Moji döyüşü (1561) - Yaponiyanın Sengoku dövründə baş vermiş və dövrün ən önəmli dəniz döyüşlərindən biri. Bu döyüş, əsasən Mori klanı ilə Otomo klanı arasında baş vermişdir və döyüşün gedişində həm yerli Yapon klanlarının, həm də Avropanın müdaxiləsi rol oynamışdır. Döyüşün baş verməsi, müxtəlif daxili və xarici faktorların təsiri ilə mümkün olmuşdur. Tarixi kontekst Yaponiya 16-cı əsrin ortalarında parçalanmış bir vəziyyətdə idi və bu dövr, müxtəlif feodal klanlarının hakimiyyət uğrunda mübarizə apardığı Sengoku dövrü olaraq tanınır. Bu dövr ərzində Mori klanı və Otomo klanı iki əsas rəqib qüvvə idi. Mori klanı, əsasən Kiushu bölgəsində və qərb Yaponiyada güclü idi, Otomo klanı isə Kiushu adasında öz mövqeyini möhkəmləndirməyə çalışırdı. Otomo klanı, Avropalı dənizçilər və missiyonerlerle (xüsusən Portuqaliya) əlaqə qurmuş və bu əlaqələr onları silah və texnologiya baxımından gücləndirmişdir. Bu dövr ərzində Portuqaliyalı dənizçilər Kiushu sahilində çox aktiv idilər, xüsusən də Yaponiyada atəşli silahlar və toplar istifadəsi genişlənməyə başlamışdı. Döyüşün başlanğıcı Otomo Sorin, 1561-ci ildə Mori klanının Kiushu bölgəsindəki genişlənməsinə qarşı öz ərazisini müdafiə etməyə çalışarkən, bir neçə dəfə Mori ilə qarşıdurmalar yaşadı. Bu döyüşlərdən biri də Moji limanı ətrafında baş verdi. Otomo klanı, Mori klanını Kiushuya keçməmək üçün bu bölgədə döyüşmək qərarına gəldi. Otomo klanı bu döyüşdə yalnız yerli qüvvələrdən deyil, həm də Portuqaliyalı dənizçilərdən və atəşli silahlarla təmin olunmuş topçulardan istifadə etdi. Döyüşün tərəfləri Mori klanı: Mori Motonari, döyüşün başında Mori klanının donanmasını gücləndirdi və Moji limanı yaxınlığında yerləşən dənizdə müdafiə mövqeyini möhkəmləndirdi. Bu döyüşdə Mori donanması, əsasən dönərli təcrübəyə və dəniz stratejilərinə əsaslanaraq Otomo klanının hücumlarını dayandırmağa çalışdı. Otomo klanı: Otomo Sorin, Portuqaliyalı missiyoner və dənizçilərdən yardım alaraq atəşli silahlar və toplar ilə Mori donanmasını məğlub etməyə çalışdı. Otomo klanı, Avropadan əldə etdikləri texnologiya ilə üstünlük əldə etməyə ümid edirdi. Döyüşün gedişatı Döyüş başladıqda, Mori klanı Moji limanında yerləşən möhkəm müdafiə mövqeyini qorumağa çalışdı. Otomo klanı isə, Portuqaliyalı dənizçilərin toplarını istifadə edərək Mori donanmasını zəiflətməyə cəhd etdi. Lakin Mori klanı çox yaxşı bir şəkildə təşkilatlanmışdı və onların döyüşdəki üstünlükləri, manevra qabiliyyəti və yaxın döyüş texnikaları idi. Portuqaliyalıların toplarının istifadəsi Otomo klanına bir neçə əhəmiyyətli döyüş anında üstünlük versə də, Mori klanı tez bir zamanda qarşı hücuma keçdi və Otomo klanının donanmasını geri çəkilməyə məcbur etdi. Döyüşün nəticəsi Moji döyüşü, Mori klanının qələbəsi ilə nəticələndi. Otomo klanı döyüşdə uğur əldə edə bilmədi və Mori klanı Moji limanını öz nəzarətinə aldı. Bu döyüş, Mori klanının Kiushu bölgəsindəki təsirini gücləndirdi və Mori Motonari üçün böyük bir strateji üstünlük təmin etdi. Avropanın təsiri: Döyüşün ən maraqlı tərəflərindən biri, Avropa texnologiyasının, xüsusilə Portuqaliyalıların toplarının, döyüşün gedişatında rol oynamasıdır. Bu döyüşdə Avropa atəşli silahlarının istifadəsi, Yaponiya döyüşlərindəki ənənəvi döyüş üsullarını dəyişdirməyə başladığını göstərdi. Lakin bu döyüşdə Avropa silahları olsa da, yapon stratejisi və döyüş bacarıqları üstün gəldi. Sonrakı təsirlər Moji döyüşü, Mori klanının Kiushu bölgəsindəki hakimiyyətini gücləndirdi və bu qələbə Mori klanına Yaponiyada dənizdəki gücünü artırmağa imkan verdi. Eyni zamanda, Avropa texnologiyalarının Yaponiyaya gətirilməsi döyüşlərdə dəyişikliklərə yol açdı və silah texnologiyasının inkişafına təkan verdi. Bu döyüş həm də Yaponiyanın xarici ticarət əlaqələri və Avropa missiyoner fəaliyyətləri ilə bağlı vacib bir hadisə oldu. Avropalı dənizçilərin Yaponiyada daha çox möhkəmlənməsi, bu dövrün sonrakı mərhələlərində Yaponiyanın xarici əlaqələrində rol oynadı. Beləliklə, Moji döyüşü Yaponiyanın döyüş strategiyaları, dəniz gücü və xarici texnologiyalarının təsiri baxımından mühüm bir hadisə oldu.
https://www.worldheritageofportugueseorigin.com/category/japan/
https://www.wikidata.org/wiki/Q7510248
https://www.wikidata.org/wiki/Q11654972
https://www.worldheritageofportugueseorigin.com/2015/07/31/siege-of-moji-in-japan-1561/
https://www.jcastle.info/view/Moji_Castle
Tarix : 16 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
