Hazırlıq paradoksu (Preparedness paradox) - Bir təşkilatın və ya cəmiyyətin qarşılaşa biləcəyi fəlakət və ya böhranlara qarşı hazırlıq səviyyəsi ilə bu hazırlığın effekti arasındakı ziddiyyəti təsvir edən anlayış. Bu paradoks, əsasən fəlakətlərə qarşı hazırlıqların nəzərə çarpacaq dərəcədə yüksək olduğu zaman, bu hazırlıqların cəmiyyət və təşkilatlar tərəfindən həqiqətən lazım olduğu zamanlarda çox az təsir yaratması fenomenini izah edir. Bir sözlə, hazırlıq tədbirlərinin artması, bəzən həmin tədbirlərin real fəlakət və ya böhran vəziyyətində istifadəsiz qalması və ya effektini itirməsi ilə nəticələnə bilər. Hazırlıq paradoksunun əsas mahiyyəti, fəlakət və böhran hazırlıqlarının çox vaxt gözlənilən və ya reallıqda qarşılaşılan hadisələrə uyğun olmamasıdır. Yüksək hazırlıq səviyyəsinə sahib olan cəmiyyətlər, həmin hazırlığın tam olaraq istifadəyə yararlı olmadığı, ya da hazırlıqdan gözlənilən faydanın çox az olduğu bir vəziyyətlə qarşılaşa bilər. Bu vəziyyətin ortaya çıxma səbəbləri arasında aşırı inam, real vəziyyətin dəqiq qiymətləndirilməməsi, resursların qeyri-effektiv istifadəsi və ya hazırlıq tədbirlərinin əhəmiyyətini dərk etməmək yer alır. Bir başqa tərəfdən, bəzi hallarda çox yaxşı planlaşdırılmış hazırlıq tədbirləri belə, qarşılaşılan fəlakətin miqyası və növü ilə uyğunlaşmadığı zaman effektli olmayabilir. Bu paradoks, hazırlıq tədbirlərinin hər zaman gözlənilən nəticələri vermədiyini göstərir. Misallar - Təbii fəlakətlərə hazırlıq: Bir çox inkişaf etmiş ölkə, təbii fəlakətlərə qarşı ciddi hazırlıq tədbirləri görür. Lakin, yüksək səviyyədə hazırlıq olmasına baxmayaraq, bəzən təbii fəlakətlərin miqyası və gücü, bu hazırlıqların effektini azaldır. Məsələn, ABŞ-da baş verən bəzı güclü fırtınalar və daşqınlar, hazırlıq tədbirlərinin gözlənilən nəticəni verməməsinə səbəb olub. - Pandemiya hazırlığı: Pandemiyalarla bağlı hazırlıq tədbirləri təşkilatlar və ölkələr tərəfindən geniş şəkildə həyata keçirilir. Lakin COVID-19 pandemiyası göstərdi ki, hətta ən yaxşı hazırlıq planları belə, qlobal miqyasda yayılan bir virusun qarşısını almaqda və onun təsirlərini minimuma endirməkdə kifayət qədər təsirli olmamışdır. Bu, hazırlıq tədbirlərinin bəzi hallarda reallıqla uyğunlaşmadığını nümayiş etdirən bir nümunədir. - İqtisadi böhranlara hazırlıq: Bir çox ölkə iqtisadi böhranlara qarşı hazırlıq görür, amma iqtisadi böhranların mürəkkəbliyi və global xarakteri səbəbindən bu hazırlıqlar çox zaman gözlənilən təsirləri vermir. Yüksək hazırlıq səviyyəsinə malik ölkələr belə, böhran zamanı müxtəlif maliyyə və iqtisadi problemlərlə üzləşə bilər.
https://en.wikipedia.org/wiki/Preparedness_paradox#:~:text=The%20preparedness%20paradox%20is%20the,because%20of%20the%20limited%20damage
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1468-5973.12065
https://napierfinancial.com/preparedness-paradox/?utm_source=chatgpt.com
https://www.itstactical.com/intellicom/mindset/the-preparedness-paradox-how-being-prepared-affects-perception/?utm_source=chatgpt.com
https://knowledge.wharton.upenn.edu/article/how-firms-can-overcome-the-paradox-of-preparedness/?utm_source=chatgpt.com
Tarix : 8 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
