Netlessfobiya - İnternetsiz qalma qorxusu. Texnologiyadan yüksək dərəcədə asılı olan müasir dövrdə yayılmış yeni bir psixoloji narahatlıqdır. Xüsusilə, Z nəsli arasında geniş yayılmış olan bu qorxu, internetin həyatımızın əvəzolunmaz bir hissəsinə çevrildiyi rəqəmsal əsrin təzahürlərindən biridir. Ümumi olaraq “netlessfobiya” termini, fərdlərin internetə qoşula bilmədikləri zaman ortaya çıxan narahatlıq, stress, və hətta panika vəziyyətini təsvir edir. Belə şəxslər, virtual dünyada baş verənlərdən kənarda qalmamaq üçün daim məlumatları yeniləyir və internet bağlantısı ilə hər an əlaqəli qalmağa çalışırlar. Xüsusiyyətlər və psixoloji təsirlər Netlessfobiya, öz köklərini insanların onlayn sosial mühitdə baş verənləri əldən vermək qorxusundan götürən FOMO (Fear of Missing Out) kimi psixoloji hallarla sıx bağlıdır. Fərdlər internetdən məhrum olduqları anda ətraf dünyada nələrin baş verdiyini qaçırmaq, xəbərlərdən, dostlarının paylaşımlarından və sosial əlaqələrdən geri qalmaqdan qorxurlar. Bunun nəticəsində, hər hansı bir internet kəsintisi halında ürək döyüntüləri sürətlənir, tənəffüs dəyişir, tərləmə, əsəbilik, və hətta dezorientasiya kimi əlamətlər müşahidə oluna bilər. Müxtəlif yaş qruplarında bu qorxunun fərqli təsirləri ortaya çıxsa da, gənclər arasında daha çox yayılmışdır. İnternetə çıxışın məhdud olduğu hallarda, xüsusilə yeniyetmələr arasında aqressiya, emosional çöküntü və sosial təcrid hissləri baş qaldıra bilir. Hətta bu cür texnoloji asılılıq, dərs göstəricilərinin aşağı düşməsi və şəxsi münasibətlərin zəifləməsi kimi ciddi sosial və təhsil problemlərinə səbəb ola bilər. Texnologiyanın sosial və fiziki təsirləri Mütəxəssislərin qeyd etdiyinə görə, netlessfobiya həm də texnoloji cihazlardan həddindən artıq asılılığın nəticəsidir. İnsanlar sosial şəbəkələrdə daima aktiv olmaq, xəbərləri anlıq izləmək və mətn mesajları ilə bağlı olmaq üçün telefonlarını heç vaxt söndürmürlər. Bu, gecə yuxu rejimini pozaraq yorğunluq və ümumi həyat keyfiyyətinin azalması ilə nəticələnir. Eyni zamanda, "ekstremal istifadə" hallarına, məsələn, internet olmadan yaşayış məkanını tərk etməmək kimi davranışlara da səbəb olur. Netlessfobiya, adətən, nomofobiya (mobil telefondan məhrum olma qorxusu) və FOMO ilə paralel olaraq müzakirə edilir. Hər üçü də insanların texnologiya ilə bağlılığının nəticələrini ifadə edir. İnternetə girişin məhdud olduğu yerlərdə, təyyarələrdə, xəstəxanalarda və ya uzaq bölgələrdə bu fobiya kəskinləşir və şəxslərin emosional sabitliyinə ciddi təsir göstərə bilir. Potensial müalicə yolları Psixoloqlar netlessfobiya ilə mübarizə üçün bir sıra üsullar təklif edirlər. Ən vacib addımlardan biri texnologiyadan balanslı istifadəni öyrənməkdir. İnternetdən tamamilə ayrılmadan istifadəni təmin etmək üçün, fərdi və sosial texnologiya mühitlərinin sağlam şəkildə tənzimlənməsi tələb olunur. Həmçinin real həyatda daha çox sosial əlaqələr qurmaq və təbiətdə vaxt keçirmək kimi fəaliyyətlər də müsbət təsir göstərə bilər. Texnologiyaya bağlı yaşadığımız dövrdə, netlessfobiyanın yaranmasının qarşısını almaq üçün ictimaiyyətin məlumatlılığı artırılmalıdır. Psixoloji dəstək, eləcə də maarifləndirici tədbirlər vasitəsilə, insanlar internetdən asılı olmadan daha balanslı və sağlam həyat tərzi sürməyi öyrənə bilərlər.
https://evrimagaci.org/telefonsuz-kalma-fobisi-nomofobi-ve-internetsiz-kalma-korkusu-netlessfobi-internet-bagimliligindan-kaynaklaniyor-olabilir-11030
https://axar.az/news/saghliq/884571.html
https://www.academia.edu/12078919/_Netlessfobia_Ba%C4%9Flant%C4%B1da_Kalmak_Ya_Da_Kalmamak_%C4%B0%C5%9Fte_T%C3%BCm_Korku_Bu_%C4%B0nternetsiz_Kalma_Korkusu_Ve_%C3%96rg%C3%BCtsel_Yans%C4%B1malar%C4%B1
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0260691722002593
Tarix : 1 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
