Mirbat döyüşü - 1962-ci ildə Oman Sultanlığı'nın güclü müqavimətlə üzləşdiyi və müstəqillik mücadiləsinin kəskinləşdiyi bir döyüş. Tarix 1960-cı illərin əvvəllərində, Oman Sultanlığı ölkədə sosial, iqtisadi və siyasi islahatlar həyata keçirərək modernləşməyə başlamışdı. Sultan Qabus bin Said, 1970-ci ildə sultanın taxtına çıxacaq və modernləşmə planlarını həyata keçirməyə başlayacaq olsa da, o zamanlar Sultan Said bin Taymurun hakimiyyəti altındakı Oman çox təcrid olunmuş və inkişafdan geri qalmışdı. Bu dövrdə, ölkədəki iqtisadi və sosial vəziyyətin ağır olması nəticəsində, 1950-ci illərdən etibarən sosial-iqtisadi islahatlar və hökumətə qarşı etirazlar artmağa başlamışdı. Xüsusilə, 1960-cı illərdə müxalifət qüvvələri arasında, sultan hökumətinə qarşı silahlı mübarizə təşkil edən Mərsədist (Oman Hərəkatı) hərəkatı meydana gəldi. Bu hərəkat, əvvəllər bir çox Omani tərəfindən, xüsusən xarici qüvvələrdən (Səudiyyə Ərəbistanı və Sovet İttifaqı kimi) dəstək almışdı. Mirbat döyüşü Mirbat döyüşü 1962-ci ilin iyul ayında, Oman Sultanlığının cənubunda yerləşən Mirbat şəhərində baş verdi. Bu döyüş, Sultan Said bin Taymurun ordusu ilə Omanın sosialist və radikal müxalifət qüvvələri arasında olduqca sərt keçdi. Müxalifət qüvvələri, Mirbat şəhərini ələ keçirmək üçün geniş miqyaslı bir hücum başlatdılar. Sultan ordusunun qarşısında, Mirbat şəhərində döyüşə qatılan əsas qüvvələrdən biri, məşhur BƏƏ-dən (Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri) dəstək almış olan Oman Hərəkatı (Mərsədistlər) idi. Bu qüvvələr, həmçinin sultan hökumətinə qarşı sosialist ideologiyasını müdafiə edirdilər. Mirbat döyüşü, çox ağır şəraitdə və cəbhədə baş vermişdi, burada həmçinin müxalifət qüvvələrinin partizan taktikasına qarşı Sultan ordusu ciddi bir müqavimət göstərdi. Mirbatın ələ keçirilməsi uğrunda döyüşün başlıca səbəbi, şəhərin strateji mövqeyə malik olması idi. Mirbat, Oman'ın cənub bölgəsindən gələn hərbi dəstəklərin qapısı idi və həmçinin sahil boyunca yerləşən ticarət yolunun üzərində idi. Bu səbəbdən müxalifətin Mirbatı ələ keçirməsi, həm də Sultan Qabusın müstəqillik və modernləşmə yolundakı islahatlarına qarşı ciddi bir təhdid idi. Döyüşün gedişi və nəticələr Mirbat döyüşü, 1962-ci ilin 19 iyul tarixində başlayıb bir neçə gün davam etdi. Müxalifət qüvvələri şəhərə hücum etməyə başladılar və ilk olaraq yerli müdafiəçiləri geri çəkməyə müvəffəq oldular. Ancak, Sultan ordusu, xüsusi olaraq ərəb döyüşçüləri və yerli qüvvələr tərəfindən təşkil edilən müqavimət nəticəsində, müxalifətin irəliləməsini yavaşlatdı. Sultan ordu, uzun müddətli bir müqavimət təşkil edərək, döyüşü uğurla bitirməyi bacardı. Mirbat şəhəri sultanın nəzarətində qalmaqda davam etdi, lakin döyüşün sonunda hər iki tərəf çox sayda itki verdi. Döyüşün son nəticəsi, müxalifətin məğlubiyyətinə gətirib çıxarsa da, bu hadisə Oman'da silahlı müxalifətin güclənməsinə və gələcəkdə digər döyüşlərə yol açdı.
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09592318.2012.661617
https://www.arrse.co.uk/community/threads/anniversary-of-the-battle-of-mirbat-1972.283363/#google_vignette
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09592318.2012.661617
https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Mirbat
https://ops-normal.org/viewtopic.php?t=3882
https://www.iwm.org.uk/memorials/item/memorial/80550
https://britains-smallwars.com/campaigns/oman/page.php?art_url=battle-of-mirbat
Tarix : 8 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
