Pumpkinseed (Lepomis gibbosus) - Həmçinin günəş çəki, göl çəki, adi günəş balığı, punkie, sunfish, sunny və kivver kimi tanınan, Centrarchiformes dəstəsinə aid olan Centrarchidae (günəş balıqları) fəsiləsinin Lepomis cinsinə daxil olan kiçik və orta ölçülü şirin su balığı. Yayılması Pumpkinseed balığının təbii yayılma arealı Şimali Amerikada Nyu-Brunsvikdən cənubda Şimali Karolinaya qədər uzanır. Daha sonra qitənin daxili hissəsinə doğru yayılır və Ayova ilə Pensilvaniya arasında genişlənir. Lakin pumpkinseed balıqları Şimali Amerikanın əksər hissələrinə introduksiya edilmişdir. Onlar indi Sakit okean sahilində Vaşinqton və Oreqondan Atlantik sahilində Corciyaya qədər tapıla bilər. Əsasən ABŞ-nin şimal-şərqində, daha az hallarda isə qitənin cənub-mərkəzi və cənub-qərb bölgələrində rast gəlinir. Avropada pumpkinseed invaziv növ kimi qəbul edilir. Onlar Avropa sularına introduksiya edilmişdir və yerli balıq növləri ilə rəqabət apara bilirlər. Bu növ 2019-cu ildən etibarən İşğalçı Xarici Növlərin İttifaq Siyahısı-na (Union list) daxil edilmişdir. Bu səbəbdən, Avropa İttifaqı ərazisində onların idxalı, yetişdirilməsi, daşınması, kommersiya məqsədləri üçün satışı və mühitə qəsdən buraxılması qadağandır. Təsvir Pumpkinseed balıqlarının bədəni balqabaq toxumuna bənzəyir (bu da onun ümumi adının mənbəyidir). Adətən 10 sm (4 düym) uzunluğunda olurlar, lakin 28 sm (11 düym) qədər böyüyə bilirlər. Adətən 1 funtdan (450 q) az çəkiyə malikdirlər, dünya rekord isə 2016-cı ildə Robert Warne tərəfindən Nyu-Yorkun Honeoye gölündə tutulan 1 funt 8 unsiyalıq (680 q) balıqdır. Onların rəngi narıncı, yaşıl, sarı və ya mavi ola bilər, yan və bel hissələrində xallar var, sinə və qarın hissəsi isə sarı-narıncı rəngdədir. Pumpkinseed balıqlarının ctenoid pulcuqlarının rəngi şirin su balıqları arasında ən parlaqlarındandır və zeytun-yaşıl və ya qəhvəyidən parlaq narıncı və maviyə qədər dəyişə bilər. Yan tərəflərində solğun yaşıl və ya mavi şaquli zolaqlar var ki, bu zolaqlar adətən dişi balıqlarda daha çox nəzərə çarpır. Bel, anal və quyruq üzgəclərində narıncı xallar ola bilər, yanaqlarında isə mavi xətlər var. Pumpkinseed balığının qara qəlsəmə qapağının kənarında narıncı-qırmızı ləkə var. Döş üzgəcləri kəhrəba rəngində və ya şəffaf ola bilər, bel tikanları isə qaradır. Onların kiçik ağızları var və üst çənəsi gözün altında bitir. Pumpkinseed balıqları böyük bluegill balıqlarına çox bənzəyir və tez-tez eyni yaşayış yerlərində tapılır. İki növ arasındakı fərqlərdən biri onların qəlsəmə qapağıdır. Hər iki növün qapağı qara olsa da, pumpkinseed balığının arxa hissəsində yarımay şəklində qırmızı ləkə var. Pumpkinseed balıqlarının yan tərəflərində yeddi və ya səkkiz şaquli, qeyri-müntəzəm zolaq var ki, bu zolaqlar bluegill balıqlarına nisbətən daha solğundur. Ekosistemdə rolu Pumpkinseed balıqları şirin su ekosistemlərində mühüm rol oynayır. Onlar həm əyləncə balıqçılığı, həm də akvarium balığı kimi populyardır. Lakin Avropa kimi yerlərdə invaziv növ kimi qəbul edildiyi üçün onların yayılması yerli balıq növləri üçün təhlükə yarada bilər.
https://animaldiversity.org/accounts/Lepomis_gibbosus/
https://wdfw.wa.gov/species-habitats/species/lepomis-gibbosus
https://www.dnr.sc.gov/fish/species/pumpkinseed.html
https://www.dfo-mpo.gc.ca/species-especes/profiles-profils/pumpkinseed-crapetsoleil-eng.html
https://www.iowadnr.gov/idnr/Fishing/Iowa-Fish-Species/Fish-Details/SpeciesCode/PUD
https://dnr.wisconsin.gov/sites/default/files/topic/Fishing/Species_pumpkinseed.pdf
https://portal.ct.gov/deep/fishing/freshwater/freshwater-fishes-of-connecticut/pumpkinseed
https://guidesly.com/fishing/fish-species/pumpkinseed
https://wiki.fishingplanet.com/Pumpkinseed
https://nas.er.usgs.gov/queries/factsheet.aspx?SpeciesID=382
https://www.nanfa.org/articles/acpumpkin.shtml
https://www.ontario.ca/page/pumpkinseed
https://www.chesapeakebay.net/discover/field-guide/entry/pumpkinseed
https://fishspecies.dnrec.delaware.gov/FishSpecies.aspx?habitat=1&species=46
https://fieldguide.mt.gov/speciesDetail.aspx?elcode=afcqb11030
https://canalrivertrust.org.uk/things-to-do/fishing/caring-for-our-fish/freshwater-fish-species/invasive-and-non-native-fish/pumpkinseed
https://animals.sandiegozoo.org/animals/pumpkinseed-sunfish
https://calfish.ucdavis.edu/species/?uid=68&ds=241
https://www.aquariumdetouraine.com/en/attraction-details/pumpkinseed-fish
https://marinesanctuary.org/blog/sea-wonder-pumpkinseedfish/
https://www.pa.gov/agencies/fishandboat/fishing/all-about-fish/catch-pa-fish/pumpkinseed.html
https://dnr.wisconsin.gov/topic/Fishing/species/pumpkinseed.html
https://www.wildlife.nh.gov/fishing-new-hampshire/fish-species-nh/pumpkinseed
https://www.ncwildlife.org/species/pumpkinseed
https://dwr.virginia.gov/wildlife/fish/pumpkinseed/
Tarix : 24 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
