Giannina Braschi (5 fevral 1953, San-Xuan, Puerto-Riko)- Puerto-Rikolu şair, roman yazarı, dramaturq və filosof. Ümumi məlumat O, “El imperio de los sueños” (Xəyalların İmperiyası, 1988), “Yo-Yo Boing!” (Yo-Yo Boing!, 1998) və “United States of Banana” (Banan Birləşmiş Ştatları, 2011) kimi əsərləri ilə tanınır. Braschi Latın Amerikası ədəbiyyatında eksperimental və çoxjanrlı üslubu ilə seçilir, ispanca, spanqinglish (ispanca-ingiliscə qarışığı) və ingiliscə yazaraq Puerto-Rikonun siyasi statusunu və Latın Amerikalı immiqrantların təcrübələrini araşdırır. 2022-ci ildə “Enrique Anderson Imbert Mükafatı”nı qazanmışdır. Həyatı Giannina Braschi 1953-cü il fevralın 5-də Puerto-Rikonun San-Xuan şəhərində, italyan mənşəli varlı bir ailədə anadan olmuşdur. Atası Euripides (“Pilo”) Braschi tennis çempionu idi və Giannina da yeniyetməlik illərində tennis üzrə Puerto-Rikonun ən gənc qadın çempionu olmuşdur. Həmçinin moda modeli və San-Xuan Uşaq Xorunun qurucu üzvü kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1970-ci illərdə Madrid, Roma, Rouen və Londonda ədəbiyyat və filosofiya təhsili almış, 1980-ci ildə “Nyu-York Dövlət Universiteti, Stony Brook”da ispandilli ədəbiyyatlar üzrə doktorluq dərəcəsi qazanmışdır. Braschi 1980-ci illərdən Nyu-Yorkda yaşamağa başlamış, “Rutgers Universiteti”, “Nyu-York Şəhər Universiteti” və “Colgate Universiteti”ndə professorluq etmişdir. O, evli deyil və övladı yoxdur. 1990-cı illərdə ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Viequesdəki bombardmanlarına qarşı etirazlarda iştirak etmiş, Puerto-Rikonun müstəqilliyini dəstəkləyən fəal mövqeyi ilə tanınır. Yaradıcılığı Braschi ədəbiyyata “El imperio de los sueños” (1988) epik poeması ilə başlamış, bu əsər Nyu-Yorkda Latın Amerikalı immiqrantların həyatını poetik və postmodern üslubda təsvir edir. “Yo-Yo Boing!” (1998) ispanca və ingiliscənin qarışığı olan spanqinglish dilində yazılmış ilk roman kimi tarixə düşmüş, şəhər həyatı və mədəni keçidləri araşdırır. “United States of Banana” (2011) isə 11 sentyabr hadisələrindən sonra ABŞ-nin kapitalizmini və Puerto-Rikonun müstəmləkə statusunu tənqid edən tragikomik əsərdir. Onun üslubu şeir, nəsr, teatr və filosofiyanın sintezi ilə xarakterizə olunur; Gabriel García Márquez və Samuel Beckett ilə müqayisə edilir. Braschi-nin əsərləri teatr, musiqi, qrafik roman və vizual sənət kimi müxtəlif sahələrə uyğunlaşdırılmışdır. O, həmçinin Gustavo Adolfo Bécquer haqqında kitab və Cervantes, Lorca kimi klassiklər üzrə esselər nəşr etdirmişdir. Əsərləri Giannina Braschi şeir, roman və esselər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri: “El imperio de los sueños” – “Xəyalların İmperiyası” (1988) – epik poema. “Yo-Yo Boing!” – “Yo-Yo Boing!” (1998) – roman. “United States of Banana” – “Banan Birləşmiş Ştatları” (2011) – roman. “Putinoika” – “Putinoika” (2024) – roman/tragikomik poema. “Asalto al tiempo” – “Zamana Hücum” (1980) – şeir toplusu. Mükafatlar və tanınma Braschi çoxsaylı mükafatlar qazanmışdır: "Milli İncəsənət Fondu" təqaüdü (NEA). "Enrique Anderson Imbert Mükafatı" (2022) – Şimali Amerika İspan Dili Akademiyası. "Angela Y. Davis Mükafatı" (2024) – Amerika Araşdırmaları Assosiasiyası. "Fray Luis de León Poeziya Medalı" (2025) – Salamanka Şəhəri, İspaniya (ilk qadın qalib). Əsərləri 20-dən çox dilə tərcümə olunmuş, “United States of Banana” teatr və qrafik roman kimi uyğunlaşdırılmışdır. Şəxsi həyatı Braschi Nyu-Yorkda yaşayır və Puerto-Rikonun müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparır. O, 2019-cu ildə Puerto-Riko qubernatoru Ricardo Rossellonun istefasına səbəb olan etirazlarda iştirak etmişdir. Qardaşı Miguel Braschi 1989-cu ildə eynicinsli cütlüklərin hüquqları ilə bağlı məhkəmə işində iddiaçı olmuşdur. Braschi həyatını ədəbiyyat və fəlsəfəyə həsr etmişdir, özünü “Alfred Jarry-nin nəvəsi, Samuel Beckett-in ögey qızı” kimi təsvir edir. Mirası Giannina Braschi Latın Amerikası ədəbiyyatında eksperimental üslubu və siyasi cəsarəti ilə tanınır. Onun əsərləri Puerto-Rikonun müstəmləkəçilik tarixini və immiqrant təcrübələrini əks etdirən ədəbi sənədlər kimi qiymətləndirilir. “Yo-Yo Boing!” spanqinglish dilinin ədəbi potensialını nümayiş etdirən ilk əsərdir. Braschi-nin adı Nyu-York və San-Xuanda ədəbi tədbirlərə və mədəni mərkəzlərə verilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Giannina_Braschi
https://www.poetryfoundation.org/poets/giannina-braschi
https://gianninabraschi.com/
https://poets.org/poet/giannina-braschi
https://pen.org/profile/giannina-braschi/
https://worldliteraturetoday.org/2021/summer/poets-philosophers-lovers-writings-giannina-braschi
https://worldliteraturetoday.org/author/giannina-braschi
https://www.poetryfoundation.org/blog/from-poetry-magazine/85494/a-big-solitude-a-conversation-with-giannina-braschi
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
