Kilidləmə (ing. interlock) - Mühəndislikdə və texnologiyada istifadə edilən təhlükəsizlik və ya idarəetmə mexanizmi. Mahiyyəti Bu sistemlər, iki və ya daha çox mexanizmin və ya sistemin yalnız müəyyən şərtlər yerinə yetirildikdə işləməsini təmin edir. İnterloklar əsasən təhlükəsizliyi təmin etmək, sistemlərin ardıcıllığını qorumaq və nasazlıqların qarşısını almaq üçün tətbiq edilir. Kilidləmə sistemləri bir və ya bir neçə giriş siqnalına əsaslanaraq müəyyən bir hərəkəti icra etməyə və ya qadağan etməyə imkan verir. Bu, əsasən mexaniki, elektrik və ya proqram təminatına əsaslanan kilidləmə sistemləri vasitəsilə həyata keçirilir. Müasir kilidləmə sistemləri ağıllı texnologiyalar, süni intellekt və IoT (Internet of Things) texnologiyaları ilə birləşdirilərək daha effektiv və çevik idarəetmə mexanizmlərinə çevrilir. Onlar təhlükəsizliyi təmin etməklə yanaşı, proseslərin optimallaşdırılmasına və fasiləsiz işləməsinə kömək edir. İş prinsipi - Şərt nəzarəti: Bir sistemin işləməsi üçün müəyyən şərtlərin yerinə yetirilməsi tələb olunur. - Siqnalın emalı: Kilidləmə sistemi giriş siqnallarını qiymətləndirir və uyğun cavab verir. - Kilidləmə və ya açma: Əgər bütün tələblər yerinə yetirilirsə, sistem işləməyə davam edir, əks halda, kilidlənir. Tətbiq sahələri - Sənaye avtomatlaşdırması: Robot sistemlərində təhlükəsizlik qapılarının kilidlənməsi və proseslərin ardıcıllığının təmin edilməsi. - Dəmir yolu nəqliyyatı: Siqnalizasiya sistemlərində qatarların təhlükəsiz hərəkətini təmin etmək üçün istifadə edilir. - Tibbi avadanlıqlar: Rentgen aparatları və digər tibbi cihazlar yalnız lazımi qoruma tədbirləri görüldükdə aktivləşir. - Enerji sektoru: Elektrik şəbəkələrində təhlükəli gərginliklərin və ya qısaqapanmaların qarşısını almaq üçün kilidləmə sistemləri tətbiq edilir. - Kimya və neft emalı sənayesi: Partlayış və ya sızma risklərini azaltmaq üçün kilidləmə sistemləri təhlükəsizlik məqsədilə istifadə olunur. Növlər - Mexaniki kilidləmə : İki və ya daha çox mexanizmin eyni anda işləməsinin qarşısını almaq üçün istifadə edilir. Məsələn, dişli ötürücülərdə və ya açar sistemlərində tətbiq edilir. - Elektrik kilidləmə : Elektrik siqnalları vasitəsilə işləyir və müəyyən bir siqnal alındıqda sistemin işləməsinə icazə verir və ya maneə törədir. - Elektron və proqram təminatına əsaslanan kilidləmə : PLC (Programmable Logic Controller) və ya mikroprosesorlar tərəfindən idarə edilən sistemlərdir. Məsələn, avtomatlaşdırılmış istehsal xətləri və nəzarət sistemlərində tətbiq olunur. - Təhlükəsizlik kilidləmələri: Sənaye avadanlıqlarında işçilərin təhlükəsizliyini qorumaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Məsələn, işçilərin təhlükəli ərazilərə daxil olmasının qarşısını almaq üçün istifadə olunan kilidlər.
https://en.wikipedia.org/wiki/Interlock_(engineering)
https://www.realpars.com/blog/interlock
https://control.com/forums/threads/process-interlock-and-safety-interlock-the-difference.39673/
https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/mechanical-interlocking-theory
https://blog.gunneboentrancecontrol.com/how-interlocking-doors-work
https://control.com/forums/threads/interlock-true-or-false.47263/
https://www.semanticscholar.org/topic/Interlock-(engineering)/209023
https://www.aiche.org/ccps/resources/glossary/process-safety-glossary/interlock
https://control.com/forums/threads/interlock-test-procedures.17020/
https://www.fulgosi.com/index.php/en/products/quick-opening-closures/safety-system/interlock-system
https://electronics.stackexchange.com/questions/20522/what-is-an-interlock-in-j1939
https://www.theengineeringprojects.com/2022/02/interlock-in-ladder-logic-programming.html
Tarix : 29 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
