Penitentiary of New Mexico (PNM) - ABŞ-ın Nyu-Meksiko ştatında yerləşən ən təhlükəsiz həbsxanalardan biri. Bu müəssisə tarixində baş vermiş faciəvi hadisələrlə, xüsusilə 1980-ci ildəki qanlı üsyanla yadda qalmışdır. Penitentiary of New Mexico 1885-ci ildə Nyu-Meksiko ərazisində ilk həbsxana kimi qurulmuşdur. Müəssisə müxtəlif dövrlərdə genişləndirilmiş və modernləşdirilmişdir. XX əsrin ortalarında həbsxana məhkum sıxlığı və qeyri-insani şəraitə görə tənqid olunurdu. Həbsxana sistemi 1950-1960-cı illərdə islahatlara məruz qalsa da, vəziyyət hələ də arzuolunan deyildi. Məhkumların pis şəraitdə saxlanılması, işgəncələr və korrupsiya ciddi problemlər yaradırdı. 1980-ci il üsyanı Penitentiary of New Mexico ən çox 2 fevral 1980-ci ildə baş vermiş həbsxana qiyamı ilə tanınır. Bu, ABŞ tarixində ən qəddar və qanlı həbsxana üsyanlarından biri hesab olunur. Üsyanın səbəbləri Həbsxana şəraitinin dözülməz olması Məhkumlara qarşı qəddar davranış Həbsxana personalı və məhkumlar arasında gərgin münasibətlər Üsyan zamanı məhkumlar həbsxananın nəzarətini 36 saat ərzində ələ keçirdilər. Təxminən 33 məhkum öldürüldü, onlarla insan ağır yaralandı. Hadisə zamanı işgəncələr və dəhşətli zorakılıq halları qeydə alındı. Həbsxana demək olar ki, tamamilə dağıdıldı və yanğından zərər çəkdi. Bu üsyandan sonra həbsxana sistemində bir sıra dəyişikliklər edildi. Nyu-Meksiko dövləti həbsxana şəraitini yaxşılaşdırmaq üçün islahatlara başladı və yeni təhlükəsizlik tədbirləri tətbiq olundu. Müasir vəziyyət Hazırda PNM bir neçə təhlükəsizlik səviyyəsinə malik bölmələrdən ibarətdir və Nyu-Meksiko ştatının əsas həbsxana komplekslərindən biridir. Müəssisə maksimum təhlükəsizlik bölməsinə, orta təhlükəsizlik səviyyəsinə və aşağı riskli məhkumlar üçün nəzərdə tutulmuş bölmələrə malikdir. Həbsxanada məhkumlar üçün təhsil proqramları, peşə hazırlığı kursları və reabilitasiya xidmətləri mövcuddur. Bununla yanaşı, təhlükəsizlik tədbirləri son dərəcə sərtdir və ciddi nəzarət altında saxlanılır. Penitentiary of New Mexico tarixi ərzində bir çox faciəvi hadisələrlə yadda qalsa da, müasir dövrdə həbsxana islahatları nəticəsində daha təhlükəsiz və insan hüquqlarına daha uyğun bir müəssisəyə çevrilmişdir. 1980-ci il üsyanı bu həbsxananın tarixində qara ləkə kimi qalmağa davam etsə də, həmin hadisələr həbsxana sistemində islahatların aparılmasına təkan vermişdir.
https://www.cd.nm.gov/divisions/adult-prisons/nmcd-prison-facilities/penitentiary-of-new-mexico/
https://www.cd.nm.gov/divisions/adult-prisons/nmcd-prison-facilities/
https://en.wikipedia.org/wiki/Penitentiary_of_New_Mexico
https://santafelibrary.org/wp-content/uploads/sites/18/2022/04/New-Mexico-State-Penitentiary.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/New_Mexico_State_Penitentiary_riot
https://sk.sagepub.com/ency/edvol/prisons/chpt/new-mexico-penitentiary
https://www.governor.state.nm.us/our-leadership/department-of-corrections/
Tarix : 11 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
