Richard von Mises — Avstriyalı riyaziyyatçı, mexanik və ehtimal nəzəriyyəsi üzrə mütəxəssis. O, tətbiqi riyaziyyat, aerodinamika və statistika sahələrində mühüm işlər görmüşdür. Richard von Mises həmçinin filosof və yazıçı kimi də tanınmışdır. Həyatı Richard von Mises 1883-cü il aprelin 19-da Avstriya-Macarıstan İmperiyasının Lemberg şəhərində (indiki Ukraynanın Lvov şəhəri) yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası Adolf von Mises texniki sahədə işləyirdi, qardaşı Ludwig von Mises isə tanınmış iqtisadçı idi. Richard Vyana Universitetində riyaziyyat və mexanika təhsili almış, 1907-ci ildə doktorluq dərəcəsini qazanmışdır. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Avstriya-Macarıstan ordusunda xidmət etmiş və hərbi aviasiya sahəsində çalışmışdır. Müharibədən sonra o, Almaniyada Dresden Texnoloji Universitetində və Berlin Universitetində professorluq etmişdir. 1933-cü ildə nasistlərin hakimiyyətə gəlməsi ilə Almaniyanı tərk edərək Türkiyəyə köçmüş, burada İstanbul Universitetində riyaziyyat kafedrasını idarə etmişdir. 1939-cu ildə ABŞ-a mühacirət edərək Harvard Universitetində işləmiş və ömrünün sonuna qədər orada qalmışdır. Richard von Mises 1953-cü il iyulun 14-də Bostonda vəfat etmişdir. Elmi töhfələri Richard von Mises ehtimal nəzəriyyəsinə verdiyi töhfələrlə xüsusilə məşhurdur. O, 1919-cu ildə ehtimalın tezlik əsaslı tərifini təklif etmişdir ki, bu da müasir statistikanın əsasını təşkil edir. Onun bu yanaşımı təsadüfi hadisələrin uzunmüddətli davranışına əsaslanır və klassik ehtimal tərifindən fərqlənir. Bu işləri ilə o, ehtimal nəzəriyyəsinin riyazi fundamentini möhkəmləndirmişdir. Von Mises həmçinin tətbiqi mexanika və aerodinamika sahəsində böyük işlər görmüşdür. O, axınların sabitliyi və turbulentlik problemlərini araşdırmış, təyyarə dizaynında istifadə olunan riyazi modellər hazırlamışdır. Onun "Mises gərginlik kriteriyası" adlı işi materialların plastik deformasiyasını təhlil etmək üçün mühəndislikdə geniş istifadə olunur. Bundan əlavə, Richard von Mises statistik analiz və təsadüfi proseslər üzrə də mühüm nəticələr əldə etmişdir. Onun əsərləri müasir mühəndislik, fizika və riyaziyyatda dərin təsirə malikdir. Şəxsi həyatı və mirası Richard von Mises 1943-cü ildə tanınmış riyaziyyatçı Hilda Geiringer ilə evlənmişdir. Hilda da öz sahəsində mühüm işlər görmüş bir alim idi və cütlük birlikdə elmi tədqiqatlar aparmışdır. Onun fəlsəfi yazıları, xüsusən də pozitivizmə dair fikirləri, Vyana Dairəsi kimi intellektual qruplarla əlaqəsini göstərir. Von Misesin elmi mirası bu gün də aktuallığını qoruyur. Onun ehtimal nəzəriyyəsinə və mexanikaya verdiyi töhfələr müasir elm və texnologiyanın inkişafında mühüm rol oynayır. 1953-cü ildə vəfat etdikdən sonra onun ideyaları və metodları dünya üzrə alimlər tərəfindən öyrənilməyə və tətbiq edilməyə davam edir.
https://www.britannica.com/biography/Richard-von-Mises
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Mises/
https://www.informationphilosopher.com/solutions/scientists/mises/
https://encyclopediaofmath.org/wiki/Mises,_Richard_von
https://shellbuckling.com/cv/vonmises.pdf
https://www.austriainusa.org/richard-von-mises
https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_von_Mises
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
