Noam D. Elkies (1966-cı ildən etibarən) - Amerikalı riyaziyyatçı, xüsusilə nömrə nəzəriyyəsi, qruplar nəzəriyyəsi, algebrik geoemetriya və Kriptogeniya sahələrindəki tədqiqatları ilə tanınır. Elkies-in adı, xüsusilə onun kifayət qədər böyük qruplar, diophantine tənliklər və kəmiyyət tənliklər sahələrindəki töhfələri ilə geniş şəkildə hörmətlə anılır. Onun işi həm riyaziyyatın nəzəri tərəflərində, həm də praktiki tətbiq sahələrində çoxsaylı nəticələr əldə etməyə imkan verib. Təhsil və erkən karyera Noam Elkies 1966-cı ildə New Yorkda anadan olmuşdur. O, 1983-cü ildə Harvard Universiteti-ndə təhsil almağa başlayıb və burada riyaaziyyat üzrə bakalavr dərəcəsini qazandıqdan sonra, 1987-ci ildə Harvard-da doktora dərəcəsini almışdır. Elkies-in doktorluq dissertasiyasının mövzusu, qruplar nəzəriyyəsi və algebraik nömrə nəzəriyyəsi ilə bağlı idi. 1980-ci illərin sonlarında və 1990-cı illərin əvvəlində o, çoxsaylı tədqiqatlar aparmış və müxtəlif mükafatlarla təltif olunmuşdur. Ən məşhur töhfələri Elliptik eyri və qruplar nəzəriyyəsi elkies, elliptik əyri (elliptic curve) və elliptik əyrilərin qrupları üzərindəki işləri ilə çox tanınır. Onun ən mühüm töhfələrindən biri, 1980-ci illərdə elliptik əyrilərin qruplarının strukturu barədə apardığı tədqiqatlar və onların modular formasının təhlilidir. O, bu əyriləri təhlil edərək, müxtəlif növ diophantine tənliklərin həlli məsələlərini həll etmişdir. Diophantine tənliklər və yaxınlaşma elkies, xüsusilə diophantine tənliklər (yəni yalnız tam ədədlərlə həll edilə bilən polinom tənliklər) üzərində aparılan tədqiqatlara önəm vermişdir. O, ən məşhur diophantine tənliklərindən biri olan Pell tənliyinin həllində yeni yanaşmalar inkişaf etdirmişdir. Onun bu sahədəki işi, həmçinin Klein-Nash-Manin təhlilinə təkan vermişdir. Algebrik geoemetriya və kriptogeniya elkies, həmçinin algebrik geometrik tədqiqatlara qatılaraq, çoxsaylı nəticələr əldə etmişdir. Onun Kriptogeniya sahəsindəki töhfələri, müasir kriptosistemlər üçün çox önəmli olmuşdur. O, elliptik əyri əsaslı kriptosistemlər üzərində işləyərək, daha təhlükəsiz və sürətli şifrələmə texnikalarını inkişaf etdirmişdir. Onun alqoritmləri, praktiki tətbiqlərdə geniş istifadə olunur. Fermatın son teoreminin həlli elkies, fermatın son teoreminin həlli məsələsində də töhfə vermişdir. Bu teorem, bir zamanlar riyaziyyatın ən böyük açıq məsələlərindən biri idi. Elkies, 1990-cı illərin ortalarında, bu teoremə dair yeni yanaşmalar təklif etmiş və Andrew Wilesin işini tamamlayaraq, Fermatın Son Teoremi üzərindəki anlayışları bir az daha irəlilətmişdir. Mükafatlar və təltiflər Elkies-in işləri geniş riyaziyyat cəmiyyətində böyük tanınma qazanmışdır. O, 1992-ci ildə Matematiklər Cəmiyyəti tərəfindən ən yaxşı doktorluq tədqiqatı mükafatına layiq görülmüşdür. Bundan başqa, o, bir neçə riyazi jurnalda redaktor və məsləhətçi olaraq fəaliyyət göstərmiş və həmçinin çoxsaylı beynəlxalq riyaziyyat konfranslarında məruzələr təqdim etmişdir. Tətbiqi tədqiqatlar və müasir inkişaflar Elkies-in ən müasir tədqiqatları həm algebraik strukturlar, həm də kriptografi sahələrindəndir. O, xüsusilə kriptosistemlərin daha sürətli və təhlükəsiz olmasını təmin edən nəzəriyyələr və alqoritmlər təklif edir. Bu tətbiqlər həmçinin nömrə nəzəriyyəsi və algebra ilə sıx əlaqəlidir. Mirası və yeri riyaziyyat aləmində Noam Elkies, riyaziyyat aləmində çox hörmətli bir şəxsiyyət olaraq tanınır və onun apardığı tədqiqatlar bu gün də bir çox müasir problemlərin həlli üçün əsas təməl rolunu oynayır. Onun riyaziyyatın müxtəlif sahələrinə etdiyi töhfələr, həm akademik dünyada, həm də praktiki tətbiqlərdə geniş istifadə olunmaqdadır. O, elmi cəmiyyətdə tanınan və nüfuzlu bir müəllim, tədqiqatçı və alim olaraq, riyaziyyat tarixində öz yerini möhkəm bir şəkildə almışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Noam_Elkies
https://people.math.harvard.edu/~elkies/
https://www.britannica.com/biography/Noam-Elkies
https://www.math.harvard.edu/people/elkies-noam/
https://www.societyforscience.org/alumni/notable/noam-elkies/
https://www.festivalmozaic.org/artist-details/63/noam-elkies
https://www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=22514
Tarix : 10 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
