Daxili çöl yağışcılı ("Peltohyas australis") - Avstraliyanın quru daxili bölgələrinə endemik bir quş növü. Ümumi məlumat Gündüzlər seyrək bitki örtüyü olan qibber düzənliklərində və gilli sahələrdə qruplar halında toplanır və kölgədə dinlənərək kolların zoğları ilə qidalanır. Əsasən gecələr yollarda həşərat ovlayarkən müşahidə edilir. Yaşayış yerinin nisbətən uzaq olması səbəbindən bu növ haqqında çox az tədqiqat aparılmışdır. Növ haqqında ən ətraflı müşahidələr 1970-ci illərdə Cənubi Afrikalı quru zon ornitoloq spesialisti Qordon Maklin tərəfindən aparılmışdır. Alternativ ingilis dilində adları arasında Avstraliya yağışcılı, daxili yağışcılı, çöl yağışcılı və çöl qumluq quşu daxildir. Təsvir Daxili çöl yağışcılı orta ölçülü bir yağışcıldır və fərqləndirici kamuflyaj lələklərə malikdir. Erkək və dişi fərdlər oxşar ölçüdədir: uzunluğu 19–23 sm, qanad aralığı 43–47 sm, çəkisi 80–90 qram və qısa dimdiyi 1,7 sm-dir. Normal yaşayış yerində olarkən başqa növlərlə qarışdırmaq çətindir. Üst hissələri zəngin qum rəngindədir və tünd qəhvəyi ləkələrlə örtülüdür. Başın üstündən keçən və gözdən aşağı uzanan qara zolaq unikaldır. Üz, qulaq örtükləri və boyun ağ rəngdədir. Geniş qara Y-formalı zolaq boynun arxa hissəsindən başlayaraq boyunun yanlarından keçir və sinədən qarının mərkəzinə qədər uzanır. Zolağın altında sinə, yanlar və qarın qum rəngindədir. Ayaqları açıq qum rəngindədir, ayaqları isə daha tünd rəngdədir. Gözləri tünd qəhvəyi, qısa və tünd dimdiyi var. Erkək və dişi fərdlərin lələkləri oxşardır. Maklin müşahidə etmişdir ki, quşlar çoxalma mövsümündən kənar daha solğun və daha az tünd rəngli lələklərə malik olur. Cavan fərdlərdə yetkinlərin baş, boyun və sinəsindəki fərqləndirici qara işarələr yoxdur. Nadir hallarda səs çıxarır, ən çox uçarkən qısa və sakit "kroot" və ya "krrr" səsi çıxarır. Erkən inkişaf edən balalar qısa və sıx tüklərə malikdir, üst hissələri çəhrayı-qum rəngində və ya krem rəngində olub, tünd qəhvəyi ləkələrlə örtülüdür. Alt hissələri ağ rəngdədir. Dimdiyi və ayaqları açıq sarı rəngdədir. Təsnifat və sistematika Daxili çöl yağışcılı ilk dəfə 1840-cı ildə Kapitan Çarlz Sturt tərəfindən Avstraliyanın daxili bölgələrinə etdiyi ekspedisiyalar zamanı toplanmış və Con Qoulda göndərilmişdir. Qould ilk olaraq onu "Eudromias australis" (yunanca "eu" – yaxşı, "dromos" – qaçan, "australis" – cənub qitəsinə aid) adlandırmışdır. Daxili çöl yağışcılı, "Charadriidae" fəsiləsinə aid 60-dan çox sahil quşu növündən biridir, baxmayaraq ki, su yaxınlığında nadir hallarda görünür. Onun taksonomik mövqeyi hələ də mübahisəlidir. İlk elmi adı "Eudromias australis", Avrasiya yağışcılı ("E. morinellus") ilə qohumluq ehtimalını irəli sürürdü, lakin bu qohumluq mövcud deyil. Bəzi müasir müəlliflər onu "Charadrius" cinsinə daxil edir və "mtDNT" və protein allozim məlumatlarına əsasən, şərq yağışcılı ("C. veredus") ilə yaxın qohum hesab edir. Əksər müəlliflər hal-hazırda daxili çöl yağışcılı üçün monotipik "Peltohyas" cinsini tanıyır. Beyker "Peltohyas"ı dəstəkləyir və daxili çöl yağışcılıını digər Avstralasiya endemik cinsləri ilə (hər biri tək növdən ibarət) qırmızı-diz yağışcılı ("Erythrogons cinctus") və Yeni Zelandiyanın əyri dimdikli yağışcılı ("Anaryhnchus frontalis") ilə bir qrupda yerləşdirir. Avstraliya ornitoloq Qreqori M. Mathews qərbi Avstraliyadakı quşlar üçün "C. australis whitlocki" yarımnövünü təklif etmişdir, lakin bunun etibarlılığı mübahisəlidir. Yayılması Daxili çöl yağışcılı Avstraliyanın quru cənub-şərq və cənub-qərb hissələrində geniş yayılmışdır. Onun yayılma arealı yayda 100 mm-dən az yağıntı alan ərazilərə uyğundur. Bu diapazonda uyğun yaşayış yerlərində bütün qitə ştatlarında tapıla bilər.
https://en.wikipedia.org/wiki/Inland_dotterel
https://ebird.org/species/inldot2
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/inland-dotterel-peltohyas-australis
https://www.inaturalist.org/taxa/144488-Peltohyas-australis
https://birdsoftheworld.org/bow/species/inldot2/cur/introduction
https://xeno-canto.org/species/Peltohyas-australis
https://animalia.bio/inland-dotterel#google_vignette
https://www.oiseaux.net/birds/inland.dotterel.html
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
