir, amma bədənin digər hissələri heyvan formaları ilə qarışdırılır. Onun üzündə qorxulu ifadələr və cəhənnəm personajlarına uyğun xüsusiyyətlər də ola bilər. Tupilaqın görüntüsü, pis innsanlarda qorxu yaratmaq üçün məqsədli şəkildə dəhşətli hazırlanır. Tupilaq və inuit mədəniyyəti Tupilaq, inuit mədəniyyətində çox mühüm bir yer tutur və bir çox əfsanələrdə, nağıllarda yer alır. Şamanlar, tupilaq yaratmaq bacarığına sahib olan və ruhani dünyadan güc alan şəxslərdir. Bununla yanaşı, tupilaq yaratmaq həm də ciddi və məsuliyyətli bir işdir. Əgər yanlışlıqla yaradılıbsa və ya yaradıcı niyyətindən kənara çıxarsa, tupilaq onu yaradana da zərər verə bilər. Tupilaqın inteqrasiya olunması və müasir perspektiv Tupilaq, bu gün müxtəlif əsərlərdə, filmlərdə, hekayələrdə və rəsm əsərlərində yer almaqla, yalnız folklor və mədəniyyətin bir hissəsi olaraq qalır. Bununla belə, bu mifik varlıq, xüsusilə sənətçilər, yazıçılar və sənət aləmində hələ də təkrarlanan bir motiv olaraq istifadə olunur. Bununla yanaşı, tupilaqın mədəniyyətə inteqrasiyası, həm də müasir insanın qorxu və sosial ədalət anlayışları ilə bağlı suallar və perspektivlər təqdim edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Tupilaq
https://www.polar-quest.com/blog/greenland/the-story-behind-the-greenlandic-tupilak
https://www.inuitartzone.com/collections/tupilak?srsltid=AfmBOoqfEbv3TUgpaLg53aLTddTqAhyC9pKJQOGlCrCRJisS5AD1K9CT
https://mythlok.com/tupilaq/
https://visitgreenland.com/about-greenland/greenlandic-tupilak/
https://www.randafricanart.com/Inuit_Tupilak_figures.html
https://monstrid.wixsite.com/monstrid/items/tupilaq
https://mitolojiler.com/tupilaq/
Tarix : 14 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
