Corc Kostanza effekti - Məşhur "Seinfeld" serialında George Costanza xarakterinin davranışlarından qaynaqlanan sosial fenomeni təsvir edir. Bu effekt, şəxsin öz instinktlərinə və adi davranışlarına qarşı tamamilə tərsinə hərəkət etməsi nəticəsində müsbət nəticələr əldə etməsi ilə bağlıdır. Serialda George, həyatını düzəltmək və problemlərini həll etmək üçün hər zaman özünün düşündüyü və hiss etdiyi şeylərin tam əksini etməyə qərar verir. Məsələn, bir dəfə iş yerində ona təklif edilən bir şeyi qəbul etmək əvəzinə, "doğru" qərarın əksini edərək, nəticədə həyatını yaxşılaşdırır. Müsbət cəhətləri - Yaradıcı və qeyri-adi həllər: Adətən biz instinktiv olaraq öz təcrübələrimizə əsaslanaraq qərarlar veririk. George Costanza effekti, insanların bu təcrübələrin ziddinə hərəkət etməklə yeni və bəzən daha yaradıcı həllər tapmalarına imkan verir. - Ənənəvi düşüncə tərzini aşmaq: İnsanlar çox vaxt adət etdikləri yollarla qərar verirlər. Bu effekt, onlara hər zaman eyni üsullarla hərəkət etməyin və dəyişikliklərə açıq olmağın dəyərini göstərir. - Səhvlərdən dərs alma: Costanzanın xarakterində olduğu kimi, səhv etməyə və səhvlərdən dərs çıxarmağa açıq olmaq insanların öz inkişafını təmin edir. Hər hansı bir mövcud yanaşmanın heç bir nəticə vermədiyini başa düşmək və tam əksini etmək, bəzən böyük irəliləyişlərə səbəb ola bilər. - Müsbət təsadüflər: Tərs düşünmək və qeyri-adi qərarlar vermək, çox vaxt gözlənilməz müsbət nəticələrə yol aça bilər. Mənfi cəhətləri - Qeyri-sabitlik və qarışıqlıq: Costanzanın hərəkətləri çox vaxt qeyri-məntiqi və xaotik olur. Əgər bir şəxs bu effekti həddindən artıq tətbiq edərsə, çox tez-tez qərarlarını dəyişdirmək və instinktiv davranışlardan qaçmaq, qarışıqlığa və mənasız nəticələrə yol aça bilər. İnsanlar qərarsızlıq və qeyri-sabitlik hiss edə bilərlər. - Daha çox səhv etmə riski: Üsul hər zaman müsbət nəticə vermir. Əgər hər zaman "tam əksini et" yanaşması tətbiq edilsə, bəzi vəziyyətlərdə bu, daha çox səhvə və uğursuzluğa gətirib çıxara bilər. Hər zaman instinktlərə qarşı çıxmaq, doğru qərarları daha da çətinləşdirə bilər. - Sosial və iş münasibətlərinə təsir: Bu effekti tətbiq edərək, insanlar bəzən sosial və iş münasibətlərində məntiqsizlik və anlaşılmazlıqlara səbəb ola bilərlər. İnstinktiv olaraq qəbul edilmiş və təcrübəyə dayanan qərarlar, iş yerində və ya şəxsi münasibətlərdə daha etibarlı və uğurlu ola bilər. George Costanza'nın yanaşması, bu cür qərarları təkrarlamaqla, insanları çətin vəziyyətlərə salmaq və ya etibarsız göstərmək riski daşıyır. - Dəyişiklik və qərarsızlıq: Əgər bir şəxs öz həyatını tamamilə "əksini et" yanaşması ilə yönləndirərsə, o zaman daim dəyişən və qərarsız bir həyat tərzi ortaya çıxar. Bu, bəzən qarışıq və əsassız nəticələrə yol aça bilər. İnsanlar bu cür dəyişikliklərdən yorulub, stabilizasiya axtarışına çıxa bilərlər. Mənfi cəhətlər, yanaşmanın həddindən artıq və hər yerdə tətbiq edilməsi ilə bağlıdır. Bu cür qeyri-məntiqi davranışlar, bəzən daha çox problem yarada və uzunmüddətli uğursuzluqlara səbəb ola bilər. Nümunələr 1. Steve