Michael Hartley Freedman (1951) - Amerikalı riyaziyyatçı olub, əsasən 4 ölçülü topologiya və düyün nəzəriyyəsi sahəsində apardığı araşdırmalarla tanınır. O, 1986-cı ildə Fields medalı qazanan görkəmli alimlərdən biridir və xüsusilə Poincaré fərziyyəsinin 4 ölçülü versiyasını sübut etməsi ilə məşhurdur. Erkən həyatı və təhsili Michael Freedman 21 aprel 1951-ci ildə Los Anceles, Kaliforniyada anadan olmuşdur. Riyaziyyata olan marağı onu Princeton Universitetində təhsil almağa yönəltdi və burada 1973-cü ildə doktorluq dərəcəsini əldə etdi. Onun doktorluq rəhbəri tanınmış riyaziyyatçı William Browder idi. Elmi karyera və töhfələri Freedman əsasən topologiya, differensial cəbri topologiya və düyün nəzəriyyəsi sahələrində çalışmışdır. Onun ən böyük nailiyyəti Poincaré fərziyyəsinin 4 ölçülü versiyasını sübut etməsi olmuşdur. 4-Ölçülü Poincare fərziyyəsinin sübutu Henri Poincare 1904-cü ildə Poincare fərziyyəsini irəli sürmüşdür. Bu fərziyyəyə görə, n ölçülü sahənin hər bir nöqtəsi 3 ölçülü sferanın tərkibindədirsə, o zaman bu sahə n ölçülü sferadır. Bu problem 3 ölçülü vəziyyətdə yalnız Grigori Perelman tərəfindən 2003-cü ildə sübut edilmişdir, lakin Freedman 1982-ci ildə onun 4 ölçülü versiyasını sübut etdi. Bu, riyaziyyatda inqilabi bir nailiyyət sayılır və ona Fields medalı qazandırdı. Topoloji manifoldların təsnifatı Freedman 4 ölçülü sadə əlaqəli manifoldların təsnifatına dair mühüm tədqiqatlar aparmışdır. O, müəyyən etmişdir ki, hamar (diferensial) və topoloji struktur eyni olmaya bilər, bu da Donaldson nəzəriyyəsi ilə birlikdə dörd ölçülü riyaziyyatın tamamilə yeni bir dövrə keçməsinə səbəb olmuşdur. Mükafatlar və tanınma Fields medalı (1986) – Riyaziyyatın ən prestijli mükafatı. National Medal of Science (1990, ABŞ) – Elmdə görkəmli nailiyyətlərə görə təqdim edilir. MacArthur Fellowship ("Dahi Qrantı") – ABŞ-ın elmi araşdırmalara görə verdiyi xüsusi mükafat. Son dövrlərdəki fəaliyyəti Michael Freedman 1990-cı illərdən etibarən Microsoft Research şirkətində kvant hesablamaları üzərində çalışır. O, xüsusilə topoloji kvant hesablamaları və kvant kompüterləri üçün yeni modellərin inkişafı ilə məşğuldur. Onun tədqiqatları müasir kvant informasiyası və riyaziyyatın praktiki tətbiqləri üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Michael_Freedman
https://math.ucsd.edu/people/profiles/michael-freedman
https://www.britannica.com/biography/Michael-Hartley-Freedman
https://www.ias.edu/scholars/michael-h-freedman
https://www.cs.princeton.edu/~mfreed/
https://www.cs.princeton.edu/people/profile/mfreed
https://timothynguyen.org/2024/07/19/michael-freedman-a-fields-medalist-panorama-the-cartesian-cafe/
Tarix : 10 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
