Torrentfish (Cheimarrichthys fosteri) və ya panoko (Māori dili) - Yeni Zelandiyaya endemik olan amfidrom şirin su şüaüzgəcli balığı. Təsvir Torrentfish balıqları qısa və güclü bədən quruluşuna malikdir, alt tərəfi düz, arxa hissəsi qövs şəklindədir. Başları enli və aşağıya doğru daralır, gözləri yuxarıda yerləşir. Aşağı çənəsi çox geridə qalmışdır və ətləşmiş üst dodaqla əhatə olunmuşdur – bu, daşların səthindəki onurğasızları yemək üçün uyğunlaşmadır. Üzgəcləri çox möhkəmdir. Sinə üzgəcləri çox böyük və üçbucaq şəklindədir, su axını ilə birlikdə balığı çay dibinə basır və sürətli axan suda mövqeyini qorumağa kömək edir. Qarın üzgəcləri başın altında yerləşir. Bel və anal üzgəcləri çox uzun əsaslara malikdir, bel üzgəci bədən uzunluğunun demək olar yarısı qədər uzanır. Quyruq üzgəci qısa və kəsilmiş və ya bir qədər çəngəlşəkilli olur, bu da uzun müddətli üzməkdən çox ani sürətli üzməyə uyğundur. Bütün torrentfish balıqlarının oxşar naxışı var. Beş tünd zolaq daha açıq fon üzərində yerləşir. Bədəndə üç zolaq var, ümumiyyətlə başa doğru aşağıya meyllidir, dördüncü zolaq quyruq əsasında şaquli olaraq yerləşir, beşinci zolaq isə gözlərdən keçir və sinə üzgəcinin əsasına doğru aşağıya meyllidir. Rənglənməsi ya tünd boz daha açıq boz fon üzərində, ya da tünd qəhvəyi daha açıq qəhvəyi fon üzərində olur və balığın ətraf mühitinə uyğun olaraq dəyişir. Bu rəng naxışı torrentfish balığını kamuflyaj edir və daşlıq yaşayış mühitinə uyğunlaşdırır. Yaşayış yeri Torrentfish əsasən dayaz və sürətli axan çaylarda tapılır. Onlar sürətli axan suya qarşı üzmək üçün çox vaxt sərf etmir, əvəzində boş qum və daşların arasında və altında yaşayır. Gecələr qidalanmaq üçün sürətli axan sulardan çıxır. Torrentfish tək yaşayan və bentik balıqlardır, lakin böyük populyasiyaların olduğu yerlərdə yüksək sıxlıqda tapıla bilər. Həyat dövrünün bir hissəsi dənizdə keçdiyi üçün sahilə yaxın yerlərdə daha çox rast gəlinir. Torrentfish əsasən qumlu çaylarda, xüsusilə geniş və açıq kanallara malik olan çox qollu çaylarda tapılır. Onlar yüksək dərəcədə qeyri-sabit substratı olan çayları üstün tutur, çünki qumların müntəzəm hərəkəti daşların ətrafında və altında boşluqlar yaradır və bu da torrentfish balığının sürətli sudan qaçması üçün sığınacaq təmin edir. Güclü üzücülər olsalar da, zəif dırmanma qabiliyyətinə malikdirlər və yalnız meyillik az olduqda və maneələr olmadıqda daxili ərazilərdə tapıla bilər. Həyat dövrü Torrentfish amfidromdur. Balalar yumurtadan çıxdıqdan sonra dənizə gedir və yenidən şirin suya qayıdaraq yetkinliyə çatır. Dişi torrentfish balıqları erkəklərdən daha yuxarı axınlarda, dənizdən 235 km qədər məsafədə tapılır, lakin böyük bir üst-üstə düşmə sahəsi var. Dişilər yumurta qoymağa hazır olduqda yay və payız aylarında aşağı axınlara miqrasiya edir və yumurta qoyduqdan sonra yenidən yuxarı axınlara qayıdır. Yumurtaların çayların aşağı axınlarında qoyulduğu güman edilir. Balalar yayın sonu və payızda yumurtadan çıxır və dənizə miqrasiya edir, qısa müddət sonra payızın sonu və qışda şirin suya qayıdır. Dənizdə vaxt keçirmək məcburiyyəti olduğu üçün torrentfish balıqları Yeni Zelandiyanın digər yerli balıqları kimi qapalı su hövzələrində populyasiya yarada bilmir. Biocoğrafiya Torrentfish, məcburi dəniz balığı olan mavi morina ilə əlaqəlidir və Yeni Zelandiyanın yerli dəniz mənşəli iki şirin su balığından biridir. Yeni Zelandiyanın digər şirin su növlərinin hamısı Avstraliya şirin su növlərindən törəmişdir və dəniz yolu ilə Yeni Zelandiyaya yayılmışdır. Torrentfish həm cinsinin, həm də ailəsinin yeganə nümayəndəsidir. Qorunma 2014-cü ildə Yeni Zelandiyanın Mühafizə Departamenti torrentfish balığını "Risk altında: Azalan" kimi təsnif etdi və "C – çox böyük populyasiya və davam edən və ya proqnozlaşdırılan azalma" şərti ilə qiymətləndirdi. Həmçinin 2014-cü ildə IUCN torrentfish balığını "Zəif" kimi qiymətləndirdi. Torrentfish balıqları sərin, yüksək oksigenli, sürətli axan suya ehtiyac duyur və buna görə də suyun suvarma üçün istifadəsi, su çirklənməsi və iqlim dəyişikliyi tərəfindən təhdid edilir. Çay çöküntüləri də təhlükə yaradır, çünki torrentfish balıqları boş qum və daşlar arasında yaşayır və sıx substratı olan su yollarında daha az rast gəlinir.
https://www.inaturalist.org/taxa/87384-Cheimarrichthys
https://troutcentre.com/blogs/news/news-from-the-freshwater-aquarium
https://www.britannica.com/animal/torrent-fish
https://ourarchive.otago.ac.nz/esploro/outputs/doctoral/Migratory-Movements-of-Torrentfish-Cheimarrichthys-fosteri/9926478521501891
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1095-8649.1987.tb05238.x
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00288330.2021.1973516
https://www.doc.govt.nz/nature/native-animals/freshwater-fish/torrentfish/
https://niwa.co.nz/freshwater/nz-freshwater-fish-database/niwa-atlas-nz-freshwater-fishes/torrentfish
https://fishbase.se/summary/Cheimarrichthys-fosterae.html
https://rarespecies.nzfoa.org.nz/species/torrentfish/
https://teara.govt.nz/en/photograph/11126/torrentfish
https://www.sciencelearn.org.nz/images/3335-torrentfish
https://fishbase.mnhn.fr/summary/FamilySummary.php?ID=630
https://www.inaturalist.org/taxa/445760-Cheimarrichthys-fosteri
https://www.stuff.co.nz/science/300414765/unique-native-torrentfish-give-up-a-few-secrets
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00288330.2017.1310116#d1e148
https://link.springer.com/article/10.1023/A:1007666014842
https://www.fishbase.se/summary/SpeciesSummary.php?id=4434&lang=russian
https://teara.govt.nz/en/freshwater-fish/page-6
Tarix : 31 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
