CVV (Card Verification Value) və CVC (Card Verification Code) - plastik bank kartlarının təhlükəsizlik elementlərindən biri. Bu kod, kartın arxa tərəfində yerləşən, adətən 3 və ya bəzi hallarda 4 rəqəmdən ibarət bir kod olaraq tanınır. CVV/CVC kodu kart sahibinin onlayn və telefonla ödəniş edərkən şəxsiyyətini təsdiqləmək üçün istifadə olunur. Tarixi CVV və CVC kodları 1990-cı illərin ortalarında ödəniş sistemlərinin təhlükəsizliyini artırmaq məqsədilə yaradılmışdır. Onlayn alış-verişin sürətlə yayılmağa başladığı bu dövrdə, kart məlumatlarının oğurlanması və icazəsiz istifadəsi artmağa başlamışdı. Banklar və ödəniş şəbəkələri bu problemi həll etmək üçün əlavə təhlükəsizlik qatları tətbiq etməyi zəruri hesab etdilər. CVV/CVC kodlarının ilkin konsepti ilk dəfə 1995-ci ildə David Chaum adlı kriptografi mütəxəssisi tərəfindən hazırlanmışdır. Bu kodların əsas məqsədi, kartın fiziki mövcudluğunu təsdiqləmək və yalnız kart sahibinin malik olduğu unikal bir kodla əməliyyatları təsdiqləmək idi. İlk tətbiqlər • 1997-ci ildə Mastercard, CVC kodunu ilk dəfə kartlarında tətbiq etməyə başladı. Bu dövrün CVC kodu, birbaşa kartın ön və ya arxa tərəfində yerləşdirilmiş sadə rəqəmlərdən ibarət idi. • 1999-cu ildə VISA, CVV kodlarını standart olaraq tətbiq etməyə qərar verdi. Bu kodlar xüsusilə onlayn və telefon ödənişlərində geniş istifadə olunmağa başlandı. • American Express isə öz kartlarında fərqli bir yanaşma tətbiq edərək, CVV/CVC kodunu kartın ön tərəfində yerləşdirdi və 4 rəqəmli bir sistemdən istifadə etdi. Təkmilləşmə və standartlaşma 2001-ci ildə CVV/CVC kodları beynəlxalq standartlara daxil edildi və bütün əsas kart şəbəkələri (Visa, Mastercard, American Express və digərləri) tərəfindən məcburi təhlükəsizlik tələbi kimi tətbiq olunmağa başladı. • PCI DSS standartları (Payment Card Industry Data Security Standard) CVV/CVC kodlarının saxlanılmamasını tələb etdi. Bu qayda kart sahibinin təhlükəsizliyini artırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdu. Kod yalnız əməliyyat anında istifadə edilə bilərdi. Növləri Texnologiyanın inkişafı ilə yanaşı CVV kodunun növləri də dəyişdi: 1. CVV1/CVC1: Kartın maqnit zolağında saxlanılır və yalnız fiziki ödənişlər üçün istifadə olunur. 2. CVV2/CVC2: Kartın arxa və ya ön tərəfində çap olunur və onlayn/telefon ödənişləri üçün istifadə olunur. CVV/CVC kodlarının rəqəmsal dövrdə əhəmiyyəti 21-ci əsrdə ödəniş sistemlərinin rəqəmsallaşması ilə CVV/CVC kodlarının əhəmiyyəti daha da artdı. 2000-ci illərin əvvəllərində onlayn alış-verişin qlobal səviyyədə artması, kart məlumatlarının qorunması məsələsini ön plana çıxardı. Banklar və ödəniş şəbəkələri, CVV kodları ilə yanaşı əlavə təhlükəsizlik tədbirləri də tətbiq etməyə başladılar: • 3D Secure texnologiyası (məsələn, Visa Secure və Mastercard SecureCode). • Kart məlumatlarının şifrələnməsi və tokenizasiya üsulları. Müasir dövrdə Hazırda CVV/CVC kodları demək olar ki, bütün bank kartlarının ayrılmaz bir hissəsidir. Lakin təhlükəsizlik sahəsində davamlı inkişaf və kibertəhlükəsizlik risklərinin artması nəticəsində yeni texnologiyalar da ortaya çıxır. • Dinamik CVV kodları: Bəzi banklar və xidmətlər indi dəyişən (dinamik) CVV kodlarını təqdim edir. Bu texnologiya vasitəsilə hər əməliyyat üçün yeni bir kod yaradılır. Bu, məlumatların oğurlanması riskini daha da azaldır. CVV/CVC kodları kart təhlükəsizliyinin mühüm mərhələlərindən biridir. Onların tətbiqi onlayn ödənişlərin etibarlılığını artırmaqla yanaşı, kart sahibinin məlumatlarını qorumağa kömək etmişdir. Bu kodların tarixi texnologiyanın inkişafı ilə paralel irəliləmiş və təhlükəsiz ödənişlər üçün qlobal bir standart halına gəlmişdir.
https://www.isbank.com.tr/blog/cvv-kodu-nedir-ne-ise-yarar
https://en.wikipedia.org/wiki/Card_security_code
https://www.cvvnumber.com/
https://help.gopay.com/en/knowledge-base/security/what-is-cvv-cvc-code-and-where-can-i-find-it-on-my-card
https://www.checkout.com/blog/cvv-number
Tarix : 1 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
