Qaraçay gölü - Nüvə tullantıları ilə çirklənmiş, dünyanın ən çirkli gölü. Rusiya Federasiyasının Cənubi Ural bölgəsində yerləşən Qaraçay Gölü, Sovet dövründə nüvə tullantılarının atılması üçün istifadə edilmiş və buna görə ciddi şəkildə radioaktiv çirklənməyə məruz qalmışdır. Bu gün Qaraçay Gölü yalnız bir ekoloji faciə deyil, həm də insan həyatına ciddi təhlükə yaradan bir yerdir. İstifadəsi 1957-ci ildən etibarən, göl və ətrafındakı bölgələr, atom sınaqları, nüvə təcrübələri və nüvə silahlarının istehsalı ilə əlaqəli tullantıların atılması üçün istifadə olunurdu. Həmin dövrdə Sovet hakimiyyəti ekoloji məsələləri ciddiyə almır, bu cür tullantıların insanların sağlamlığına və təbiətə olan təsirlərini nəzərə almırdı. Gölün istifadəsi, əsasən Mayak Nüvə Kompleksi ilə əlaqəlidir. Bu kompleks, Sovet dövründə nüvə silahları istehsal edən və çox sayda radioaktiv materialın yarandığı bir yer idi. Mayak, Sovetlər Birliyinin nüvə proqramının mühüm hissəsidir və gölə atılan tullantıların böyük hissəsini təşkil edir. Təhlükəsi 1990-cı illərin əvvəllərində keçirilən tədqiqatlar göstərdi ki, gölün yaxınlığında bir neçə dəqiqə qalmaq, bu qədər yüksək radiasiya səviyyəsinə məruz qalmaq, dərhal ölümə səbəb ola bilər. Bu, göldən yayılan radioaktiv izotoplar və çirkab maddələrinin təhlükəli təsirini göstərir. 1. Stronsium-90: Bu radioaktiv maddə, sümük və dişlərə toplanaraq uzun müddət orqanizmə zərər verə bilər. Stronsium-90, insanlarda xərçəng və digər ciddi xəstəliklərə səbəb ola bilər. 2. Cesium-137: Çox yüksək radioaktivliyə sahib bu maddə, həmçinin yer kürəsində böyük çirklənməyə səbəb olur. Cesium-137 uzun müddət təbii mühitdə qalır və su mənbələrini çirkləndirir. 3. Plutonium-239: Bu maddə çox yüksək yarım ömürə (24,100 il) malik olmaqla, ekosistemi və insan sağlamlığını uzun müddət təhdid edir. Ekosistemi Qaraçay gölünün ekosistemi, uzun müddət davam edən radioaktiv çirklənmə səbəbindən ciddi şəkildə zərər görmüşdür. Göldəki həyat demək olar ki, tamamilə məhv olub. Nüvə tullantıları və radioaktiv maddələr canlıların çoxalmasına mane olmuş və yerli flora və faunaya ölümcül şəkildə təsir etmişdir. Gölün yaxınlığında və ətrafında kiçik kəndlər olsa da, əhali artımı çox zəifdir, çünki bu bölgə həm ekologiya, həm də sağlamlıq baxımından çox təhlükəlidir. Qoruma tədbirləri Bu gün Qaraçay gölü ətrafında ciddi qoruma və bərpa tədbirləri mövcuddur. Lakin, gölün radioaktiv çirklənməsi o qədər yüksəkdir ki, bərpa çox uzun illər alacaq. Həmçinin, gölün ətrafında ekoloji təmizləmə işləri aparılsa da, çox böyük bir hissəsi hələ də çirklidir və yaxın gələcəkdə bərpa edilməsinin mümkün olub-olmaması haqqında hər hansı konkret proqnozlar vermək çətindir. 1980-ci illərin sonlarından başlayaraq, mütəxəssislər bu sahəni daha diqqətlə araşdırmağa və oradakı radioaktiv materialları daha təhlükəsiz bir şəkildə dəf etməyə çalışırdılar, lakin bu iş çox çətindir. Qaraçay gölü yaxınlığında yaşayan insanlar və ərazini ziyarət edənlər ciddi təhlükələrlə qarşılaşa bilər. Həmçinin, gölün ətrafında fəaliyyət göstərən işçilər də radiasiya səbəbindən sağlamlıq problemləri yaşayır. Ərazinin ziyarətçiləri üçün sərt məhdudiyyətlər tətbiq olunur və bir çox hallarda oraya getmək və ya gölün ətrafında fəaliyyət göstərmək qadağandır. Bəzi hallarda, göl ətrafındakı bəzi bölgələr əslində qapalı zonalar kimi müəyyən edilir və yalnız tədqiqat məqsədilə daxil olmaq icazəsi verilir.
https://inis.iaea.org/collection/NCLCollectionStore/_Public/28/041/28041353.pdf
https://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-contaminated-lake-(radioactivity)
https://helpsavenature.com/lake-karachay-most-polluted-spot-on-earth
https://www.ecohubmap.com/hot-spot/radionuclide-pollution-in-lake-karachay-russian-federation/5g4uyml7kr620m
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1370859026451529&id=278065645730878&set=a.278538962350213
https://big.az/244366-dunyanin-cehennemi-olan-7-mekan-fotolar.html
Tarix : 2 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
