Keorapetse William Kgositsile OIS (19 sentyabr 1938 – 3 yanvar 2018) - Həmçinin Bra Willie təxəllüsü ilə tanınan, Cənubi Afrikalı Tsvana şairi, jurnalisti və siyasi aktivisti idi. 1960 və 1970-ci illərdə Afrika Milli Konqresinin nüfuzlu üzvlərindən biri olan Kgositsile 2006-cı ildə Cənubi Afrikanın Milli Şairi elan edildi. 1962-ci ildən 1975-ci ilə qədər ABŞ-da sürgündə yaşadı və bu dövr onun ədəbi karyerasının zirvəsi hesab edilir. O, Afrika-Amerika ədəbiyyatı və mədəniyyəti ilə dərin maraqlanırdı və xüsusilə caz musiqisinə diqqət yetirirdi. 1970-ci illərdə o, Afrika-Amerikalı şairlər arasında mühüm fiqura çevrildi, Afrikaya marağı artırmaqla yanaşı, poeziyanı ifa sənəti kimi təşviq edirdi. Nyu-Yorkdakı caz klublarında keçirilən şeir oxularında geniş tanınırdı. Kgositsile Afrikalı və Afrika-Amerikalı poeziya arasındakı boşluğu dolduran ilk şairlərdən biri idi. Erkən həyat Kgositsile Yohannesburqun əsasən ağdərili əhalinin yaşadığı bir hissəsində anadan olub və anası tərəfindən kirayələnmiş bir evin arxasında yerləşən kiçik daxmada böyüyüb. O, aparteidin ilk təsirini, yaşadığı məhəllədə məktəbə gedə bilmədiyini və bunun səbəbini o zaman başa düşmədiyini hiss edərək yaşadı. Daha sonra, bir ağdərili dostunun onu boks klubuna qəbul etmədiklərinə görə tərəddüd etdiyini gördükdən sonra onunla dalaşması, yerli bir ağ ailə ilə toqquşmaya səbəb oldu. Bu təcrübə onun həyatında dönüş nöqtəsi oldu və yeniyetməlik illərində getdikcə artan ayrı-seçkilik halları ilə birləşərək onu dərin təsirləndirdi. Kgositsile üçün yetkinliyə çatmaq aparteid sisteminə tam şəkildə daxil olmaq demək idi. Sürgün illəri 1961-ci ildə həm özü üçün, həm də hökumətin New Age qəzetini bağlamaq cəhdlərinin bir hissəsi olaraq ciddi təzyiq altında olan Kgositsile, fəal üzvü olduğu Afrika Milli Konqresi (ANC) tərəfindən ölkəni tərk etməyə təşviq edildi. Əvvəlcə Dar əs-Səlama gedərək Spearhead jurnalında yazmağa başladı, lakin bir il sonra ABŞ-a köçdü. O, müxtəlif universitetlərdə təhsil aldı və əvvəlcə Pensilvaniyada yerləşən Lincoln University-də oxumağa başladı. Orada "kitabxanada çox vaxt keçirərək əldə edə bildiyi qədər qaradərili ədəbiyyatını oxumağa" çalışdı. Şəxsi həyat və ölüm Keorapetse Kgositsile 1978-ci ildə sürgündə olarkən Tanzaniyada Baleka Mbete ilə evləndi. Mbete sonradan Cənubi Afrikanın vitse-prezidenti, 21 may 2014-cü ildən isə Cənubi Afrika Milli Assambleyasının spikeri və Afrika Milli Konqresinin sədri oldu. Bu evlilikdən Kgositsile oğlu Duma və qızı Nkuli dünyaya gəldi. Əvvəlki evliliyindən, mərhum Melba Johnson Kgositsile ilə olan münasibətindən isə qızı İpeleng dünyaya gəldi. İpeleng Vibe və Essence jurnallarında yazan jurnalist və bədii ədəbiyyat müəllifidir. Daha sonra, Kgositsile Cheryl Harris (Kaliforniya Universitetində hüquq professoru) ilə münasibətindən oğlu Thebe Neruda Kgositsile dünyaya gəldi. Onun ikinci adı məşhur Çili şairi Pablo Nerudanın şərəfinə qoyulmuşdu. Thebe musiqi dünyasında Earl Sweatshirt səhnə adı ilə tanınan hip-hop sənətçisidir. Kgositsile ölümündən sonra, Harris ilə birlikdə oğlunun 2018-ci il albomu Some Rap Songs içindəki Playing Possum mahnısında yer