"Goldilocks bölgəsi"- (bəzən "yaşanabilən bölgə" və ya "yaşanabilən zona" kimi də adlandırılır) astronomiyada bir ulduzun ətrafında yerləşən xüsusi bir bölgə. Bu bölgədəki planetlərdə, suyun maye halında qalması üçün temperatur uyğun səviyyədə olmalıdır. Bu vəziyyət, həyatın yaranması və mövcudluğu üçün əsas şərt sayılır. Adını İngilis xalq nağılı "Goldilocks və Üç Ayı" hekayəsindən alır, çünki bu zonada istilik şəraiti "nə çox isti, nə də çox soyuq" olur. Əsas prinsipləri "Goldilocks bölgəsi", əsasən bir ulduzun enerjisindən alınan radiasiyanın həmin bölgədəki planetin səth temperaturunu necə tənzimlədiyinə əsaslanır. Bu bölgədə olan planetlərin səthində: Suyun mövcudluğu: Həyat üçün vacib hesab edilən su maye halında ola bilər. Goldilocks bölgəsinin mövqeyi, ulduzun parlaqlığından və istiliyindən asılı olaraq dəyişir. Daha parlaq və isti ulduzların Goldilocks zonası daha uzaqda, sönük ulduzların isə daha yaxında yerləşir. "Goldilocks bölgəsi"nin xüsusiyyətləri Ulduzun tipi: Bölgənin mövqeyi və genişliyi ulduzun spektral növünə bağlıdır. Məsələn, günəş tipli (G tipli) ulduzlar üçün bu zona daha geniş olur. Planetin atmosferi: Planetin atmosferi də "Goldilocks bölgəsi"ndə olmasının təsirini artırır və ya azaldır. Atmosfer planetin səthini izolyasiya edə, istiliyi saxlayaraq daha münbit şərait yarada bilər. Qeyri-yaşanabilən zonalar Çox isti bölgələr: Suyun buxarlanmasına səbəb olur, həyat üçün əlverişli şərait yoxdur. Çox soyuq bölgələr: Suyun donmasına və həyatın yaranma ehtimalının azalmasına gətirib çıxarır. Məşhur misallar Yer: Yer kürəsi günəş sisteminin "Goldilocks bölgəsin"də yerləşən ən yaxşı nümunədir. Suyun, atmosferin və müvafiq temperaturun birləşməsi həyat üçün ideal şərait yaradır. Mars: Günəş sistemində "Goldilocks bölgəsi"nə yaxın digər bir planetdir. Keçmişdə Marsda maye suyun mövcudluğu haqqında dəlillər var, lakin hazırda suyun çoxu buz halındadır. Venera: Venera "Goldilocks blgəsi"na daxil olsa da, istixana effekti səbəbindən səthi həyat üçün yararsızdır. Ekzoplanetlər və "Goldilocks Bölgəsi" Kepler-452b: "İkinci Yer" kimi adlandırılan bu ekzoplanet, öz ulduzunun "Goldilocks bölgəsi"ndə yerləşir. TRAPPIST-1 Sistemi: Yeddi planetdən bir neçəsi "Goldilocks bölgəsi"nə daxildir və burada həyat ehtimalı ola bilər. Həyatın axtarışı və əhəmiyyəti "Goldilocks bölgəsi"nin tədqiqi, kainatda həyatın başqa formalarının mövcudluğunu anlamaq üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Astronomlar bu zonalarda yerləşən planetləri müşahidə edərək, onların səthində həyatın izlərini, suyun mövcudluğunu və atmosfer tərkibini öyrənməyə çalışırlar. "Goldilocks bölgəsi" anlayışı, təkcə həyatın fizikası və kimyası ilə deyil, həm də kainatdakı potensial yaşayış yerlərinin tədqiqi ilə bağlıdır. Bu, insanlığın kosmosda həyat tapmaq ümidi üçün əsas istiqamətlərdən biridir.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ya%C5%9Fanabilir_b%C3%B6lge
https://evrimagaci.org/goldilocks-bolgesi-yasanabilir-bolge-nedir-yasam-ne-tur-gezegenlerde-baslayabilir-416
https://ruhsendogannar.com/goldilocks-bolgesi/
https://www.kozmikanafor.com/yasanabilir-bolge-habitable-zone-nedir/
Tarix : 3 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
