Ayu sweetfish (Plecoglossus altivelis) - ayu (アユ, 鮎, 年魚, 香魚) və ya sweetfish, balıq növü. Plecoglossus cinsində və Plecoglossidae fəsiləsində yeganə növdür. Osmeriformes dəstəsinə aid olan smeltlər və digər balıqlarla qohumdur. Tarix Şərqi Asiyaya məxsus olan bu növ, Şimali Pasifik okeanında Hokkaydonun sahilindən Koreya yarımadası, Çin, Honq Konq və şimali Vyetnama qədər yayılmışdır. Amfidromdur, yəni sahil dəniz suları ilə şirin su gölləri və çayları arasında hərəkət edir. Yaponiyanın Biwa gölü kimi göllərdə bir neçə qapalı populyasiya da mövcuddur. Tayvanda orijinal vəhşi populyasiyalar 1968-ci ildə çirklənmə səbəbilə nəsli kəsilib və mövcud populyasiyalar 1990-cı illərdə Yaponiyadan yenidən təqdim edilmişdir. Taksanomiya "Sweetfish" (şirin balıq) adı onun ətin şirinliyi ilə əlaqədardır. Tipik bir illik ömür müddətinə istinadən, həmçinin 年魚 ("il balığı") kimi də yazılır. Bəzi fərdlər iki-üç il yaşayır. Ayu, Gunma prefekturası və Gifu prefekturasının prefektura balığıdır. Yarımnövlər Bəzi müəlliflər tərəfindən iki və ya üç yarımnöv tanınır. Digərləri isə yarımnövləri fərqləndirmir. - P. a. altivelis (Temminck & Schlegel, 1846) (ayu, sweetfish) - P. a. chinensis Y. F. Wu & X. J. Shan, 2005 (Çin ayusu) - P. a. ryukyuensis M. Nishida, 1988 (Ryukyu ayusu) – təhlükə altındadır[8] Biologiya Omnivor olan ayu, yosun, xərçəngkimilər, həşəratlar, süngərlər və qurdlarla qidalanır. Qayalarda yığılan yosunları mişarşəkilli dişləri ilə qazıyaraq yeyir. Yetkin fərdlər adətən qidalanma ərazisini qoruyur, lakin göllər və ona bağlı axarlarla məhdudlaşan forma sürü halında yaşayır. Bu növün əksər populyasiyaları amfidromdur və payız aylarında çayların aşağı hissələrində çoxalır, yumurtalarını çınqılda qazdıqları kiçik çuxurlara qoyurlar. Yumurtalar qısa müddət sonra çatlayır və sürfələr axınla çayın aşağı hissəsinə, dənizə doğru aparılır. Onlar qışı sahil bölgələrində keçirir və yazda təxminən 6 sm (2.5 düym) uzunluğa çataraq yenidən çaylara qayıdır. Burada yaz aylarında 15–30 sm (6–12 düym) uzunluğa çatırlar. Payızda yetkinliyə çatır və çayların aşağı hissələrinə doğru hərəkət edərək çoxalırlar. Bəziləri çoxaldıqdan sonra ölür və yalnız bir il yaşayır, digərləri isə okeana qayıdır və hər payız çayların aşağı hissələrinə doğru hərəkət edərək üç dəfəyə qədər çoxala bilər. Yaponiyada bəzi populyasiyalar bütün ömürlərini şirin sularda keçirir və yalnız göllərlə çoxalma axarları arasında hərəkət edir. Onların miqrasiya modeli daha dəyişkəndir, yaz, yay və ya payız aylarında göldən yuxarı axarlara doğru hərəkət edirlər. Sürfələrin əksəriyyəti şirin suda qalsa da, bəziləri axınla dənizə aparılır və amfidrom populyasiyaların bir hissəsinə çevrilir. Şirin suda məhdudlaşan populyasiyalar adətən iki-üç il yaşayır. Çoxalma mövsümündə amfidrom və şirin suda məhdudlaşan formalar bir araya gələ bilər. Ayu həmçinin su anbarlarına da buraxılır.
https://www.japanesefoodguide.com/ayu-fish-ayu-sweetfish/
https://zendine.co/dining/cuisine/seasonal/summer/ayu/
https://www.fishbase.se/Summary/speciesSummary.php?id=251&lang=italian
https://www.britannica.com/animal/sweetfish
https://sakura.co/blog/sweetfish-an-amazing-summer-delicacy?srsltid=AfmBOorNYKwFxatqAZzZWNcLSoq18yhgs05OcKH29tM49hDGUbJM8BXA
https://www.fab.com/listings/ec8d636c-0800-44d6-b003-790d530be41d
https://www.maff.go.jp/e/policies/market/k_ryouri/search_menu/4514/index.html
https://www.nies.go.jp/biodiversity/invasive/DB/detail/50870e.html
https://savorjapan.com/glossary/june/GL047/
https://www.kochi-fresh.com/en/products/seafood/ayu-sweetfish/
https://umesekotour.com/why-dont-you-taste-ayu-sweetfish-the-most-precious-unique-fish-in-the-world/
https://sushiuniversity.jp/basicknowledge/sweetfish-ayu
https://nishi-awa.jp/english/brand-item/side-dish/2189/
https://rossouwmodern.com/artist/art-medium/art-on-paper/ayu-sweetfish/
https://web-japan.org/kidsweb/explore/calendar/june/ayu.html
https://huntcook.fandom.com/wiki/Ayu_Sweetfish
Tarix : 21 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
