Maqdaba döyüşü (1916) - I Dünya Müharibəsi zamanı Osmanlı İmperiyası ilə Britaniya və onun müttəfiqləri arasında baş vermiş mühüm döyüşlərdən biri. Bu döyüş, ərəb üsyanının bir hissəsi olaraq, ərəb qüvvələri ilə Osmanlı qoşunları arasında, xüsusilə Maqdabe adlı strateji nöqtə üzərində aparıldı. Döyüşün nəticəsi, ərəb üsyanı və Böyük Britaniyanın üstünlüyü ilə başa çatdı, bu da bölgənin gələcək siyasi şəklini dəyişdirdi. Tarix I Dünya Müharibəsi zamanı, Osmanlı İmperiyası Mərkəzi Güclər (Almaniya və Avstriya-Macarıstan) tərəfdarları olaraq mübarizə aparırdı. Osmanlı İmperiyası, ərəb bölgələrini də daxil olmaqla geniş ərazilərə sahib idi. Bu vaxt ərəb millətçiləri, xüsusilə Məkkə Şərifi Hüseyin ibn Əli, Osmanlı hakimiyyətinə qarşı mübarizəyə başladılar və Britaniyanın dəstəyi ilə ərəb üsyanı başlatdılar. Gedişat Maqdaba, 1916-cı ildə İordaniya çölündə, Ərəbistanın qərbində yerləşən bir şəhər idi. Bu döyüş, ərəb üsyanının ən vacib döyüşlərindən biri sayılır və ərəb qoşunlarının, xüsusilə Şərif Hüseyinin rəhbərlik etdiyi qüvvələrin Osmanlı qoşunlarına qarşı mübarizəsini əks etdirir. Eyni zamanda, bu döyüş Britaniya qoşunlarının ərəb qüvvələrini dəstəkləməsi ilə bağlıdır. Ərəb və Britaniya qüvvələri Ərəb qoşunları, əsasən, Britaniya hərbi lideri T.E. Lourensin (Lourens of Arabia) rəhbərliyi altında təşkil olunmuşdu. T.E. Lourens, ərəb üsyanı və ərəb qoşunları ilə əlaqəli çoxsaylı əməliyyatlarda iştirak etmiş, onlara müasir hərbi taktika və strategiyalar barədə təlimat vermişdi. Britaniya qüvvələri, ərəb mübarizələrinə silah və təlimat verərək Osmanlı imperiyasının qarşısında ikinci cəbhə açmağa çalışırdılar. Maqdaba döyüşü zamanı, ərəb qoşunları və Britaniya qüvvələri, Maqdabe şəhərini və onun ətrafını Osmanlı qoşunlarından ələ keçirmək məqsədilə hücuma keçdilər. Britaniya və ərəb qüvvələri, bu döyüşü böyük bir müvəffəqiyyətlə başa vurdu və bu da ərəb üsyanının və Britaniyanın Cənubi Qərbi Asiya üzərindəki təsirini gücləndirdi. Nəticə Maqdaba döyüşü ərəb üsyanı üçün mühüm bir zəfər oldu. Bu döyüşün sonunda, ərəb qoşunları və Britaniya, Osmanlı qoşunlarını məğlub etdilər və bu zəfər, ərəb üsyanının Osmanlı hakimiyyətinə qarşı mübarizəsini daha da gücləndirdi. Britaniya, bu döyüşü ərəb millətçilərinin dəstəyini qazanaraq, Yaxın Şərqdəki strateji mövqeyini möhkəmləndirmək məqsədilə istifadə etdi. Bu döyüş, həmçinin ərəbların gələcəkdəki müstəqillik uğrunda mübarizələrinin başlanğıcı oldu. Maqdabe döyüşü və digər ərəb üsyanı döyüşləri, daha sonra bölgənin siyasi xəritəsinin dəyişməsinə və ərəb ölkələrinin müstəqil dövlətlər olaraq ortaya çıxmasına zəmin hazırladı. Sonrakı təsirlər Maqdabe döyüşü və ərəb üsyanı, 1916-cı ildə Osmanlı imperiyasının təslim olmasından sonra, bölgədəki ərazilərin Britaniya və Fransanın təsiri altına keçməsinə yol açdı. Bu döyüşlər həmçinin, ərəbların gələcək müstəqillik mübarizələrini formalaşdırmağa başladı. Bununla yanaşı, ərəb millətçiləri, Maqdaba döyüşü kimi zəfərlərin şərəfinə, Osmanlıya qarşı daha çox mübarizə aparmağa davam etdilər. Bu döyüş, ərəbların milli birliyinin və müstəqillik arzularının simvolu olaraq qalır.
https://www.awm.gov.au/collection/E84328
https://www.thoughtco.com/battle-of-magdhaba-2361404
https://www.lighthorse.org.au/the-battle-at-maghdaba/
https://www.storiespreschool.com/worldwar1_battle94.html
Tarix : 7 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
