Intizar Hussain (21 dekabr 1925 – 2 fevral 2016) - Pakistanlı roman yazarı, qısa hekayə yazarı, şair və esseist. Həyatı Intizar Hussain 1925-ci il dekabrın 21-də Britaniya Hindistanının Uttar Pradeş əyalətindəki Bulandşahr rayonunda, Dibai qəsəbəsində anadan olmuşdur. Atası və anası haqqında dəqiq məlumatlar məhduddur, lakin ailəsi orta təbəqədən idi. 1942-ci ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra “Meerut Kolleci”ndə Urdu ədəbiyyatı üzrə bakalavr (1944) və magistr (1946) dərəcələri almışdır. 1947-ci ildə Hindistanın bölünməsindən sonra Pakistana köçmüş və Lahorda məskunlaşmışdır. Lahorun Anarkali Bazarında yaşayıb yaradıcı mühitdə – Nasir Kazmi və Məhəmməd Həsən Əsgəri kimi yazıçıların yanında – fəaliyyət göstərmişdir. Hussain jurnalist kimi karyerasına başlamış, “Dawn” və “Daily Express” qəzetlərində köşə yazıları yazmışdır. Arvadı Aliya Begüm 2004-cü ildə vəfat etmişdir; cütlüyün övladı olmamışdır. Hussain 2016-cı il fevralın 2-də Lahorda sətəlcəmdən vəfat etmişdir. Yaradıcılığı Hussain ədəbiyyata “Gali Kuuche” (Küçələr və Zolaqlar, 1952) adlı qısa hekayə toplusu ilə başlamışdır. İlk romanı “Chaand Gehan” (Ay Dünyası, 1952) olmuşdur, lakin ən böyük uğurunu “Basti” (1979) ilə qazanmışdır; bu əsər Hindistanın bölünməsinin nostalgiyasını və insan münasibətlərini təsvir edir. “Aage Samandar Hai” (Öndə Dəniz Var, 1995) Karaçinin müasir problemlərini və İslamın itirilmiş Əndəlüs dünyasını müqayisə edir. Hussain-in üslubu klassik Urdu dastanlarının elementlərini müasir mövzularla birləşdirir; o, Buddist mətnlərindən və “Mahabharata”dan da təsirlənmişdir. Əsərləri nostalji, mifik trop və sadə, lakin dərin mənalarla zəngindir. O, Saadat Hasan Manto və Qürətulayn Haydər ilə müqayisə edilir. Əsərləri Intizar Hussain romanlar, qısa hekayələr və şeirlər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri: “Gali Kuuche” – “Küçələr və Zolaqlar” (1952) – qısa hekayə toplusu. “Chaand Gehan” – “Ay Dünyası” (1952) – roman. “Din Aur Daastaan” – “Gün və Dastan” (1959) – roman. “Basti” – “Qəsəbə” (1979) – roman. “Tazkira” – “Xatirə” (1987) – roman. “Aage Samandar Hai” – “Öndə Dəniz Var” (1995) – roman. “Shehr-e-Afsos” – “Kədər Şəhəri” – qısa hekayələr. “Hindustan Se Aakhri Khat” – “Hindistandan Son Məktub” – esse. Mükafatlar və tanınma Hussain aşağıdakı mükafatları qazanmışdır: "Pride of Performance" (1986) – Pakistan Prezidentindən. "Sitara-i-Imtiaz" (2007) – ədəbi xidmətlərinə görə. "Kamal-e-Fun Award" (1998) – “Pakistan Ədəbiyyat Akademiyası”nın ömür boyu nailiyyət mükafatı. "Sahitya Akademi Fellowship" (2007) – Hindistanın Milli Ədəbiyyat Akademiyasından. "Ordre des Arts et des Lettres" (2014) – Fransanın zabit dərəcəsi. 2013-cü ildə “Basti” romanı Franses Pritçett tərəfindən ingilis dilinə tərcümə olunduqdan sonra "Man Booker Beynəlxalq Mükafatı" üçün qısa siyahıya düşmüşdür. 2016-cı ildə “Pakistan Ədəbiyyat Akademiyası” onun xatirəsinə “Intizar Hussain Mükafatı” təsis etmişdir. Şəxsi həyatı Hussain Bano Qudsia ilə eyni universitetdə tanış olmuş, lakin onunla evlənməmişdir (bu, Bano Qudsia-nın həyat yoldaşı olmuşdur). Hussain-in arvadı Aliya Begüm ilə uzun müddət Lahorda sakit həyat sürmüşdür. O, Lahorun çayxanalarında – “Pak Tea House” və “Nagina Bakery” kimi yerlərdə – ədəbi toplantılara qatılmışdır. Hussain sufi fəlsəfəsinə maraq göstərmiş və Pakistanın müasir cəmiyyətində qadınlar və mollalar kimi iki qüvvənin yüksəldiyini vurğulamışdır. Mirası Intizar Hussain Urdu ədəbiyyatında nostalji və mifik elementləri müasir kontekstlə birləşdirən ən böyük yazarlardan biridir. “Basti” və “Aage Samandar Hai” kimi əsərləri Pakistan ədəbiyyatını qlobal səviyyədə təmsil edir. Onun yazıları insan ruhunun dərinliklərini və tarixi keçmişin izlərini əks etdirir, gənc nəslə ilham verir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Intizar_Hussain
https://www.simonandschuster.com/authors/Intizar-Hussain/235666643
https://thebookerprizes.com/the-booker-library/authors/intizar-hussain
https://www.rekhta.org/authors/intizar-hussain/profile
https://lithub.com/aamer-hussein-remembers-intizar-hussain/
https://www.nyrb.com/collections/intizar-husain
https://www.theguardian.com/world/2016/feb/03/leading-urdu-writer-intizar-hussain-dies-aged-92?CMP=share_btn_gp
https://harpercollins.co.in/author-details/intizar-hussain/
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
