Sussex - Həm ət, həm də yumurta istehsalı üçün yetişdirilən Britaniya mənşəli iki məqsədli bir toyuq cinsi. Həm standart ölçülü, həm də bantam quşlar üçün səkkiz rəng növü tanınır. 1903-cü ildə Sussex Breed Club adlı cins assosiasiyası yaradılmışdır. Tarix Sussex cinsi, İngiltərənin cənub-şərqində yerləşən tarixi Sussex qraflığından gəlir. Bu cins, Britaniyanın ən qədim toyuq cinslərindən biridir: 1845-ci ildə London Zooparkında keçirilən ilk quş sərgisində "Köhnə Sussex və ya Kent Quşları" kimi təsvir edilən quşlar nümayiş etdirilmişdir. Sussex cinsi, 1865-ci ildə William Bernhardt Tegetmeier tərəfindən hazırlanan ilk quşçuluq standartı olan "Standard of Excellence in Exhibition Poultry" siyahısına daxil edilməmişdir. Sussex cinsinin standartı 1902-ci ildə üç rəng növü ilə hazırlanmışdır. Bunlardan xallı növ ən qədimidir. Açıq növün inkişafına Brahma və Cochin kimi Şərq cinsləri, həmçinin gümüş-boz Dorking cinsi təsir göstərmişdir. Qırmızı növ əvvəlcə qara döşlü idi; qırmızı və qəhvəyi növlərin inkişafına isə Indian Game cinsi təsir göstərmiş ola bilər. Sarı növ 1920-ci illərdə meydana çıxdı və onu açıq növdən törəmiş ağ növ izlədi. Ən son yaranan növ isə gümüşdür. XX əsrin əvvəllərində, İkinci Dünya Müharibəsi dövründə kommersiya hibrid cinslərin meydana çıxmasına qədər, Sussex və Rhode Island Red Böyük Britaniyada əsas ət cinsləri idi. Sussex cinsinin faydalı növləri də inkişaf etdirilmişdir; bu növlər yaxşı məhsuldarlıq qabiliyyətinə malik olsa da, sərgi üçün nəzərdə tutulanlardan daha kiçik və daha az naxışlı idi. Xüsusiyyətlər Sussex toyuğu zərif, uzun, geniş və düz bir arxaya, uzun və düz döş sümüyünə, geniş çiyinlərə və düzbucaqlı quruluşa malikdir. Quyruq bədəndən 45 dərəcə bucaq altında tutulur. Tünd rəngli növlərdə gözlər qırmızı, açıq rəngli növlərdə isə narıncıdır. İbikləri təkdir. Qulaq yumruları qırmızı, ayaqları və dəriləri isə bütün növlərdə ağ rəngdədir. Xoruzlar təxminən 4.1 kq, toyuqlar isə 3.2 kq çəkiyə malikdir. Böyük Britaniya Quşçuluq Klubu tərəfindən səkkiz rəng növü tanınır: qəhvəyi, sarı, koronasiya, açıq, qırmızı, gümüş, xallı və ağ. Açıq Sussex növünün bədəni ağ, quyruğu qara, qanad lələkləri və qanad örtükləri qara rəngdədir; boyun lələkləri ağ olub qara zolaqlıdır. Sarı növ eyni naxışlara malikdir, lakin qızılı-sarı zəmində yaşıl-qara rənglər var. Gümüş növ açıq növlə oxşardır, lakin boz budları və gümüş zolaqlı tünd döşü var. Qırmızı növ açıq növlə eyni naxışlara malikdir, lakin əsas rəng zəngin tünd qırmızıdır. Xallı növ zəngin tünd maun rəngindədir, hər lələyin qara nöqtəsi və ağ ucu var. Ağ növ isə tamamilə ağ rəngdədir. Koronasiya Sussex növü açıq növlə eyni naxışlara malikdir, lakin qara yerinə bənövşəyi rəngdədir. Bu növ VIII Eduardın tacqoyma mərasimi üçün yaradılmışdı – lakin bu mərasim heç vaxt baş tutmadı – və İkinci Dünya Müharibəsi dövrünə qədər yoxa çıxdı. Bu növün Böyük Britaniya bayrağındakı qırmızı, ağ və mavi rənglərə malik olduğu düşünülürdü. 1980-ci illərdə koronasiya bantam növü yenidən yaradıldı. Amerikan Quşçuluq Assosiasiyası üç rəng növünü tanıyır: açıq, qırmızı və xallı. Qırmızı və xallı növlər 1914-cü ildə, açıq növ isə 1929-cu ildə "Standart of Perfection" siyahısına əlavə edilmişdir. Faydalı xüsusiyyətlər Sussex ənənəvi olaraq ət istehsalı üçün yetişdirilirdi. XX əsrin əvvəllərində bu məqsəd üçün əsas cinslərdən biri idi, lakin müasir sənaye hibrid cinsləri tərəfindən əvəz edildi. Bu cins həm iki məqsədli quş kimi saxlanıla bilər. Toyuqlar ildə təxminən 180-200 açıq rəngli yumurta verir; bəzi yumurtlama növləri 250-ə qədər yumurta verə bilər. Yumurtaların çəkisi təxminən 60 qramdır. Sussex həmçinin sərgi üçün də yetişdirilir.
https://blog.meyerhatchery.com/2021/11/breed-spotlight-the-sussex/
https://livestockconservancy.org/sussex-chicken/
https://poultrykeeper.com/chicken-breeds/sussex-chickens/
https://breeds.okstate.edu/poultry/chickens/sussex-chickens.html
https://www.omlet.co.uk/breeds/chickens/sussex/
https://chooks.co.nz/pages/chicken-breeds-light-sussex
https://www.mcmurrayhatchery.com/speckled_sussex.html
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
