Sandor Marai (1900–1989) - Məşhur macar yazıçısı, şairi və jurnalisti idi. O, xüsusilə Macar cəmiyyətinin XX əsrdə yaşadığı siyasi və mədəni dəyişiklikləri öz əsərlərində təsvir etməsi ilə tanınır. Marai Macar ədəbiyyatının ən önəmli simalarından biri hesab olunur və onun romanları, esseləri və şeirləri Avropa ədəbiyyatına dərin təsir göstərmişdir. Həyatı və yaradıcılığı Sandor Marai, 1900-cü ildə Macarıstanın Kassa (indiki Slovakiyanın Košice şəhəri) şəhərində anadan olmuşdur. O, ilk təhsilini Macarıstanda almış, daha sonra isə Almaniya, Fransa və İtaliyada jurnalistika və ədəbiyyat üzrə təhsil almışdır. Gənclik illərində Avropanı gəzərək müxtəlif mədəni və intellektual mühitlərdə olmuş, bu da onun əsərlərinə böyük təsir etmişdir. 1920-ci illərdə Budapeştə qayıdan Marai, burada jurnalistika və yazıçılıqla məşğul olmuşdur. Onun ilk əsərləri Macarıstan cəmiyyətindəki aristokratiyanın tənəzzülünü və Avropanın sürətlə dəyişən dəyərlər sistemini təsvir edirdi. O, 1930-1940-cı illərdə Macarıstanda ən məşhur yazıçılardan biri oldu və bir çox roman və esse yazdı. Lakin İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Macarıstanın Sovet İttifaqının nəzarətinə keçməsi onun həyatında dönüş nöqtəsi oldu. O, kommunist rejimini qəbul etmədi və 1948-ci ildə Macarıstanı tərk edərək əvvəlcə İtaliyaya, daha sonra isə ABŞ-a mühacirət etdi. O, ömrünün qalan hissəsini sürgündə keçirdi və əsərlərinin çoxu öz vətənində qadağan edildi. Sandor Marai, 1989-cu ildə ABŞ-ın Kaliforniya ştatında həyatına son qoydu. Onun əsərləri yalnız Sovet rejimi süqut etdikdən sonra yenidən Macarıstanda çap olundu və böyük populyarlıq qazandı. Əsas əsərləri Sandor Marai çox məhsuldar bir yazıçı idi və onun əsərləri əsasən aristokratiyanın çöküşü, insan psixologiyası, tarix və mədəniyyət mövzularına toxunurdu. Onun üslubu dərin psixoloji təsvirlərlə və sosial tənqidlərlə zəngindir. Ən məşhur əsərlərindən bəziləri: "A gyertyák csonkig égnek" (Şamlar tam yanana qədər) – 1942 Bu roman onun ən məşhur əsəridir və insan münasibətləri, dostluq, xəyanət və zamanın keçməsi haqqında dərin fəlsəfi düşüncələrlə doludur. Əsərdə yaşlı bir general və onun uşaqlıq dostu arasında keçən dramatik dialoq vasitəsilə, dostluğun və xəyanətin təsiri araşdırılır. "Eszter hagyatéka" (Eszterin irsi) – 1939 Bu roman, sevgi və peşmanlıq mövzusunu araşdırır və bir qadının keçmişi ilə hesablaşmasını təsvir edir. "Föld, föld!" (Torpaq, torpaq!) – 1972 Bu əsər, onun Macarıstanı tərk edərkən yaşadığı hissləri və mühacirət həyatını təsvir edir. Eyni zamanda, Macarıstanın siyasi vəziyyətini və kommunist rejiminin təsirlərini tənqid edir. "Az emigráns" (Mühacir) – 1950 Burada mühacirət mövzusu və insanın vətənindən uzaqda keçirdiyi həyatın psixoloji təsiri təsvir edilir. "Vendégjáték Bolzanóban" (Bolzanoda qonaq oyun) – 1940 Bu roman Casanova haqqında yazılmışdır və onun əxlaqı və azadlığı haqqında dərin düşüncələr ehtiva edir. Ədəbi üslubu və təsiri Sandor Marai, psixoloji dərinliyi, zərif dili və insanın daxili aləmini təsvir etmək bacarığı ilə tanınır. Onun əsərləri tez-tez insanın keçmişi, taleyi və yaddaşı haqqında düşüncələrlə doludur. O, əsasən Marcel Proust və Thomas Mann kimi yazıçılardan təsirlənmişdir. Marai, XX əsr Avropa ədəbiyyatında unudulmuş, lakin sonradan yenidən kəşf edilmiş yazıçılardan biridir. Onun əsərləri 1990-cı illərdə yenidən nəşr olunanda böyük uğur qazandı və bir çox dillərə tərcümə edildi. Onun romanları və esseləri təkcə Macarıstanda deyil, bütün dünyada oxunmağa davam edir. Mirası və yenidən kəşfi Sandor Marai, uzun müddət Macarıstan ədəbiyyatında unudulmuş bir şəxsiyyət idi. Onun əsərləri kommunist rejimi dövründə qadağan edildiyindən, o, vətənində bir neçə onillik ərzində unudulmuşdu. Lakin 1990-cı illərdə onun əsərləri yenidən çap olunduqda, həm Macarıstanda, həm də beynəlxalq səviyyədə böyük maraq doğurdu.
https://pim.hu/marai-sandor/swallows-arrive-here-argentina-sandor-marais-last-decade-san-diego
https://www.penguinrandomhouse.com/authors/18965/sandor-marai/
https://www.poetryfoundation.org/poets/sandor-marai
https://www.pantarhei.sk/autori/marai-sandor?srsltid=AfmBOooVYwgA_M1pooYr5v2VRcyyApTuYP61Vfun-ri0bWylGEb5P2FP
https://www.goodreads.com/author/show/4771489.S_ndor_M_rai
https://www.randomhouse.com/knopf/authors/marai/
https://www.hungarianconservative.com/articles/culture_society/sandor_marai_the-author-stood-up-against-tyranny-confessions-citizen-communism-poetry-literature-hungary/
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
