Olivopontoserabellar Atrofiya (OPCA) - Mərkəzi sinir sisteminin degenerativ xəstəliyi. Mahiyyəti Beyindəki müəyyən strukturların, xüsusən də oliva nüvəsi, pons və beyincik bölgələrinin tədricən zədələnməsi ilə xarakterizə olunur. Xəstəlik əsasən hərəkət pozğunluqlarına, tarazlıq problemlərinə və koordinasiya çətinliklərinə səbəb olur. OPCA nadir və proqressiv bir xəstəlikdir və çox vaxt spinoserebellar ataksiya (SCA) və ya multisistem atrofiya (MSA) ilə əlaqəli olur. Simptomları - Ataksiya – Hərəkətlərin koordinasiya çətinliyi, tarazlıq problemləri. - Dizartriya – Danışıqda çətinlik və qeyri-düzgün tələffüz. - Dizarqrafiya və Disfajiya – Yazı bacarığında pozulma və udma çətinliyi. - Əzələ zəifliyi və spazm – Hərəkət məhdudiyyətləri və əzələ gərginliyi. - Görmə problemləri – Göz hərəkətlərində çətinlik və bulanıq görmə. - Vegetativ disfunksiya – Qan təzyiqinin tənzimlənməsində problemlər və ürək-damar sisteminin pozğunluğu. - Parkinsona bənzər simptomlar – Bəzi OPCA formalarında əzələ sərtliyi və titrəmə də görülə bilər. Xəstəlik adətən orta yaşlarda (40-50 yaş arası) özünü göstərsə də, bəzi hallarda gənc yaşlarda və ya erkən uşaqlıq dövründə də rast gəlinə bilər. Səbəbləri və genetik faktoru OPCA həm irsi (genetik), həm də sporadik şəkildə ortaya çıxa bilər. İrsi formalar genetik mutasiyalar nəticəsində meydana gəlir və autosom dominant və ya autosom resessiv yolla ötürülə bilər. Spinoserebellar Ataksiya (SCA) ilə Bağlı OPCA – Müxtəlif SCA alt növləri (SCA1, SCA2, SCA3, SCA6 və s.) OPCA ilə əlaqəli ola bilər. Multisistem Atrofiya (MSA) ilə Bağlı OPCA – Bu tip OPCA parkinsonizm və ya avtonom sinir sistemi problemləri ilə birlikdə özünü göstərə bilər. Sporadik formalar isə ailədə heç bir keçmiş tarix olmadan inkişaf edə bilər və səbəbləri hələ tam aydın deyil. Diaqnoz - MRT (Maqnit Rezonans Tomoqrafiya) – Beyindəki pons və beyincik bölgəsində degenerasiyanı göstərir. - Genetik testlər – Xüsusilə SCA ilə bağlı genetik mutasiyaları müəyyən etmək üçün istifadə edilir. - Elektromioqrafiya (EMQ) və Klinik Testlər – Sinir sisteminin fəaliyyətini dəyərləndirmək üçün aparılır. Müalicə OPCA-nın hal-hazırda qəti müalicəsi yoxdur, ancaq simptomları idarə etmək və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün müxtəlif yanaşmalar mövcuddur Dərmanlar - Parkinson xəstəliyində istifadə olunan Levodopa və Dopamin agonistləri bəzi simptomları yüngülləşdirə bilər. - Əzələ spazmını azaldan dərmanlar və fizioterapiya hərəkət qabiliyyətini yaxşılaşdırmağa kömək edir. Fizioterapiya və reabilitasiya: - Koordinasiya və balans məşqləri - Danışıq terapiyası (dizartriya üçün) - Görmə və göz hərəkətləri terapiyası Dəstək qrupları və psixoloji yardım: Xəstələr üçün psixoloji dəstək və nevroloji ixtisaslaşmış reabilitasiya mərkəzləri mühüm rol oynayır.
https://medlineplus.gov/ency/article/000758.htm
https://medlineplus.gov/ency/article/001624.htm
https://rarediseases.org/rare-diseases/olivopontocerebellar-atrophy/
https://www.barrowneuro.org/condition/multiple-system-atrophy/
https://www.mountsinai.org/health-library/diseases-conditions/olivopontocerebellar-atrophy
https://www.brainfacts.org/diseases-and-disorders/neurological-disorders-az/diseases-a-to-z-from-ninds/olivopontocerebellar-atrophy
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7316488/
https://jamanetwork.com/journals/jamaneurology/article-abstract/567204
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0022510X82900119
https://www.neurology.org/doi/10.1212/WNL.36.11.1478
https://www.brainfacts.org/diseases-and-disorders/neurological-disorders-az/diseases-a-to-z-from-ninds/olivopontocerebellar-atrophy#:~:text=There%20is%20no%20specific%20treatment,may%20be%20improved%20with%20medication.
https://emedicine.medscape.com/article/1151013-treatment?form=fpf
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1793023/
https://pubs.rsna.org/doi/abs/10.1148/radiology.174.3.2305051
https://assets.cureus.com/uploads/case_report/pdf/292745/20241014-550707-t67j8q.pdf
https://annals-general-psychiatry.biomedcentral.com/articles/10.1186/1744-859X-5-S1-S284
https://www.neurology.org/doi/10.1212/WNL.39.11.1527
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/038776049500005V
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7625548/
https://jikm.or.kr/upload/pdf/200209/21-%EC%9D%B4%EC%8A%B9%ED%9D%AC.pdf
https://jikm.or.kr/upload/pdf/200209/21-%EC%9D%B4%EC%8A%B9%ED%9D%AC.pdf
https://assets.cureus.com/uploads/case_report/pdf/292745/20241014-550707-t67j8q.pdf
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ccr3.9142
https://tjn.org.tr/full-text-pdf/757/eng
https://emedicine.medscape.com/article/1151013-overview?form=fpf
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16874757/
https://radiopaedia.org/cases/olivopontocerebellar-atrophy-1
https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/olivopontocerebellar-atrophy
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3261572/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0022510X94902429
https://www.eurorad.org/case/8842
https://emedicine.medscape.com/article/1151013-workup?form=fpf
https://www.sciencedirect.com/topics/nursing-and-health-professions/olivopontocerebellar-atrophy#:~:text=The%20pathological%20hallmark%20of%20the,to%20fully%20developed%20OPCA%20or
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2809629/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16855831/
https://academic.oup.com/brain/article-abstract/127/12/2657/335170?redirectedFrom=fulltext
https://www.mountsinai.org/health-library/diseases-conditions/olivopontocerebellar-atrophy#:~:text=Exams%20and%20Tests,is%20available%20in%20many%20cases.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15782360/
https://rarediseases.org/rare-diseases/olivopontocerebellar-atrophy/
Tarix : 6 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
