Stephen Smale - Amerikalı riyaziyyatçıdır və topologiya, dinamik sistemlər, riyazi fizika və optimallaşdırma sahələrində mühüm töhfələr vermişdir. O, xüsusilə diferensial topologiya və xaos nəzəriyyəsində əldə etdiyi nəticələrlə tanınır. Riyaziyyata verdiyi töhfələrə görə Fields medalı ilə təltif olunmuşdur. Həyatı və təhsili Smale ABŞ-da anadan olmuş, riyaziyyata erkən yaşlarından maraq göstərmişdir. Təhsilini Miçiqan Universitetində almış və burada doktorluq dərəcəsini müdafiə etmişdir. Daha sonra Kaliforniya Universiteti, Berkeley-də professor olaraq çalışmış və riyaziyyatın bir çox sahəsində mühüm araşdırmalar aparmışdır. Elmi töhfələri Topologiya və diferensial həndəsə Smale diferensial topologiya sahəsində mühüm kəşflər etmişdir. O, çoxölçülü həndəsi obyektlərin daxili quruluşunu öyrənmiş və bu sahədə fundamental nəticələr əldə etmişdir. Riyaziyyat dünyasında böyük səs-küy yaradan işlərindən biri kürənin içəri çevrilməsinin mümkün olduğunu göstərməsi olmuşdur. Dinamik sistemlər və Xaos nəzəriyyəsi Smale xaotik sistemlərin davranışını öyrənmiş və at nalı xəritəsi adlanan modeli təklif etmişdir. Bu model, xaos nəzəriyyəsinin əsas anlayışlarından biri hesab olunur və müasir dinamik sistemlər nəzəriyyəsində geniş istifadə edilir. Riyazi optimallaşdırma və iqtisadiyyat Smale optimallaşdırma problemləri və iqtisadi modellərin riyazi təsviri üzərində də işləmişdir. O, iqtisadiyyatdakı tarazlıq problemlərinin həlli üçün nəzəri əsaslar formalaşdırmış və riyazi üsulların iqtisadiyyat sahəsində tətbiqini genişləndirmişdir. Tanınma və irsi Smalein elmi nailiyyətləri riyaziyyatın müxtəlif sahələrinə dərin təsir göstərmişdir. O, riyazi analiz, topologiya və dinamik sistemlərdə apardığı tədqiqatlarla riyaziyyatın inkişafına mühüm töhfələr vermişdir. Riyaziyyata verdiyi töhfələrə görə müxtəlif beynəlxalq mükafatlara layiq görülmüş və dünya elmi ictimaiyyətində yüksək nüfuz qazanmışdır. Onun işləri müasir riyaziyyatda, riyazi fizika və iqtisadi nəzəriyyədə geniş tətbiq olunur və gələcək nəsillər üçün ilham mənbəyi olmağa davam edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Stephen_Smale
https://www.britannica.com/biography/Stephen-Smale
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Smale/
https://math.berkeley.edu/people/faculty/stephen-smale
https://math.berkeley.edu/people/faculty/stephen-smale
https://scholars.cityu.edu.hk/en/persons/stephen-smale(27e2dbe6-e614-4c44-ad67-df3f73daa841).html
https://scholar.google.com.hk/citations?user=rKyTmpkAAAAJ&hl=en
Tarix : 10 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