Jobs: "Apple"ın qurucusu, ənənəvi iş dünyasında qəbul edilmiş normativlərə və yanaşmalara qarşı çıxan bir şəxs idi. O, bazardakı dominant tendensiyaların və məhsul yanaşmalarının tam əksini edərək innovativ məhsullar yaratdı. Məsələn, o zamanlar şəxsi kompüterlərdə geniş istifadə olunan açıq sistemlərdən (PC-də olduğu kimi) fərqli olaraq, "Apple"da bağlanmış və istifadəçi dostu bir ekosistem qurdu. Jobsun hər zaman "əksini et" yanaşması, onun yenilikçi məhsullar yaratmasına və "Apple"ı texnologiya sahəsində lider şirkətə çevirməsinə səbəb oldu. 2. Elon Musk: SpaceX və Tesla kimi şirkətlərin rəhbəri, ənənəvi avtomobil istehsalı və kosmos səyahətləri sahəsində böyük dəyişikliklər etdi. Ənənəvi avtomobil şirkətləri hibrid və ənənəvi yanacaq istifadə edərkən, Musk tam tərsinə gedərək elektrikli avtomobillər istehsal etməyə qərar verdi. SpaceX-də isə, dövlət tərəfindən idarə olunan və çox yüksək büdcəli layihələrə qarşı özəl sektoru cəlb edərək, kosmos səyahətini daha sərfəli və təsirli bir hala gətirdi. Musk-un qeyri-adi yanaşmaları və hər zaman fərqli yollar seçməsi, onun uğurlarını təmin etdi. 3. Richard Branson: "Virgin Group"un qurucusu Richard Branson, biznes dünyasında konvensiyaları və ənənəvi yanaşmaları bir çox dəfə pozmuşdur. Məsələn, o, Virgin Airlines şirkətini qurarkən, böyük aviokompaniyaların çox yüksək qiymətləri ilə məşhur olduğu bir dövrdə daha sərfəli və müştəri dostu qiymət təklifləri təqdim etdi. Bu, hava yolu sektorunda ciddi dəyişikliklərə və onun çox sayda sahədə yeni bizneslər qurmasına gətirib çıxardı. Branson-un "tam əksini et" yanaşması onun uğurlarını qazandırdı. 4. Jeff Bezos: "Amazon"un qurucusu Jeff Bezos da George Costanza effekti ilə bağlı bir yanaşma nümayiş etdirib. Əvvəlcə, Amazon yalnız kitab satışı ilə məşğul idi, amma Bezos, ənənəvi kitabxanalardan fərqli olaraq, internet üzərindən kitabları çox daha sürətli və effektiv şəkildə satmağın yollarını tapdı. Zamanla, Amazon ticarət dünyasında inqilab etdi və ən böyük onlayn ticarət platformasına çevrildi. Bezos, davamlı olaraq öz iş modelini genişləndirərək, bazarın tələblərinə zidd olaraq yeni sahələrə girdi və hər zaman qeyri-adi yanaşmalarla irəlilədi. 5. Mark Zuckerberg: "Facebook"un qurucusu Mark Zuckerberg, sosial şəbəkə anlayışını dəyişdirən və genişləndirən bir şəxsdir. O, əvvəlcə Facebook-u yalnız Harvard tələbələri üçün yaradıb, sonra bu platformanın qlobal istifadəçilər üçün uyğun olacağını düşündü və onun böyüməsi üçün sosial şəbəkə modelini tamamilə dəyişdi. Facebook-un genişlənməsi və onun reklam bazarında dominant mövqeyə gəlməsi, Zuckerbergin ənənəvi sosial şəbəkə anlayışlarına zidd hərəkət etməsinin nəticəsidir. 6. Walt Disney: Walt Disney, özünün yaratdığı Disney imperiyasını qurarkən çox sayda uğursuzluqla üzləşdi və çoxları onun fikirlərini qeyri-məntiqi və uğursuz hesab edirdi. Məsələn, ilk biznes təşəbbüsü olan "Laugh-O-Gram Studios" iflasa uğradı. Ancaq Disney heç vaxt öz instinktlərinə qarşı çıxmaqdan qorxmadı. O, ənənəvi animasiya təcrübələrini dəyişdirərək, Disney şirkətini qeyri-adi animasiyalar və möhtəşəm hekayə izahları ilə tanıtdı. Disney-in "tam əksini et" yanaşması, onu dünya miqyasında əfsanəvi bir markaya çevirdi. 