Henri Moseley- (1887-1915), ingilis fizik, dövrün ən mühüm elm adamlarından biri . O, elementlərin dövri cədvəldə sıralanmasının əsas prinsiplərini müəyyən etmiş, xüsusilə atom nömrəsi anlayışını inkişaf etdirərək dövri qanunu təkmilləşdirmişdir. Moseleyin kəşfləri, dövrü cədvəlinin anlayışını dəyişdirmiş və kimya elminin inkişafında mühüm bir addım olmuşdur. Həyatı və təhsili Henri Moseley 1887-ci ildə İngiltərənin Weymouth şəhərində anadan olmuşdur. O, əvvəllər təhsilini Oxford Universitetində almış və burada fizika üzrə ixtisaslaşmışdır. Moseley, akademik həyatına fizika sahəsində davam etmiş və burada böyük kəşflər etməyə başlamışdır. O, gənc yaşlarından elmə böyük maraq göstərmiş və öz dövrünün ən qabaqcıl elmi nailiyyətlərini əldə etmişdir. Moseley qanunu Henri Moseleyin ən məşhur və mühüm kəşfi Moseley qanunudur. 1913-cü ildə Moseley, atomların xüsusiyyətlərini və dövri cədvəldəki sıralama qaydalarını öyrənmək üçün rentgen şüalarının analizindən istifadə etdi. Moseley, dövri cədvəldəki elementlərin sıralanmasının atom nömrəsi ilə, yəni atom nüvəsindəki protonların sayı ilə müəyyən edildiyini göstərdi. Bu kəşf, əvvəlki dövrün atom çəkisinə əsaslanan sıralama prinsiplərini tamamilə dəyişdirdi. Moseleyin işləri, dövri cədvəlin ardıcıllığının düzgünlüyünü təsdiqlədi və kimyanın təməl anlayışlarından biri halına gəldi. Atom nömrəsi, elementlərin kimyəvi xüsusiyyətlərini müəyyən etdi və Moseleyin kəşfi ilə dövri cədvəl daha da təkmilləşdi. Moseleyin kəşflərinin elmə təsiri Moseleyin kəşfi, kimya və fizika sahələrində böyük inqilab yaratdı. Bu, elementlərin dövri cədvəldə sıralanmasında daha dəqiq bir qaydanın ortaya çıxmasına səbəb oldu. Atom nömrəsi konsepti əvvəlcə unikal bir ideya kimi görünürdü, lakin Moseleyin tədqiqatları bunu elm dünyasında qəbul edilmiş və önəmli bir prinsipe çevirmişdir. Onun kəşfi, kimya və fizika sahələrində daha sonra baş verən bir çox elmi irəliləyişin təməlini qoymuşdur. Moseleyin işləri, atomların və elementlərin daha dərin təhlilini mümkün edən bir çox elmi araşdırmaların yolunu açdı. Ölümü Henri Moseley elmə böyük töhfələr versə də, çox qısa bir müddətdə dünyasını dəyişdi. O, 1915-ci ildə Birinci Dünya Müharibəsi zamanı ingilis ordusunda könüllü olaraq iştirak etdi. Moseley 27 yaşında, Gelibolu döyüşündə Osmanlıya qarşı vuruşarkən həyatını itirdi. Tarixi mənbələrdə onun Osmanlı ordusunun snayperçisi Korkuç Abdül tərəfindən başından vurularaq öldürüldüyü qeyd olunur. Bir çox tədqiqatçıların fikrincə, Moseley yaşasaydı, 1916-ci ildə "Nobel Mükafatı"nın sahibi olacaqdı. Onun ölümündən sonra elm dünyasında böyük boşluq yaranmış, amma Moseleyin kəşfləri və irsi hələ də fizika və kimya sahələrində önəmli rol oynamağa davam edir.
https://evrimagaci.org/henry-moseley-canakkale-savasinda-genc-yasta-olen-fizik-dehasi-10909
https://tr.wikipedia.org/wiki/Henry_Moseley
https://www.britannica.com/biography/Henry-Moseley
https://www.aps.org/archives/publications/apsnews/201208/physicshistory.cfm
https://www.famousscientists.org/henry-moseley/
Tarix : 3 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
