Marcus Annaeus Lucanus (3 noyabr 39 – 30 aprel 65) - İngilis dilində Lucan (/ˈluːkən/) kimi daha yaxşı tanınır, Roma şairi idi və Hispania Baetica'nın Corduba şəhərində (indiki Kordoba, İspaniya) anadan olmuşdu. O, İmperiya Latın dövrünün görkəmli simalarından biri hesab olunur və xüsusilə "Pharsalia" epik əsəri ilə tanınır. Onun gəncliyi və əsər yazma sürəti onu digər şairlərdən fərqləndirir. Erkən həyatı və ailəsi Lucan, Seneka adlı məşhur filosofun oğludur. Ailəsi yüksək statuslu və zəngin Roma şlaxasından idi. O, əvvəlcə yaxşı təhsil almış və uşaqlıqdan ədəbiyyata olan marağını inkişaf etdirmişdir. Seneka'nın varlığı və rəhbərliyi altında Lucan gənc yaşlarında ədəbiyyat və fəlsəfə ilə maraqlanmışdır. Bununla yanaşı, o, hökumət işlərinə və idarəetməyə də maraq göstərmişdir, lakin daha sonra şairlik yolunu seçmişdir. Ədəbi karyera Lucan, rəmzi epik şair kimi tanınır və "Pharsalia" adlı əsəri ilə əsl şairlik karyerasına başlamışdır. Bu əsərdə o, Romadakı müharibələri və siyasi intriqaları təsvir etmişdir. "Pharsalia" "Pharsalia" (bəzən "De Bello Civili" adlandırılır) şairin ən məşhur və ən böyük əsəridir. Bu əsər, Roma İmperiyasının Julius Caesar ilə Pompey arasında keçmiş müharibəsini və buna bağlı olaraq, Roma Respublikasının süqutunu təsvir edir. Lucan bu əsərini epik üslubda yazmışdır, lakin qədim Yunanıstanın epik şeir ənənələrindən fərqli olaraq, o, daha çox qəhrəmanlıq və müharibənin faciəvi tərəflərini vurğulamışdır. Esərdə, dövrün müharibə və siyasətinə dair açıq və təsirli bir baxış vardır, çox vaxt şair hadisələrin faciəvi tərəflərini və müharibənin bəşəriyyətə gətirdiyi zərərləri ön plana çəkir. Pharsalia, 10 kitabdan ibarətdir və Caesarın gücünü və onun Roma'nın sonrakı gələcəyini necə dəyişdirəcəyini müzakirə edir. Lucan, şairin öz dövründən əvvəlki hadisələrə necə münasibət göstərdiyini və Roma İmperiyasının siyasi və sosial quruluşundakı tənəzzülü vurğulayan bir əsər yaradır. Lucanın poeziyasında mövzular Lucanın şeirində əsasən aşağıdakı mövzular ön plana çıxır: Qəhrəmanlıq və faciə: Lucan müharibənin qəhrəmanlıq cəhətləri ilə yanaşı, onun gətirdiyi fəlakətləri də təsvir edir. O, heroik poeziya formatında yazmasına baxmayaraq, müharibənin faciəvi nəticələrinə daha çox diqqət yetirir. Ölümsüzlük və güc: Lucan əsərlərində əfsanəvi və müharibə qəhrəmanlarının qeyri-adi güclərini və onların dünyanın dəyişməsindəki rolunu təsvir edir. Bununla yanaşı, ölümün qaçılmazlığı və insanın taleyinin dəyişməzliyi barədə də düşünür. Məğlubiyyət və qorxu: Şair, cəsarət və mübarizə ilə yanaşı, həm də müharibənin gətirdiyi qorxuları, məğlubiyyətləri və kədəri ələ alır. Lucanın təsiri Lucan, Roma poeziyası və epik ədəbiyyat üzrə geniş təsir yaratmışdır. Onun əsərləri, həm Antik Roma şairləri, həm də sonrakı dövrlərdəki şairlər tərəfindən öyrənilmişdir. Lucanın şeirləri müasir Avropa ədəbiyyatında əhəmiyyətli bir yer tutmuşdur. Xüsusilə, John Milton kimi şairlər onun əsərlərindən təsirlənmiş və şeirində Pharsalianın mövzularını və strukturlarını öz əsərlərində istifadə etmişdir. Ölümü Lucan 65-ci ildə vəfat etmişdir. Onun ölümünün səbəbi, Nero tərəfindən həyata keçirilən bir siyasi təmizləmə ilə əlaqəli ola bilər. Seneka'nın intiharından sonra, Lucan da Nero'nun hökmranlığına qarşı çıxan bir çox şəxsdən biri olduğu üçün intihar etməyə məcbur edilə bilər. Lucan’ın ölümünə dair bir çox fərqli rəvayətlər mövcuddur, ancaq onun əsərləri hələ də yüksək qiymətləndirilir və əhəmiyyətini qorumaqdadır. Mirası Lucan, antik dünyanın ən möhtəşəm epik şairlərindən biri kimi tarixə keçmişdir. Onun əsərləri, həm şairlərə, həm də tarixçilərə Roma İmperiyasının müharibə və daxili iğtişaşlar dövrünü daha yaxşı başa düşməyə imkan verir. Lucanın şeirindəki təbiət, müharibə, və faciə mövzuları, həm dövrü həm də sonrakı dövrlərdəki oxucular üçün dərin fəlsəfi və sosial mənalar daşıyır.

İstinadlar

https://dbpedia.org/page/Lucan

https://www.crystalinks.com/lucan.html

https://bestiary.ca/prisources/psdetail964.htm

https://www.britannica.com/biography/Lucan-Roman-author

https://data.isiscb.org/isis/authority/CBA000062464/

https://curiosmith.com/pages/guide-to-references-in-puritan-literature?srsltid=AfmBOopkQJFNZdlUczVg_U81WeJJ4zMEv-Gu916LggL4Zjp_F3FIUWfT

https://www.worldhistory.org/Marcus_Annaeus_Lucanus/

Tarix : 13 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.