Stefan Zeromski (14 oktyabr 1864 – 20 noyabr 1925) - Polşalı roman yazarı, dramaturq və esseist. Ümumi məlumat O, “Siłaczka” (Güclü Qadın, 1895), “Ludzie bezdomni” (Evsiz İnsanlar, 1900) və “Przedwiośnie” (Bahar Ərəfəsi, 1924) kimi əsərləri ilə tanınır. Żeromski Polşa ədəbiyyatında “gənc Polşa” (Młoda Polska) hərəkatının ən mühüm nümayəndələrindən biridir və sosial ədalətsizlik, yoxsulluq və milli mübarizə mövzularını romantizm və realizmlə birləşdirərək təsvir etmişdir. Ona “Polşa vicdanı” ləqəbi verilmişdir. Həyatı Stefan Zeromski 1864-cü il oktyabrın 14-də Rusiya İmperiyasına aid Polşa Krallığının Strawczyn kəndində (indiki Polşa, Kielce voyevodluğu) anadan olmuşdur. Atası Wincenty Żeromski torpaq sahibi və 1863-cü il Yanvar üsyanının iştirakçısı, anası Józefa Katerla evdar qadın idi. Ailəsi maddi çətinliklərlə üzləşmiş, Stefan 11 yaşında anasını, 15 yaşında isə atasını itirmişdir. 1874-cü ildə Kielcedəki “Kielce Gimnaziyası”na daxil olmuş, lakin yoxsulluq səbəbindən tam təhsil ala bilməmişdir. 1886-cı ildə Varşavada “Baytarlıq Məktəbi”nə qəbul olunmuş, lakin tibb təhsilini yarımçıq qoyaraq yazıçı və müəllim kimi fəaliyyətə başlamışdır. 1892-ci ildə İsveçrədə müalicəçi köməkçisi işləmiş, burada ilk həyat yoldaşı Oktawia Radziwiłłowicz ilə tanış olmuş və evlənmişdir. Bu evlilikdən oğlu Adam 1898-ci ildə doğulmuş, lakin 1918-ci ildə vərəmdən vəfat etmişdir. Oktawia 1919-cu ildə öldükdən sonra Żeromski 1924-cü ildə aktrisa Anna Zawadzka ilə ikinci evliliyini etmişdir. 1925-ci il noyabrın 20-də Varşavada ürək xəstəliyindən vəfat etmiş və “Raszyn Qəbiristanlığı”nda dəfn olunmuşdur. Yaradıcılığı Zeromski ədəbiyyata “Siłaczka” (1895) ilə başlamış, bu qısa hekayədə kənd müəlliməsinin idealizmi və cəmiyyətin laqeydliyi təsvir olunur. “Ludzie bezdomni” (1900) Polşa intelligentsiyasının sosial məsuliyyətini və yoxsulluğun faciəsini araşdırır. “Syzyfowe prace” (Sizifin Əməlləri, 1897) Rusiyanın Polşanı ruslaşdırma siyasətinə qarşı mübarizəni gənc bir oğlanın gözü ilə göstərir. “Przedwiośnie” (1924) isə Polşanın müstəqillikdən sonrakı xaosunu və sosialist idealların məyusluğunu tənqid edir. Żeromski-nin üslubu emosional, lirik və realistdir; o, Émile Zola və Lev Tolstoy ilə müqayisə edilir. Əsərləri Stefan Zeromski romanlar, qısa hekayələr və pyeslər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri: “Siłaczka” – “Güclü Qadın” (1895) – qısa hekayə. “Syzyfowe prace” – “Sizifin Əməlləri” (1897) – roman. “Ludzie bezdomni” – “Evsiz İnsanlar” (1900) – roman. “Dzieje grzechu” – “Günahın Tarixi” (1908) – roman. “Wierna rzeka” – “Sadiq Çay” (1912) – roman. “Przedwiośnie” – “Bahar Ərəfəsi” (1924) – roman. “Róża” – “Qızılgül” (1909) – pyes. “Puszcza jodłowa” – “Şam Meşəsi” (1925) – esse. Mükafatlar və tanınma Żeromski həyatı boyu bir neçə mükafat qazanmışdır: "Polşa Ədəbiyyat Akademiyasının Qızıl Defnəsi" (1924) – ədəbi xidmətlərinə görə. "Varşava Universitetinin Fəxri Doktoru" (1924). O, dörd dəfə “Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatı”na namizəd olmuş, lakin qazanmamışdır. “Przedwiośnie” Polşa məktəblərində məcburi oxu siyahısına daxildir və 2001-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Əsərləri rus, alman və ingilis dillərinə tərcümə olunmuşdur. Şəxsi həyatı Zeromski iki dəfə evlənmişdir: Oktawia Radziwiłłowicz ilə 1892–1919-cu illərdə, Anna Zawadzka ilə 1924-cü ildən ölümünə qədər. Oğlu Adamın ölümü onun həyatında dərin iz qoymuşdur. Żeromski Polşa müstəqilliyi uğrunda fəaliyyət göstərmiş, sosialist idealları dəstəkləmiş, lakin kommunizmə şübhə ilə yanaşmışdır. O, Nałęczówda “Chata Żeromskiego” adlı evində yazıb-yaratmış, bu gün bu ev muzey kimi fəaliyyət göstərir. Mirası Stefan Zeromski Polşa ədəbiyyatında sosial vicdanın və milli şüurun simvoludur. Onun əsərləri Polşanın müstəqillik mübarizəsini və sosial problemlərini əks etdirir, gənc nəsil yazarlara ilham verir. “Ludzie bezdomni” və “Przedwiośnie” Polşa ədəbiyyatının klassikləri kimi qiymətləndirilir, onun adı Polşada küçələrə və məktəblərə verilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Stefan_%C5%BBeromski
https://www.britannica.com/biography/Stefan-Zeromski
https://culture.pl/en/artist/stefan-zeromski
https://polishhistory.pl/stefan-zeromski-the-conscience-of-the-nation/
https://www.ndm.cz/en/person/9984-zeromski-stefan.html
https://kids.britannica.com/students/article/Stefan-%C5%BBeromski/341086
https://www.goodreads.com/book/show/1904868.Przedwio_nie
https://mnki.pl/zeromski/eng/the_museum/stefan_zeromski__biography
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
