Müharibə və Qaçış qanunu (ingilis dilində "Fight or Flight Response") - Stres və təhlükəyə qarşı insan və ya digər canlıların bədənində yaranan bioloji reaksiya. Bu reaksiyanı bədənimizin "həyatda qalma mexanizmi" kimi də adlandırmaq olar. Təhlükəli və ya təhdid edən vəziyyətlərdə orqanizmin tez qərar qəbul etməsinə və cavab verməsinə imkan yaradır. Bu reaksiya əsasən simpatik sinir sistemi tərəfindən tənzimlənir və bədəndə bir sıra dəyişikliklərə səbəb olur. İşləmə prinsipi - Təhlükənin hiss edilməsi: Təhlükəli vəziyyət və ya stresli hadisə zamanı bədənimiz təhlükəni dərk edir. Bu, gözlər, qulaqlar və ya digər hissiyyat orqanları vasitəsilə olur. - Beynin aktivləşməsi: Təhlükə siqnalı beyindəki amigdala adlı struktur tərəfindən işlənir. Amigdala bu siqnalı hipotalamusa göndərir. - Hormonların buraxılması: Hipotalamus simpatik sinir sistemini aktivləşdirir və böyrəküstü vəziləri adrenalin və kortizol hormonlarını ifraz edir. - Fizioloji dəyişikliklər yaranır. - Ürək döyüntüsü və nəfəsalma sürətlənir. - Qan təzyiqi artır. - Əzələlərə daha çox qan axını təmin edilir. - Həzm sistemi yavaşlayır (çünki enerji həyati funksiyalar üçün yönəldilir). - Bəbəklər genişlənir ki, daha yaxşı görmə təmin edilsin. Nəticədə bədən iki əsas reaksiyadan birini seçir: 1. Mübarizə (Fight): Təhlükəyə qarşı dayanmaq və mübarizə aparmaq. 2. Qaçış (Flight): Təhlükədən uzaqlaşmaq və qaçmaq. Əhəmiyyəti Bu mexanizm insanların və heyvanların həyatda qalmasını təmin edən əsas funksiyalardan biridir. Əcdadlarımız bu reaksiyadan yırtıcılardan qorunmaq və ya çətin vəziyyətlərdə sağ qalmaq üçün istifadə edirdi. Müharibə və Qaçış qanunu, stres və təhlükəyə qarşı bədənimizin instinktiv reaksiyasıdır. Bu təbii prosesin necə işlədiyini başa düşmək, stresin idarə olunması və sağlamlığın qorunması baxımından çox əhəmiyyətlidir. Müasir kontekst - İşdəki təzyiq - İmtahan narahatlığı - Maliyyə problemləri
https://health.clevelandclinic.org/what-happens-to-your-body-during-the-fight-or-flight-response
https://www.verywellmind.com/what-is-the-fight-or-flight-response-2795194
https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/fight-or-flight-response
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/understanding-the-stress-response
https://www.verywellmind.com/taming-the-fight-or-flight-response-378676
https://www.healthline.com/health/mental-health/fight-flight-freeze
Tarix : 20 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
