Staebler–Wronski effekti - Amorf silisium (a-Si) materiallarında müşahidə olunan bir hadisə. Bu effekt, amorf silisiumun günəş işığına və ya digər güclü işıq mənbələrinə uzun müddət məruz qaldıqdan sonra onun fotovoltaik və elektrik xüsusiyyətlərinin pisləşməsini ifadə edir. İlk dəfə 1977-ci ildə David Staebler və Christopher Wronski tərəfindən aşkar edilib. Xüsusiyyətləri 1. Fotoqəbulediciliyin azalması: İşığa məruz qalma zamanı materialın elektrik keçiriciliyi və fotocərəyanı azalır. 2. Reversibilik: Effekt yüksək temperaturda qızdırma (təxminən 150°C) və ya müəyyən bir müddət istirahətdən sonra qismən və ya tam olaraq aradan qalxır. 3. Mikroskopik səbəblər: Effektin yaranması, material daxilində bağlanmamış və ya zəif bağlanmış hidrojen atomlarının hərəkəti və nəticədə defektlərin (dangling bonds) artması ilə əlaqələndirilir. Staebler–Wronski effekti əsasən amorf silisium əsaslı günəş panellərinin səmərəliliyinə təsir göstərir. Bu səbəbdən, tədqiqatçılar materialın stabilizasiyası üçün müxtəlif üsullar üzərində çalışırlar: • Amorf silisiumun nanokristal silisiumla qarışdırılması. • Qatqı materiallarının əlavə edilməsi. • Qızdırma proseslərinin tətbiqi. Müsbət tərəfləri 1. Materialın davranışını anlamaq: Bu effekt, amorf silisium materiallarının işıq və istilik altında davranışını daha yaxşı başa düşməyə kömək edir. Bu məlumat, materialların inkişaf etdirilməsi və optimallaşdırılması üçün faydalıdır. 2. Tətbiqi təkmilləşdirmə imkanları: Staebler–Wronski effekti nəticəsində əldə edilən biliklər, daha effektiv və stabil günəş panelləri yaratmaq, alternativ amorf materialların tədqiqi, hidrogenlə zənginləşdirilmiş materialların inkişafı üçün imkanlar yaradır. 3. Laboratoriya tədqiqatları üçün model: Effekt, yarımkeçiricilərin işıqla stimullaşdırılmış defektlərin öyrənilməsi üçün bir modeldir. Bu, digər fotovoltaik materialların inkişafı üçün də yeni texnologiyalara yol açır. 4. Tənzimləmə üçün Potensial: Elektron və ya foton axınının tənzimlənməsi, amorf silisium əsaslı cihazlarda daha yaxşı sabitlik və idarəetmə kimi hallarda effekt cihazın xüsusiyyətlərini tənzimləmək üçün istifadə edilə bilər. 5. Ekoloji və iqtisadi yanaşma: Amorf silisiumun istehsalı kristallik silisiuma nisbətən daha az enerji tələb edir. Effektin öyrənilməsi, ucuz və ekoloji cəhətdən üstün günəş panelləri yaratmaq potensialını artırır.
https://www.sciencedirect.com/topics/chemistry/staebler-wronski-effect
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0080878408630744
https://iopscience.iop.org/article/10.1143/JJAP.43.3257/pdf
https://blog.powerfilmsolar.com/education/the-horizon-blog/2019/05/10/what-is-the-staebler-wronski-effect
Tarix : 22 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
