Cornelius Lanczos (1893–1974) - Macarıstan əsilli Amerikalı riyaziyyatçı və fizikaçı, xüsusən rəsmi analiz, kəsirli tənliklər, differensial tənliklər, kvant mexanikası, yüksək mükəmməllikli hesablama və riyaziyyat sahələrindəki töhfələri ilə tanınır. Onun işləri riyaziyyat və fizikanın müxtəlif sahələrində mühüm yer tutmuşdur. Lanczos həmçinin, Lanczos cəmi və Lanczos algoritması kimi tanınan hesablama metodlarının da müəllifidir. Həyatı və təhsili Cornelius Lanczos 1893-cü ildə Macarıstanın Budapeşt şəhərində doğulmuşdur. O, Budapeşt Universiteti-ndə təhsil almış və burada riyaziyyat və fizika üzrə dərəcə qazanmışdır. Təhsilini bitirdikdən sonra, Lanczos müxtəlif riyaziyyat və fizika problemləri üzərində tədqiqatlar aparmış və özünün tanınmış elmi işlərini həyata keçirmişdir. Lanczos, 1939-cu ildə ABŞ-a köçdü və burada müxtəlif elm müəssisələrində, xüsusən Princeton Universiteti-ndə işləyib. Onun əsas sahələri tətbiqi riyaziyyat və nəzəri fizika idi, və o, xüsusilə kvant mexanikası və nəzəri fizikanın riyazi yanaşmalarında böyük töhfələr vermişdir. Elmi fəaliyyəti və töhfələri Lanczos'un ən məşhur töhfələri, onun hesablama metodları və differensial tənliklərə dair işləridir. O, həmçinin Kvazimodern fizika və enerji analizləri sahələrindəki işləri ilə tanınır. Lanczos cəmi Lanczos, Lanczos cəmi (Lanczos summation) adlı riyazi bir metod inkişaf etdirmişdir. Bu metod, yüksək-ölçülü inteqraların hesablanmasında tətbiq olunur və xüsusən quantum və nəzəri fizika sahələrində çox geniş şəkildə istifadə edilir. Bu metod, numarik hesablama və tətbiqi riyaziyyat sahələrində mühüm bir yer tutur. Lanczos algoritması Lanczos, həmçinin Lanczos algoritması adı ilə tanınan bir hesablama metodunun inkişaf etdirilməsinə də töhfə vermişdir. Bu metod, lineyar cəbr və hesablama riyaziyyatı sahələrində çox önəmli bir yanaşmadır. Algoritma, xüsusi ilə matrislər və differensial tənliklər üzərində istifadə olunur və daha səmərəli və dəqiq nəticələr əldə etmək üçün tətbiq olunur. Kvant mexanikası və nəzəri fizika Lanczos, kvant mexanikasının və riyazi fizikanın təməl anlayışlarını daha yaxşı anlamaq üçün çoxsaylı riyazi yanaşmalar inkişaf etdirmişdir. Onun fizika sahəsindəki işləri, xüsusən enerji analizləri və differensial tənliklər üzərindəki işlərə dair inkişaf etmiş nəzəriyyələri əhatə edir. Cornelius Lanczos, həm riyaziyyat, həm də fizika sahələrində çox önəmli töhfələr vermiş bir alimdir. O, xüsusilə hesablama metodları, differensial tənliklər, kvant mexanikası və rəsmi analiz sahələrindəki işləri ilə tanınır. Lanczos'un inkişaf etdirdiyi metodlar hələ də müasir riyaziyyatın və fizikanın təməl anlayışlarına əlavə olunur və onun irsi riyaziyyat və fizika sahələrində dərin izlər buraxmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Cornelius_Lanczos
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Lanczos/
http://guettel.com/lanczos/
https://www.informationphilosopher.com/solutions/scientists/lanczos/
https://www.wikidata.org/wiki/Q1068631
https://fondationlouisdebroglie.org/AFLB-271/aflb271p085.pdf
https://www.nist.gov/document/cornelius-lanczospdf
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
