Sir Edward Montague Compton Mackenzie, OBE (17 yanvar 1883 – 30 noyabr 1972) — Şotlandiyalı yazıçı, bioqraf, tarixçi və xatirə müəllifi idi. O, həmçinin mədəniyyət tənqidçisi, gözəl hekayə danışan və ömür boyu Şotlandiya millətçisi kimi tanınırdı. Mackenzie 1928-ci ildə Hugh MacDiarmid, Cunninghame Graham və John MacCormick ilə birlikdə Şotlandiya Milli Partiyasının (National Party of Scotland) qurucularından biri idi. O, 1952-ci ildə Britaniya İmperiyasının Ordeni ilə (OBE) təltif edilmiş və eyni ildə şövalyə titulunu almışdır. Mackenzienin ədəbi yaradıcılığı geniş bir mövzu spektrini əhatə edir. O, romanlar, bioqrafiyalar, tarixi əsərlər və xatirələr yazmışdır. Onun ən məşhur əsərlərinə "The Four Winds of Love" (Sevginin Dörd Küləyi) roman seriyası, "Whisky Galore" (Viski Bolluğu) və "Sinister Street" (Qaranlıq Küçə) daxildir. Bu əsərlər onun incə yumor hissi, sosial tənqid və Şotlandiya mədəniyyətinə olan dərin bağlılığını əks etdirir. Mackenzie həmçinin Şotlandiyanın müstəqilliyi və mədəni identitetinin qorunması uğrunda fəal mübarizə aparmışdır. Onun siyasi fəaliyyəti və ədəbi irsi Şotlandiya milli hərəkatının inkişafında mühüm rol oynamışdır. O, Şotlandiya ədəbiyyatının və mədəniyyətinin ən görkəmli nümayəndələrindən biri kimi tanınır. Sir Compton Mackenzie öz yaradıcılığı və fəaliyyəti ilə Şotlandiyanın mədəni və siyasi həyatında dərin izlər buraxmışdır. Onun əsərləri həm öz dövründə, həm də sonrakı nəsillər üçün ədəbi və mədəni irs kimi qiymətləndirilir. Həyatı və təhsili Compton Mackenzie 11 yanvar 1883-cü ildə Skotlandiyanın Edinburgh şəhərində doğulmuşdur. O, İngilis yazıçısı, şair, və mədəniyyət tənqidçisi olaraq tanınır. Mackenzie'nin ailəsi yüksək təbəqədən gəlirdi və o, həmçinin Oxforadakı Trinity College-də təhsil almışdır. Gənclik illərində şəhərli mədəniyyətlə tanış olmuş və bu, onun ədəbiyyata olan marağını formalaşdırmışdır. O, həyatının çox hissəsini İngiltərədə və Fransada keçirmişdir. Ədəbi fəaliyyəti Compton Mackenzie, çox yönlü bir yazıçı olaraq, romanlar, şeirlər, pyeslər və məqalələr yazmışdır. Onun əsərləri əsasən komik və satirik xarakter daşımış, lakin həm də cəmiyyətdəki qeyri-adi vəziyyətləri və sosial strukturları ciddi şəkildə tənqid etmişdir. Mackenzie'nin yazılarında çox vaxt İngilis cəmiyyətinin təbəqələşməsi və günümüzün mədəniyyət problemləri ön plana çıxmışdır. O, həmçinin mədəniyyətin təhlili və düşüncə tərzi barədə dərindən düşünərək cəmiyyətin müxtəlif hissələrinə dair kənar gözləmlərini oxuculara təqdim etmişdir. Ən məşhur əsərləri Sinister Street (1913) – Bu əsər, Compton Mackenzie'nin ən məşhur və ən qiymətləndirilən romanlarından biridir. Sinister Street, gənclik və böyümə ilə bağlı təcrübələri, həmçinin cəmiyyətin strukturları ilə əlaqəli tənqidləri dərindən ələ alır. The Monarch of the Glen (1941) – Bu roman, Mackenzie'nin Şotlandiyada keçirdiyi illərdən ilham almışdır və şotland kimliyi, mədəniyyət və təbəqələrarası əlaqələr məsələlərini araşdırır. Whisky Galore! (1947) – Bu, Mackenzie'nin ən tanınmış və komik əsərlərindən biridir. Roman, Şotlandiyada bir kəndin 1941-ci ildə baş verən bir viski gəmisi qəzası ətrafında cərəyan edən hadisələri təsvir edir. Bu əsər həm komediya, həm də cəmiyyətin ənənəvi həyatını maraqlı bir şəkildə təsvir edir. The Four Winds of Love (1949) – Bu əsər, gənclik təcrübələri və sevgi mövzularını ətraflı şəkildə işləyən başqa bir məşhur romanıdır. Üslubu və irsinin əhəmiyyəti Compton Mackenzie'nin ədəbiyyatında komik, satirik və sosial təhlil elementi birləşir. O, bəzən gülünc və absurdlara yer verir, lakin arxasında dərin bir sosial və mədəni tənqid dayanır. Sinister Street və Whisky Galore! kimi əsərləri, onun həm şəxsi təcrübələri, həm də toplumun qarşılaşdığı təzadlı halları işıqlandırdığı əlamətdar nümunələridir. Mackenzie'nin yazıları, İngilis cəmiyyətinin ənənələri və günümüzün problemləri üzərində dayanır. O, mədəniyyətin və toplumun mənəvi vəziyyətini araşdıraraq, oxucularına cəmiyyətin tənqidinə dərin düşüncə tərzi təklif edib. Mackenzie, mədəniyyətin gəlişi və deqradasiyası haqqında yazdığı əsərlərlə çox vaxt sosial realizm və gəldiyi dövrün fikirlərinə tənqidi yanaşan bir yazıçı olaraq tanınır.
https://www.britannica.com/biography/Compton-Mackenzie
https://www.deadtreepublishing.com/pages/compton-mackenzie?srsltid=AfmBOopD18zc2PN1S0M8MGxc0RTAs4grTYLMJOCy3p-PQxxCeq2ubW9y
https://www.scotlandspeople.gov.uk/article/our-records-compton-mackenzie
https://www.thriftbooks.com/a/compton-mackenzie/269748/?srsltid=AfmBOoo8bNPUcrP5u669Whmb5HJuabCdmMUFPwzFZ9iyp6x9pHTsso4Y
https://www.goodreads.com/author/show/57182.Compton_Mackenzie
https://www.undiscoveredscotland.co.uk/usbiography/mac/comptonmackenzie.html
https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/3125
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
