Drezden döyüşü - II. Dünya Müharibəsinin sonlarına yaxın, 13-15 fevral 1945 tarixlərində baş vermiş və müttəfiq qüvvələrin (başlıca olaraq Britaniya Krallığı və ABŞ) Almaniyanın Drezden şəhərinə təşkil etdiyi intensiv hava bombardmanı ilə əlaqəli olan döyüş. Bu döyüş, müharibənin sonunu yaxınlaşdıran bir dönəm olaraq xüsusilə mübahisəli və faciəvi bir hadisə sayılır. Tarix 1945-ci ilin fevral ayında müttəfiq qüvvələr Almaniyanın şimal və qərb hissələrindəki əraziləri uğurla azad etmişdi və Rusiya Ordusu Şərqdən Almaniyaya hücum edirdi. Bu dövrdə Almaniyanın məğlubiyyəti artıq yaxın idi, lakin Drezden, böyük strateji əhəmiyyətə malik olan bir şəhər olaraq, hələ də alman qüvvələrinin nəzarətində idi. Drezdenin müttəfiqlər üçün əsas hədəf olması, şəhərin əlverişli coğrafi mövqeyi, yəni Şərqi Almaniyadan keçən dəmir yolunun və mühüm sənaye və nəqliyyat mərkəzi olması ilə əlaqədar idi. Bombardman əməliyyatı 13 fevral 1945-ci ildə başlayan bombardman, müttəfiqlərin məqsədi olaraq Drezdenin sənaye və nəqliyyat infrastrukturunu məhv etmək və şəhərin alman əsgərləri tərəfindən təchizatla təmin olunmasını çətinləşdirmək idi. Həmçinin, bu bombardman, alman sivil əhalisini qorxuya salaraq, müharibənin sürətlə sonlandırılmasına təsir etmək məqsədi güdürdü. Britaniya Krallığının Hava Qüvvələri (RAF) və ABŞ Hava Qüvvələrinin 8-ci Hava Ordusu tərəfindən həyata keçirilən bombardmanlar, böyük təyyarə donanmasının Drezdenin üzərinə göndərilməsi ilə başladı. Bu əməliyyat üçün hər biri təxminən 1,000 təyyarədən ibarət böyük bir qüvvə təşkil olunmuşdu. Bombardman üç əsas dalğa şəklində həyata keçirildi: - 13 fevral 1945: Gecə saatlarında, RAF təyyarələri tərəfindən şəhərin mərkəzinə böyük bombalar atıldı. Bu ilkin hücum, şəhərin çox hissəsini yandırdı. - 14 fevral 1945: Növbəti gün, ABŞ Hava Qüvvələri tərəfindən həyata keçirilən bombardmanlar şəhərin üzərinə daha çox yandırıcı bombalar atıldı, bu da daha da böyük zərərə yol açdı. - 15 fevral 1945: Üçüncü dalgada, əlavə təyyarələrdən ibarət qüvvələr şəhəri daha da bombaladı. Bu bombardmanlar nəticəsində şəhər demək olar ki, tamamilə məhv oldu. Nəticə Drezden, bir neçə saat içində demək olar ki, yer üzündən silindi. Şəhərin mərkəzi tamamilə dağıldı, və mülki vətəndaşların böyük hissəsi həlak oldu. Dəqiq ölüm sayı mübahisəlidir, lakin təxmini rəqəmlər 25,000-dən 35,000-ə qədər insanın öldüyünü göstərir. Bəzi tədqiqatçılar bu rəqəmi daha da yüksək qiymətləndirir, bəziləri isə bu rəqəmlərin şişirdildiyini iddia edirlər. Faciəvi vəziyyət, şəhərin çoxsaylı qaçqınlarla dolu olması və bu qaçqınların şəhərin içindəki dağıntılarda tələf olması ilə daha da ağırlaşdı. Tənqid Drezdenin bombardmanı, II. Dünya Müharibəsinin ən mübahisəli hadisələrindən biri oldu. Bir çox tarixçi və müharibə tədqiqatçısı, bu əməliyyatın mülki vətəndaşlara qarşı bir zülm olduğunu və əslində böyük strateji dəyəri olmayan bir şəhərə qarşı həyata keçirildiyini vurğulamışdır. Çünki Drezdenin müharibə zamanı hərbi əhəmiyyəti, məsələn, digər sənaye şəhərləri ilə müqayisədə daha az idi və bununla da bombardmanın geniş mülki itkilər yaradacağı gözlənilirdi. Britaniya və ABŞ rəhbərliyi, bu əməliyyatın məqsədini almanları qorxuya salmaq və müharibənin sürətlə sona çatmasına nail olmaq kimi təqdim etdilər. Lakin bu, əslində sivil əhalinin və qeyri-hərbi infrastrukturların dağılmasına səbəb oldu. Əsas məqamlar - Strateji təsir: Drezdenin bombardmanı, müharibənin sonlarına doğru müttəfiq qüvvələrinin alman əsgərləri və əhalisi üzərində psixoloji təzyiq yaratmağa yönəlmiş bir addım olaraq görülür. Lakin bunun müharibənin sonlanmasına böyük təsiri olub-olmaması mübahisəlidir. - Mülki əhali üzərindəki təsir: Bombardman nəticəsində çoxsaylı mülki vətəndaş həyatını itirdi, və bu hadisə müharibə zamanı mülki insanların hədəf alındığına dair daha geniş bir mübahisənin bir hissəsi oldu. - Müharibə əxlaqı və strateji hədəflər: Drezdenin bombalanması, müharibənin son dövründəki hərbi əməliyyatların əxlaqı və mülki əhali üzərində təsirini sorğulayan sualları ortaya çıxardı.
https://www.britannica.com/event/Battle-of-Dresden
https://www.napoleon-empire.org/en/battles/dresden.php
https://www.dresden.de/en/city/07/01/Thirty-Years-War.php
http://napoleonistyka.atspace.com/BATTLE_OF_DRESDEN.htm
https://www.britannica.com/event/bombing-of-Dresden
https://www.afhistory.af.mil/FAQs/Fact-Sheets/Article/458943/1945-bombings-of-dresden/
https://www.nationalww2museum.org/war/articles/apocalypse-dresden-february-1945
Tarix : 7 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