7. Oprah Winfrey: Oprah Winfrey, televiziya dünyasında çox sayda "doğru" yanaşmaya qarşı çıxaraq, qeyri-adi və inqilabi bir yol seçdi. Əvvəlcə Oprah çox yüksək reytinqli bir televiziya şousunun aparıcısı idi, amma o, onun formatını dəyişərək özünün emosional və şəxsi həyatı ilə bağlı daha açıq və dürüst olmaq qərarı verdi. Bu, onun izləyiciləri ilə daha yaxın əlaqə qurmasına və televiziya sənayesində inqilab etməsinə səbəb oldu. Oprah, çox vaxt instinktiv olaraq şablonlardan kənara çıxaraq, öz yoldaşları və izləyiciləri ilə daha səmimi bir əlaqə yaratdı. 8. Howard Schultz: "Starbucks"ın keçmiş CEO-su Howard Schultz, ənənəvi kafe biznes modelini dəyişdirərək çox uğurlu bir marka yaratdı. Əvvəlcə Starbucks yalnız qəhvə ticarətini həyata keçirirdi, amma Schultz, şirkətini "kafedən daha çox" bir yer halına gətirdi. O, müştərilərin sosiallaşa biləcəyi, rahat oturub işləyə biləcəyi və keyfiyyətli qəhvə içə biləcəyi bir məkana çevirmək qərarı verdi. "Starbucks"ın kafe sahəsini sosial bir mərkəz halına gətirməsi, Schultzun biznes dünyasında ənənəvi yanaşmalara qarşı çıxma qərarının nəticəsidir.
https://abovethelaw.com/2018/11/the-costanza-method/#:~:text=George's%20theory%20was%20that%20if,call%20this%20The%20Costanza%20Method.
https://mattbarnaby.medium.com/do-the-opposite-2c1310f7fa29
https://sidequestfitness.com/the-george-costanza-principle/
https://www.forbes.com/sites/forbesbusinessdevelopmentcouncil/2018/03/12/the-costanza-rule-when-to-ignore-your-instincts-and-do-the-opposite/
https://medium.com/modern-business/the-george-constanza-effect-eeafcc19c10e
https://www.rookiemag.com/2013/07/literally-the-best-thing-ever-the-george-costanza-method/
https://fuzzythinking.davidmullens.com/content/the-george-costanza-effect/
https://www.hiringtofiring.law/2023/03/14/the-costanza-effect-what-tv-series-seinfeld-teaches-us-about-quiet-quitting/
https://steemit.com/health/@colinhoward/applying-the-george-costanza-philosophy
https://ryanseamons.com/rock-your-next-interview/
https://www.drjimtaylor.com/4.0/what-athletes-can-learn-from-george-costanza/
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/the-power-prime/201902/what-athletes-can-learn-george-costanza
https://www.troutman.com/insights/the-costanza-effect-what-the-tv-series-seinfeld-teaches-us-about-quiet-quitting.html
https://www.theladders.com/career-advice/the-costanza-opposite-strategy-to-win-friends-and-influence-people
https://margieireland.com/2022/03/07/what-george-costanza-can-teach-us-about-building-a-healthier-and-more-resilient-mindset/
https://www.inc.com/steve-strauss/when-times-get-tough-rely-on-this-george-costanza-strategy-used-by-warren-buffett.html
https://hbr.org/2011/10/the-george-costanza-approach-t
https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=b1ab3b91-cc96-4a9b-8ab5-c07976516fd4
Tarix : 21 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
