Jao Modo döyüşü - 12 iyun 1696-cı ildə indiki Monqolustanın paytaxtı Ulan-Batorun 60 km şərqində, Terelj çayının yuxarı sahilində baş vermiş döyüş. Bu döyüşdə Dzungar xanı Galdan Boşoqtu xanın komandanlığı altındakı ordu, imperator Kanxi tərəfindən şəxsən idarə olunan Çin Qing sülaləsinin ordusu tərəfindən məğlub edilmişdir. Bu qələbə, Dzungar-Qing müharibələrinin (1687–1758) erkən mərhələlərində Qing sülaləsinin həlledici zəfəri idi və nəticədə Xalxa Monqolustanı Qing hakimiyyəti altına alındı. Əsas məlumatlar: Tarix: 12 iyun 1696 Yeri: Terelj çayının yuxarı sahili, indiki Ulan-Batorun 60 km şərqində Nəticə: Qing sülaləsinin qələbəsi Qarşı-qarşıya gələn qüvvələr: Qing sülaləsi: 80,000 əsgər Dzungar xanlığı: 30,000 əsgər Döyüşün əhəmiyyəti Jao Modo döyüşü, Qing sülaləsinin sərhədlərindəki münaqişəli tayfaları ilk dəfə ram etməsi ilə əlamətdardır. Bu qələbə, Galdanın pan-Monqol imperiyası yaratmaq arzularına son qoydu və müasir Monqolustanın əksəriyyəti növbəti 200 il ərzində Qing hakimiyyəti altında qaldı. Dzungarlar məğlub edildikdən sonra, onlar imperiyanın qərb sərhədlərinə çəkildilər və 1758-ci ildə tamamilə məğlub edilənə qədər orada qaldılar. Tarixi kontekst: 17-ci əsrin sonlarında, Qing sülaləsi Monqol tayfaları arasında sülhü qorumağa çalışırdı. Lakin 1687-ci ildə Xalxa Tüsheet xanına sadiq qüvvələr, Dzungar lideri Galdan Boşoqtu xanın qardaşını döyüşdə öldürdü. Bu hadisə, Galdanın 1688-ci ildə Xalxa torpaqlarına hücum etməsinə səbəb oldu və nəticədə Xalxa lideri Jebtsundamba Xutuktu Zanabazar və təxminən 20,000 Xalxa qaçqını Qing sülaləsinin himayəsinə sığındı. Döyüşün gedişi 1696-cı ilin mart ayında, imperator Kanxi şəxsən 80,000 əsgərlik bir orduya rəhbərlik edərək Gobi səhrasını keçdi. İkinci bir ordu Fiyangqunun komandanlığı altında 30,000 əsgərdən ibarət idi və üçüncü ordu isə 10,000 əsgərlə şərqdə yerləşirdi. 12 iyun 1696-cı ildə, Galdanın 5,000 əsgəri Fiyangqunun ordusu ilə qarşılaşdı. Qing qüvvələri strateji yüksəklikləri ələ keçirərək Dzungar ordusunu top atəşinə tutdu və sonra əks-hücuma keçdi. Galdanın həyat yoldaşı Anu, əks-hücum zamanı öldürüldü, bu da Galdanın qaçmasına imkan yaratdı. Məğlub olan Galdan, Altay dağlarına çəkildi və 1697-ci ilin aprelində xəstəlikdən öldü. Nəticə Jao Modo döyüşü, Qing sülaləsinin Monqolustan üzərində nəzarətini möhkəmləndirdi və Dzungar xanlığının genişlənmə cəhdlərinə son qoydu. Bu döyüş, Qing sülaləsinin mərkəzi Asiyada güc balansını dəyişdirdi və imperiyanın sərhədlərini sabitləşdirdi.
https://dbpedia.org/page/Battle_of_Jao_Modo
https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Zuunmod
https://www.wikidata.org/wiki/Q3874305
https://thechinaproject.com/2021/06/09/the-zunghar-qing-wars-and-colonization-in-central-asia/
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
