Fort sanders döyüşü - Amerika Vətəndaş Müharibəsinin Knoxville Kampaniyasının həlledici qarşıdurması. Bu döyüş 29 noyabr 1863-cü ildə Tennessi ştatının Knoxville şəhərində baş verdi. Konfederasiya general-leytenantı Ceyms Lonqstritin hücumları İttifaq general-mayoru Ambrose Burnside-in müdafiə xəttlərini yarmağa müvəffəq olmadı, bu isə birtərəfli itkilərə səbəb oldu və Knoxville mühasirəsinin son günləri başladı. Arxa plan Konfederasiya, Şərqi Tennessi bölgəsinin geniş ərazilərində nisbətən təsirli nəzarətə malik idi. Lakin Şərqi Tennessidə köləlik ştatın digər bölgələri ilə müqayisədə o qədər də geniş yayılmamışdı. Bu səbəbdən, Fort Sumter döyüşündən əvvəl və sonra ştatın digər bölgələrindən fərqli olaraq, Şərqi Tennessidə İttifaqa sadiqlik hissi üstünlük təşkil edirdi. Buradakı azsaylı kölələr əsasən lüks həyatı olan ev təsərrüfatlarında çalışırdı, bu da yerli əhalinin plantasiya köləliyindən iqtisadi baxımdan uzaq durmasına səbəb olurdu. Şərqi Tennessililər arasında çoxu kiçik fermerlər (yeoman) idi və onlar İttifaqa böyük bağlılıq göstərirdilər. Əslində, Tennessi ştatı İttifaq üçün digər bütün Konfederasiya ştatlarından daha çox könüllü təmin edirdi və bu könüllülərin əksəriyyəti məhz Şərqi Tennessidən idi. Burnside-in Knoxville-ni 1863-cü ilin sentyabrında işğal etməsi zamanı İttifaq qüvvələri yerli əhalidən ciddi müqavimətlə qarşılaşmasa da, oraya çətin dağ yolları ilə çatmaq Konfederasiya qüvvələrinin müdafiəsinə görə daha çətin olmuşdu. İttifaqın mühəndisləri kapitan Orlando M. Poe-nun rəhbərliyi ilə Knoxville yaxınlığında bastionlu torpaq istehkamları inşa etdilər. Bu istehkamlar arasında biri — Fort Sanders — Knoxville mərkəzinin qərbində, kiçik bir dərənin kənarında yerləşirdi. (Əvvəlcə "Fort Loudon" adlanan bu torpaq istehkamı 17-ci küçədən Laurel və Clinch küçələri boyunca 16-cı küçəyə qədər uzanırdı.) Fort Sanders, 18 noyabr 1863-cü ildə Knoxville yaxınlığında baş verən toqquşmada ölümcül şəkildə yaralanmış Briqada Generalı Uilyam P. Sandersin şərəfinə adlandırılmışdı. Bu fort, şəhəri üç tərəfdən əhatə edən torpaq müdafiə xəttinin ön çıxıntısı idi və ətrafdakı yayladan 21 metr (70 fut) hündürlükdə yerləşirdi. Onun ətrafında 3.7 metr enində və 2.4 metr dərinliyində xəndək vardı. Xəndəyin üstündə isə demək olar ki, şaquli şəkildə 4.6 metr (15 fut) hündürlüyündə divar ucalırdı. Fortun daxilində 12 top və 79-cu Nyu-York Piyada Alayından 440 əsgər yerləşirdi. Knoxville müdafiəsi Konfederasiya ordusu general Braxton Bragg-ın rəhbərliyi altında Chattanooga şəhərində İttifaq qüvvələrini mühasirəyə alarkən, general-leytenant Ceyms Lonqstritin rəhbərliyi altında birləşmiş dəstə Knoxville-ə göndərildi. Məqsəd, Burnside-in Ohayo Ordusunun Chattanooga-ya dəstək göndərməsinin qarşısını almaq idi. Burnside, Campbell's Station döyüşündə tələdən qurtulduqdan sonra əsgərləri Knoxville ətrafında müdafiə mövqeləri tutdu və Knoxville mühasirəsi 17 noyabr 1863-cü ildə başladı. Lonqstrit İttifaq müdafiəsini yarmaq üçün ən uyğun yerin Fort Sanders olduğunu müəyyən etdi. O, əvvəlcə 20 noyabrda hücum etməyi planlaşdırsa da, əlavə qüvvələr gələnə qədər gözləməyi qərara aldı. Nəhayət, onun hücumu üç piyada briqadası tərəfindən həyata keçirildi. Bu briqadalar briqada generalları Benjamin G. Humphreys, Goode Bryan və polkovnik Solon Z. Ruff-un (Wofford Briqadasının komandiri) rəhbərliyi altında idi.
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fort_Saunders_battle.jpg
https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Fort_Sanders
https://www.battlefields.org/learn/civil-war/battles/fort-sanders
https://mcclungmuseum.utk.edu/exhibitions/the-civil-war-in-knoxville-the-battle-of-fort-sanders/
https://www.tcwpa.org/battle-site/fort-sanders/
https://warfarehistorynetwork.com/article/the-knoxville-campaign-battle-of-fort-sanders/
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjDs-D5wL2LAxX3BdsEHchkGSAQFnoECF0QAQ&url=https%3A%2F%2Fsharetngov.tnsosfiles.com%2Ftsla%2Fexhibits%2F1863%2Fftsanders.htm&usg=AOvVaw3mmF5tBwx-_v766_RnimVT&opi=89978449
Tarix : 12 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
