Kotte döyüşü - 1557-ci ildə baş verən və Şri Lanka tarixində mühüm əhəmiyyət kəsb edən hadisələrdən biri. Bu döyüşün ətraflı tarixi konteksti və nəticələri ilə bağlı bəzi əsas məqamlar: Tarixi kontekst Şri Lanka 16-cı əsrdə müxtəlif krallıqlara bölünmüşdü. Bu dövr, xüsusən Avropa kolonial güclərinin Cənubi Asiya bölgəsində nüfuzunu artırmağa başladığı bir dövr idi. Portugallar 1505-ci ildən etibarən Şri Lanka sahillərində öz mövqelərini möhkəmləndirməyə başlamışdılar və həmin dövr ərzində adanın qərb sahilindəki mövqeləri onları strateji və ticarət baxımından güclü bir qüvvəyə çevirmişdi. Portuqallar, Kotte Krallığının ərazisindəki nəzarəti ələ keçirmək və adada öz kolonial hakimiyyətlərini gücləndirmək istəyirdilər. Kotte Krallığı, Şri Lankanın qərb sahilində yerləşən və əvvəlki dövrlərdə əhəmiyyətli bir mərkəz olmuşdur. Bu dövrdə Kotte Krallığı, Mayadunne adlı hökmdarın rəhbərliyi altında idi. Mayadunne, Portuqaliya işğalına qarşı müqavimət göstərərək yerli xalqları birləşdirməyə çalışmışdı. Döyüşün gedişatı Kotte döyüşü, Portugalların Şri Lanka sahillərindəki üstünlüklərini möhkəmləndirmək və yerli xalqın müqavimətini qırmaq məqsədilə Mayadunnenin qüvvələrinə qarşı təşkil etdiyi hücumlardan biri idi. 1557-ci ildə Portugallar, Kotte Krallığının yerli qüvvələrinə qarşı böyük bir hərbi əməliyyat başladılar. Bu döyüşdə, Portugalların əsas üstünlükləri, yaxşı təşkil olunmuş və təchiz olunmuş hərbi qüvvələrinə dayanırdı. Onlar, həmçinin dənizdəki üstünlüklərini də istifadə edirdilər, çünki Şri Lanka adası Cənubi Hind okeanında strateji mövqedə yerləşirdi. Kotte Krallığı isə müstəqilliyini qorumağa çalışırdı, lakin Mayadunnenin ordusu döyüşə hazır deyildi və bölgədəki yerli xalqların dəstəyi məhdud idi. Nəticələr Kotte döyüşü nəticəsində Portugallar Kotte Krallığının əsas şəhərlərini ələ keçirdi və Kotte Krallığının ərazisindəki nəzarətlərini gücləndirdilər. Bu döyüş, Portuqalların Şri Lankada yerli idarələr üzərindəki təzyiqini artırmasına və adadakı digər krallıqları daha çox nəzarət altına almağa cəhd etmələrinə səbəb oldu. Mayadunne və digər yerli liderlər, döyüşdən sonra müqavimət göstərməkdə davam etsələr də, Kotte Krallığı artıq Portuqaliya tərəfindən daha çox nəzarət altına alınmışdı. Bu döyüş, Portugalların Cənubi Asiyada kolonial hakimiyyətlərini gücləndirmələri və digər Avropa güclərinin bu bölgəyə marağını artırmaları ilə nəticələndi. Uzunmüddətli təsirlər Kotte döyüşü, Şri Lanka tarixində bir dönüm nöqtəsi olaraq qiymətləndirilir. Döyüşün nəticəsində Portugalların Şri Lankadakı hegemoniyası davam etdi və onların ələ keçirdiyi ərazilərdə bir sıra ticarət və infrastruktur layihələri həyata keçirildi. Ancaq, yerli xalqın müqaviməti və başqa Asiya güclərinin təsiri, gələcəkdə Portuqaliyanın Şri Lankadakı mövqeyinə zərbə vurdu. Portuqalların bu döyüşdəki qələbəsi, adada daha sonra mübarizələrin başlamasına səbəb oldu və bu mübarizələr nəticəsində, 17-ci əsrdə Hollandiya və İngiltərənin Şri Lanka üzərində nüfuz əldə etməsinə zəmin yaratdı. Şri Lanka, çoxsaylı müharibələr və xarici qüvvələrin müdaxiləsi ilə kolonial dövrünə daxil oldu. Kotte döyüşü və ondan sonra baş verənlər, həm də Cənubi Asiyanın digər hissələrindəki müharibələrə təsir göstərdi və yerli xalqların Avropa kolonial güclərinə qarşı mübarizəsinə zəmin yaratdı.
https://www.britannica.com/place/Kotte
https://www.sundaytimes.lk/110904/FunDay/fut_01.html
https://www.wikiwand.com/en/articles/Kingdom_of_Kotte
https://sundaytimes.lk/online/sport/big-match-41st-battle-of-kotte-ends-in-tame-draw/3-1040462
https://www.srku.edu.in/read?s=Siege+of+Kotte+%281557%E2%80%931558%29
https://www.wikidata.org/wiki/Q7510161
https://dbpedia.org/page/Siege_of_Kotte_(1557%E2%80%931558)
Tarix : 16 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