aldı. Kgositsile 3 yanvar 2018-ci ildə Yohannesburqdakı Milpark Xəstəxanasında qısa sürən xəstəlikdən sonra 79 yaşında vəfat etdi. Mükafatlar O, ədəbi karyerası boyunca bir çox nüfuzlu mükafatlarla təltif olundu. Bunlar arasında: Gwendolyn Brooks Poetry Prize Harlem Cultural Council Poetry Award Conrad Kent Rivers Memorial Poetry Award Herman Charles Bosman Prize 2008-ci ildə Cənubi Afrika hökuməti Kgositsile'ni Order of Ikhamanga Silver (OIS) mükafatı ilə təltif etdi. Bu mükafat ona "ədəbiyyat sahəsindəki görkəmli nailiyyətlərinə və bu istedadını apartheyd rejiminin zülmünü dünyaya çatdırmaq üçün istifadə etdiyinə görə" təqdim edildi. Poeziya kolleksiyaları Spirits Unchained (1969) – İlk şeir toplusu, apartheyd rejiminə qarşı şüurlu bir çıxış idi. For Melba: Poems (1970) – Şəxsi və siyasi mövzuların qovuşduğu əsərlərdən ibarətdir. My Name is Afrika (1971) – Gwendolyn Brooks'un önsözü ilə nəşr olunub, Afrikanın azadlıq mübarizəsini əks etdirir. Places and Bloodstains: Notes for Ipeleng (1975) – Qızı İpeleng üçün yazılmış notlar və poeziya. The Present is a Dangerous Place to Live (1975) – 1993-cü ildə yenidən çap olunub. Apartheydin qaranlıq reallığını təsvir edir. When the Clouds Clear (1990) – Cənubi Afrika Yazıçılar Konqresi tərəfindən nəşr olunub. To the Bitter End (1995) – Afrika ədəbiyyatında poetik müqavimət nümunələrindən biridir. If I Could Sing: Selected Poems (2002) – Onun ən yaxşı şeirlərinin toplandığı kitabdır. This Way I Salute You (2004) – Afrika irsini və siyasi azadlığı tərənnüm edən şeirlər toplusudur. Beyond Words: South African Poetics (2009) – Don Mattera, Lebo Mashile və Phillippa Yaa de Villiers ilə birlikdə yazılıb. Keorapetse Kgositsile: Collected Poems, 1969–2018 – Phillippa Yaa de Villiers və Uhuru Portia Phalafal tərəfindən redaktə edilmişdir. Digər kitabları The Word Is Here: Poetry from Modern Africa (1973) – Müasir Afrika şeirlərindən ibarət antologiyanın redaktoru olub. Approaches to Poetry Writing (1994) – Poeziya yazmaq sənəti haqqında praktik kitabdır. Əlavə oxu materialları Charles H. Rowell, "With Bloodstains to Testify: An Interview with Keorapetse Kgositsile", Callaloo, 1978. Out of Exile: South African Writers Speak (1992) – Kevin Goddard və Charles Wessels tərəfindən redaktə edilib. Tsitsi Jaji, "Synaesthesia as Purposeful Distortion in Keorapetse Kgositsile's Poetry", Comparative Literature Studies, 2009. Keorapetse Kgositsile, təkcə şair deyil, həm də apartheydə və sosial ədalətsizliyə qarşı mübarizədə güclü bir səs idi. Onun poeziyası həm Afrika, həm də qlobal miqyasda mədəni müqavimətin simvoluna çevrilib.
https://www.britannica.com/biography/Keorapetse-Kgositsile
https://www.poetryinternational.com/en/poets-poems/poets/poet/102-5379_Kgositsile
https://www.sahistory.org.za/people/keorapetse-william-kgositsile
https://www.lyrikline.org/en/poems/anguish-longer-sorrow-5908
https://www.poetryfoundation.org/poets/keorapetse-kgositsile
https://www.nebraskapress.unl.edu/nebraska/9781496221155/keorapetse-kgositsile/
https://www.thepresidency.gov.za/keorapetse-william-kgositsile-1938
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
