Kora - Qərbi Afrika musiqisinin ən tanınmış və ən qədim simli alətlərindən biri. 21 simi və zəngin, melodik səsləri ilə bu alət, Qərbi Afrika mədəniyyətlərində çox mühüm bir yer tutur. Kora, ən çox Maliyada, Qambiyada, Syerra Leone və Gine kimi ölkələrdə istifadə olunur və bu musiqi aləti, yalnız öz gözəl səsi ilə deyil, həm də mədəni və tarixi əhəmiyyəti ilə diqqət çəkir. Bu yazıda, kora musiqi alətinin tarixçəsi, quruluşu, istifadə sahələri və mədəniyyətlərdəki rolu haqqında ətraflı məlumat verəcəyik. Tarixi və mənşəyi Kora, qədim Afrika musiqi ənənələrinin bir hissəsidir və tarixi çox qədim zamanlara dayanır. Əfsanəyə görə, kora alətinin mənşəyi, 13-cü əsrdə Afrika imperiyası olan Mali Krallığından gəlir. Kora, xüsusilə Griot adlanan, Afrika cəmiyyətində tarix, ənənələr və hekayələri nəsildən-nəsilə ötürən musiqiçilər tərəfindən istifadə olunurdu. Griotlar, həm musiqiçilər, həm də tarixçilər kimi fəaliyyət göstərərək, qəsidlər, nağıllar və tarixi hekayələri musiqi ilə danışırdılar. Kora, bu əhəmiyyətli rolun həyata keçirilməsində istifadə olunan əsas alətlərdən biri olmuşdur. Kora, əsrlər boyu Afrika cəmiyyətlərinin ənənələrini qoruyub saxlayan və mədəniyyətləri birləşdirən bir musiqi aləti olaraq qalır. Onun səsi, həm daxili, həm də xarici əlaqələri ifadə edən bir vasitə kimi istifadə edilir. Quruluşu Kora, ümumiyyətlə, taxta və qabıqdan hazırlanmışdır. Əsas gövdə, bir ağacdan düzəldilir və alətin alt hissəsi geniş, kütləvi bir gavalı (qabıq) ilə örtülür. Bu, koranın rezonansını artırır və ona çox zəngin, dərin bir səs verir. Alətin üst hissəsində, 21 metal sim yerləşir. Bu simlər, gərginliklə tənzimlənərək fərqli notalara və tonlara uyğunlaşdırılır. Koranın quruluşunda çox mühüm bir xüsusiyyət, onun ikiqat qolu və ya çubuqudur. Alət, çalan şəxsin hər iki əlini istifadə etməsini tələb edir. Kora çalarkən, bir əlinin barmaqları, simləri çalar, digəri isə gərginlik və təzyiqi tənzimləyərək daha yüksək və ya daha aşağı tonlar əldə etməyə kömək edir. Kora, həmçinin, özünəməxsus bir şəkildə çalınır. Çalmaq üçün, mızrap və ya barmaqla simlərə vurulur, bu da alətin melodik və ritmik xüsusiyyətlərini ortaya qoyur. İstifadəsi və mədəniyyəti Kora, Qərbi Afrika mədəniyyətlərində çox mühüm bir rola sahibdir. Ənənəvi olaraq, kora çalınması, Afrika cəmiyyətində müxtəlif mərasimlərdə, bayramlarda və sosial yığıncaqlarda yer alır. Kora, xüsusilə Griotlar tərəfindən ifa edilir və bu musiqiçilər, cəmiyyətlərində çox yüksək hörmətə malikdirlər. Griotlar, kora çalmaqla yalnız musiqi təqdim etmək deyil, həm də xalqın tarixini və ənənələrini qorumaq və çatdırmaq missiyasını yerinə yetirirlər. Kora, həmçinin, dini mərasimlərdə, toylar, doğum və ölüm mərasimləri, həmişəlik müqavilələr və bayramlarda çox geniş şəkildə istifadə olunur. Onun səsi, çox vaxt rituallar və şənliklər zamanı insanları birləşdirir, birgə çalmaq və dinləmək, kütləni ruhlandırmaq üçün güclü bir vasitə olur. Müasir dövrdə kora Kora, zaman keçdikcə yalnız Afrika daxilində deyil, həm də dünya musiqisində əhəmiyyətli bir yer tutmağa başlamışdır. Bu musiqi aləti, xüsusilə dünya musiqisi janrında populyarlaşmışdır. Bir çox müasir musiqiçilər, kora ilə eksperimentlər edərək ona müxtəlif musiqi formalarını təqdim etmişlər. Kora, bəzən gitar və piano kimi musiqi alətləri ilə birləşdirilir və çox zaman jazz, blues və pop musiqisi ilə qarışdırılır. Son illərdə, kora çalmaq bir çox beynəlxalq festivallarda, müasir musiqi qruplarında və solo ifalarla populyarlıq qazanmışdır. Koranın zəngin səsi, həm müasir dövrün musiqi dünyasında, həm də daha köhnə, ənənəvi tərzlərdə öz yerini tapır.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Kora
https://en.wikipedia.org/wiki/Kora_(instrument)
https://www.britannica.com/art/kora-musical-instrument
https://theconversation.com/kora-in-search-of-the-origins-of-west-africas-famed-stringed-musical-instrument-216287
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/748140
https://www.kora-music.com/e/kora.htm
https://worldofmusicality.com/kora-musical-instrument/
Tarix : 16 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
