Dettingen döyüşü (1743) - Avstriya İrs Müharibəsi (1740-1748) çərçivəsində baş vermiş və İngiltərə ilə Fransanın qarşıdurduğu mühüm bir döyüşdür. Bu döyüş, həm də İngiltərə Krallığı ilə Fransanın, Avstriya və digər Avropa gücləri ilə birgə iştirak etdiyi geniş münaqişənin bir hissəsidir. Dettingen döyüşü 27 iyun 1743-cü ildə Almanyanın Dettingen şəhərində baş tutmuşdur və İngiltərə və Hannover koalisiyasının qələbəsi ilə nəticələnmişdir. Savaşın konteksti Avstriya İrs Müharibəsi, Avstriya Arxidüklüyü ilə Prussiya, Fransa və Bavyera kimi digər Avropa gücləri arasında baş vermişdi. Müharibə, Avstriya Arxidüklüyü və xüsusilə Maria Tereza’nın Avstriya İmperiyasının varisi olaraq hakimiyyətə gəlməsi məsələsi ilə əlaqədar idi. İngiltərə, Avstriya ilə ittifaq quraraq, Fransaya qarşı mübarizə aparırdı, çünki Fransanın Avstriya İmperiyasına qarşı təzyiqləri İngiltərənin maraqlarına zidd idi. İngiltərə Kralı II. George, həm də Hannover Dükalığının rəhbəri olduğu üçün onun döyüşə qatılması, həm İngiltərə və həm də Hannoverin maraqlarını müdafiə etmək məqsədini güdürdü. İngiltərənin müttəfiqi olan Avstriya və digər dövlətlər, Fransanın hücumlarına qarşı müdafiə olunmağa çalışırdılar. Tərəflər və döyüşün başlaması Döyüşdə əsas tərəflər İngiltərə və Fransanın qüvvələri idi. İngiltərə və Hannover birliklərinin başında İngiltərə Kralı II. George dayanırdı, hansı ki, döyüşə qatılıb öz ordusu ilə birgə iştirak edirdi. Fransanın rəhbəri isə Mareşal de Noailles idi. Fransızlar, Dettingen bölgəsinə hücum edərək, Hannover Dükalığının və İngiltərənin əsas qüvvələrini məğlub etməyə çalışırdılar. İngilislər və Hannoverlilər, Dettingen bölgəsində güclü bir müdafiə xətti qurmuşdular və fransızlar bu xətti keçə bilmədilər. Fransızlar bir neçə dəfə hücuma keçsələr də, İngiltərə ordusu müdafiədə möhkəm dayanaraq onları geri oturtmuşdur. Döyüşün gedişi Döyüşün ən önəmli tərəfi İngiltərə Kralı II. George’un öz qoşunları ilə birbaşa döyüşə qatılması idi. Bu, o dövrün döyüşlərində nadir hallarda baş verən bir hal idi, çünki krallar və aristokratlar adətən cəbhədə iştirak etməzlərdi. Lakin II. George, öz qoşunları ilə döyüşə qatılaraq onlara böyük bir moral vermişdi. Fransızlar, əvvəllər İngilisləri yıxmaq üçün müxtəlif hücumlar etmişdilər, lakin İngilislər və Hannoverlilər çox yaxşı təşkilatlanmış və güclü müdafiə xətti qurmuşdular. Fransızların hücumları nəticəsiz qalmağa davam edirdi və onlar tədricən geri çəkilməyə məcbur oldular. Döyüşün sonunda Fransızlar ciddi itkilər verərək geri çəkildilər. Nəticələr və əhəmiyyəti Dettingen döyüşü, İngiltərənin və Hannoverin qələbəsi ilə nəticələndi. Fransızlar çoxlu itki verdilər və bu döyüşdəki məğlubiyyət, Fransanın Avstriya İrs Müharibəsindən sonra olan mövqeyini zəiflətdi. Bu, həm də İngiltərə üçün böyük bir psixoloji zəfər oldu, çünki II. George’un döyüşdəki iştirakı İngiltərənin gücünü və liderliyini vurğuladı. Döyüşün strateji əhəmiyyəti isə o idi ki, Fransızlar Dettingen-də məğlub olmalarına baxmayaraq, müharibənin ümumi gedişatını dəyişə bilmədilər. Nəticədə, müharibə bir neçə il daha davam edərək hər iki tərəf arasında müxtəlif danışıqlara yol açdı. Dettingen döyüşü həm də Avstriya İrs Müharibəsi çərçivəsində İngiltərə və Hannoverin Fransaya qarşı apardıqları mübarizənin bir parçası idi. Lakin döyüşün müharibənin gedişatına böyük təsiri olmadı.
https://www.britannica.com/topic/Battle-of-Dettingen
https://www.queensroyalsurreys.org.uk/1661to1966/dettingen/dettingen.html
https://www.nam.ac.uk/explore/battle-dettingen
https://www.jstor.org/stable/44227569
Tarix : 9 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
