Qara tamarin (Saguinus niger) - Cənubi Amerikanın tropik meşələrində yaşayan kiçik və maraqlı primat növü. Bu meymun, özünün parlaq qara tükləri və sürətli hərəkətləri ilə tanınır. Qara tamarinlər, həm də sosial davranışları, enerjili həyat tərzləri və ağaclarda sürətlə hərəkət etmələri ilə məşhurdur. Bu meymunlar təbiətdə mühüm bir rol oynayır və ekosistemlərdəki canlılar üçün vacib bir əlaqə nöqtəsidir. Fiziki xüsusiyyətləri Qara tamarinlər, ölçü baxımından kiçik primatlardır və boyları 20-25 sm arasında dəyişir. Onların uzun, sıx və qara rəngli tükləri, onlara “qara” adını verir. Başlarında xüsusi olaraq qara tüklər daha sıx və parlaq olur, bu da onların daha diqqət çəkici görünməsinə səbəb olur. Bədənin digər hissələrində isə qara rəngli tüy örtüyü mövcuddur, lakin bəzən qırmızı və ya qəhvəyi tonlar da müşahidə edilə bilər. Qara tamarinlərin çox çevik və sürətli bədən quruluşu var. Quyruqları, hərəkət etmələri və qida tapmaları üçün çox faydalıdır. Quyruqları onlara ağaclardan digər ağaca asanlıqla keçməyə imkan verir və bu meymunlar ağacların budaqlarında sürətlə hərəkət edə bilirlər. Ətraf mühit və yaşama sahəsi Qara tamarinlər yalnız Cənubi Braziliyanın Amazon meşələrində tapılırlar. Onlar sıx tropik meşələrdə yaşayırlar, çünki bu mühit onlara çoxlu qida və sığınacaq təmin edir. Bu meymunlar üçün ağaclar çox əhəmiyyətlidir, çünki onlar ağacların budaqları arasında sürətlə hərəkət edir, qida tapır və təhlükələrdən qaçırlar. Ağaclarda yaşayan qara tamarinlər, həmçinin çox yaxşı yerdəyişmə bacarığına sahibdirlər və bu sayədə böyük ərazilərdə də rahatlıqla yaşayırlar. Bu primatlar sıx meşələrdə hərəkət etmək və həyatlarını davam etdirmək üçün çox uyğunlaşmışdırlar. Sosial həyat və davranış Qara tamarinlər çox sosial primatlardır və kiçik qruplarda yaşayırlar. Qrupda 2-15 fərd arasında fərdlər ola bilər. Bu meymunlar, qruplar arasında sıx əməkdaşlıq edir və qida tapma və təhlükələrdən qaçma kimi məsələlərdə bir-birilərinə kömək edirlər. Qrup içində əksər hallarda valideynlər öz balalarını himayə edirlər və ailə bağları çox güclüdür. Qara tamarinlər, çox vaxt ünsiyyət qurmaq üçün səslər və bədən dili istifadə edirlər. Onlar yüksək səslər çıxararaq, bir-birilərini xəbərdar edirlər və təhlükə ilə qarşılaşdıqda daha yaxın bir yerə sığınırlar. Sosial strukturlarında qrup liderləri təcrübəli və güclü fərdlər olur. Qida tərzi Qara tamarinlər omnivordur, yəni onlar həm bitki, həm də heyvan mənşəli qidalarla qidalanırlar. Pəhrizləri meyvələr, toxumlar, giləmeyvələr və çiçəklərlə zəngindir. Bununla yanaşı, həşəratlar, böcəklər, kiçik heyvanlar və yarpaqlar da onların qidalarına daxildir. Onlar yemək tapmaq üçün ağacların budaqlarını araşdırırlar və çevik əllərini və bədənlərini istifadə edərək qida tapma işini sürətləndirirlər. Qara tamarinlərin əlləri və dişləri çox yaxşı inkişaf etmişdir, bu da onların qida tapma prosesini asanlaşdırır. Əlləri ilə tələlər qururlar, həmçinin kiçik heyvanları və böcəkləri tuturlar. Bu primatlar qida tapmaqda çox sürətli və çevikdirlər. Təhlükələr və qorunma vəziyyəti Qara tamarinlər, təbii yaşayış mühitlərinin məhv edilməsi və qeyri-qanuni ticarət səbəbindən ciddi təhlükələrlə qarşı-qarşıyadırlar. Amazon meşələrinin deforestasiya edilməsi, bu meymunların təbii mühitini məhv edir və onların sayını azaldır. Həmçinin, qeyri-qanuni ov və heyvan ticarəti də qara tamarinlər üçün ciddi bir təhdiddir. Beynəlxalq Təbiət Qoruma İttifaqı (IUCN), qara tamarinləri "Azalan Populyasiya" kateqoriyasına daxil edib, bu da onların qorunması və təbii mühitlərinin bərpasının vacibliyini göstərir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Black_tamarin
https://uk.inaturalist.org/taxa/75057-Saguinus-niger
https://neprimateconservancy.org/black-handed-tamarin/
https://www.joelsartore.com/ani106-00174/
https://www.scielo.org.ar/pdf/mznt/v22n2/v22n2a09.pdf
https://www.joelsartore.com/ani106-00173/
https://observation.org/species/206888/
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
