Leopold Vietoris — Avstriyalı riyaziyyatçı. O, topologiya sahəsində apardığı işlərlə məşhur olmuşdur və 110 il yaşayaraq elm tarixində ən uzun ömürlü alimlərdən biri kimi tanınmışdır. Həyatı Leopold Vietoris 1891-ci il iyunun 4-də Avstriya-Macarıstan İmperiyasının Bad Radkersburq şəhərində (indiki Avstriya ərazisi) anadan olmuşdur. O, Vyana Universitetində riyaziyyat və fizika təhsili almış, 1916-cı ildə doktorluq dərəcəsini qazanmışdır. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Avstriya ordusunda xidmət etmiş və İtaliya cəbhəsində vuruşmuşdur. Müharibədən sonra Vietoris elmi karyerasına başlamış, İnsbruk Universitetində və Vyana Texnologiya Universitetində professorluq etmişdir. İkinci Dünya Müharibəsini də yaşamış, lakin elmi fəaliyyətini davam etdirmişdir. O, ömrünün sonuna qədər İnsbrukda yaşamış və 2002-ci il aprelin 9-da 110 yaşında vəfat etmişdir. Elmi töhfələri Leopold Vietoris topologiya sahəsində verdiyi töhfələrlə tanınır. Onun ən mühüm işlərindən biri Vietoris-Rips kompleksidir. Bu kompleks topoloji fədaların xassələrini öyrənmək üçün işlənmişdir və müasir hesablama topologiyasında geniş istifadə olunur. Bu iş xüsusilə verilənlərin topoloji analizində (data analysis) böyük əhəmiyyət daşıyır. Vietoris həmçinin homologiya nəzəriyyəsi üzərində işləmişdir. O, topoloji fədaların algebratik strukturlarını öyrənmək üçün yeni metodlar təklif etmişdir. Onun bu işləri topologiyanın nəzəri əsaslarını möhkəmləndirmiş və digər riyaziyyat sahələrinə təsir göstərmişdir. Bundan əlavə, Vietoris riyazi analiz və həndəsə sahələrində də tədqiqatlar aparmışdır. O, riyaziyyatda dəqiqlik və yaradıcılığı ilə seçilmişdir. Şəxsi həyatı və mirası Leopold Vietoris iki dəfə evlənmişdir. İlk həyat yoldaşı 1920-ci illərdə vəfat etmiş, ikinci evliliyi isə uzun illər davam etmişdir. O, altı uşaq atası olmuşdur. Vietoris musiqiyə də maraq göstərmiş, piano çalmış və alp dağçılığına həvəsli olmuşdur. 90 yaşına qədər dağlara qalxmağa davam etmişdir. Vietoris sakit və təvazökar bir şəxsiyyət kimi tanınırdı. Onun uzun ömrü və elmi fəaliyyəti elmi icmada heyranlıqla qarşılanmışdır. 2002-ci ildə vəfat etdikdən sonra Vietoris topologiya sahəsində verdiyi töhfələrlə yad edilir. Onun Vietoris-Rips kompleksi kimi işləri müasir riyaziyyat və texnologiyada istifadə olunmaqda davam edir.

İstinadlar

https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Vietoris/

https://gerontology.fandom.com/wiki/Leopold_Vietoris

https://www.ams.org/notices/200210/fea-vietoris.pdf

https://bookofproofs.github.io/history/19th-century/vietoris.html

https://longeviquest.com/supercentenarian/leopold-vietoris/

https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Vietoris/poster/born/

https://en.wikipedia.org/wiki/Leopold_Vietoris#/media/File:Vietoris4343.jpg

Tarix : 16 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.