Tarjei Vesaas (20 avqust 1897 – 15 mart 1970) - Norveç roman yazarı, şairi və dramaturqu. Ümumi məlumat O, “Fuglane” (Quşlar, 1957) və “Is-slottet” (Buz Sarayı, 1963) kimi əsərləri ilə tanınır. Vesaas Norveç ədəbiyyatında lirik və simvolik üslubu ilə seçilir və Nynorsk (Yeni Norveç dili) ilə yazan ən mühüm yazarlardan biridir. 1964-cü ildə "Nordiskrådets Litteraturpris"i qazanmış və bir neçə dəfə "Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatı"na namizəd olmuşdur. Həyatı Tarjei Vesaas 1897-ci il avqustun 20-də Norveçin Telemark bölgəsindəki Vinje kommunasında, Vesaas fermasında anadan olmuşdur. Atası Olav Vesaas fermer və şair, anası Signe Øygarden isə evdar qadın idi. Üç uşaqlı ailədə böyüyən Vesaas kənd mühitində yetişmiş və ibtidai təhsilini yerli məktəbdə almışdır. 1914-cü ildə “Voss Folkhøgskule”də qısa müddət təhsil almış, lakin rəsmi ali təhsil almamışdır. Gəncliyində fermerliklə məşğul olmuş və 1920-ci illərdə səyahətlərə çıxaraq Avropanı gəzmişdir. 1934-cü ildə şair Halldis Moren Vesaas ilə evlənmiş və ömrünün çox hissəsini Vinjedəki Midtbø fermasında keçirmişdir. Vesaas 1970-ci il martın 15-də Oslo şəhərində xərçəngdən vəfat etmişdir. Yaradıcılığı Vesaas ədəbiyyata “Menneskebonn” (İnsan Övladları, 1923) romanı ilə başlamışdır. İlk böyük uğurunu “Det store spelet” (Böyük Oyun, 1934) ilə qazanmışdır; bu roman kənd həyatının dərin emosiyalarını təsvir edir. “Fuglane” (1957) təbiətlə insan arasındakı bağı və psixoloji incəlikləri, “Is-slottet” (1963) isə gənc qızların dostluğunu və itki hissini simvolik üslubda araşdırır. Vesaas-in şeirləri, məsələn, “Kim springer” (Kim Qaçır, 1946), Norveç poeziyasında lirik başlanğıc kimi qəbul edilir. Onun üslubu sadə, lakin dərin mənalarla zəngindir; o, təbiəti və insan ruhunu birləşdirən simvolizmə üstünlük verir. Vesaas Knut Hamsun və Rainer Maria Rilke ilə müqayisə edilir. Əsərləri Tarjei Vesaas romanlar, şeir toplusu və pyeslər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri bunlardır: “Menneskebonn” – “İnsan Övladları” (1923) – debüt romanı. “Det store spelet” – “Böyük Oyun” (1934) – roman. “Kim springer” – “Kim Qaçır” (1946) – şeir toplusu. “Fuglane” – “Quşlar” (1957) – roman. “Is-slottet” – “Buz Sarayı” (1963) – roman. “Brannen” – “Yanğın” (1961) – roman. “Båten om kvelden” – “Axşam Gəmisi” (1968) – roman. Mükafatlar və tanınma Vesaas aşağıdakı mükafatları qazanmışdır: "Doblougprisen" (1957) – ümumi yaradıcılığına görə. "Nordiskrådets Litteraturpris" (1964) – “Is-slottet” üçün. "Venice Biennale Ədəbiyyat Mükafatı" (1953) – “Fuglane” üçün (qeyri-rəsmi tanınma). O, 1960-cı illərdə bir neçə dəfə "Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatı"na namizəd olmuşdur. Əsərləri ingilis, fransız və alman dillərinə tərcümə olunmuşdur. “Is-slottet” 1966-cı ildə Norveçdə filmə çevrilmişdir. Ölümündən sonra “Tarjei Vesaas Debutantpris” adlı debüt yazarlar üçün mükafat təsis edilmişdir. Şəxsi həyatı Vesaas 1934-cü ildə şair Halldis Moren Vesaas (1907–1995) ilə evlənmişdir. Cütlüyün iki övladı – bir oğul (Olav) və bir qız (Guri) – olmuşdur. Oğlu Olav Vesaas da yazıçı olmuşdur. Tarjei və Halldis Midtbø fermasında təcrid olunmuş həyat sürmüş, təbiətlə sıx bağlı olmuşdur. Vesaas səssiz və introspektiv şəxsiyyəti ilə tanınırdı və yazılarını tez-tez təbiətdən ilhamlanaraq yaradırdı. Mirası Tarjei Vesaas Norveç ədəbiyyatında lirik və simvolik üslubu ilə ən mühüm yazarlardan biridir. “Fuglane” və “Is-slottet” Norveç ədəbiyyatında klassiklərə çevrilmişdir. Nynorsk dilində yazması ilə Norveç dil müxtəlifliyini zənginləşdirmişdir. Vesaas-in əsərləri təbiət və insan ruhunun dərin əlaqəsini araşdırır və qlobal miqyasda Norveç ədəbiyyatını təmsil edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Tarjei_Vesaas
https://norway2019.com/en/news/autorenschreibtisch-tarjei-vesaas
https://ayearofreadingtheworld.com/2018/09/24/book-of-the-month-tarjei-vesaas/
https://www.britannica.com/biography/Tarjei-Vesaas
https://www.skandinavskydum.cz/tarjei-vesaas-the-unknown-genius/
https://www.goodreads.com/book/show/903205.The_Birds
https://agency.gyldendal.no/tarjei-vesaas/a-33142/
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
