Çarlz Herbert Best — Kanadalı həkim və fizioloq. O, insulin hormonunun kəşfində Frederik Bantinq ilə birlikdə çalışmış və bu kəşf şəkərli diabetin müalicəsində inqilab yaratmışdır. Best Bantinq ilə birgə apardığı tədqiqatlarla tibb tarixində mühüm yer tutur. Həyatı Çarlz Best 1899-cu il fevralın 27-də ABŞ-ın Meyn ştatında, West Pembroke qəsəbəsində anadan olmuşdur, lakin ailəsi Kanada əsillidir. Atası Herbert Huestis Best həkim, anası Luella Fisher Best isə evdar qadın idi. Best ailəsi tezliklə Kanadaya köçmüş və Çarlz Toronto Universitetində təhsil almışdır. 1918-ci ildə fiziologiya və biokimya üzrə bakalavr təhsilinə başlamış, lakin Birinci Dünya Müharibəsi səbəbindən təhsili müvəqqəti dayandırılmışdır. Müharibədən sonra 1921-ci ildə bakalavr dərəcəsini tamamlamışdır. 1921-ci ildə, hələ tələbə ikən, Frederik Bantinq ilə tanış olmuş və onunla insulin üzərində tədqiqatlara başlamışdır. Bu işdən sonra Best tibb təhsilinə davam etmiş və 1925-ci ildə tibb dərəcəsi (M.D.) almışdır. Daha sonra London Universitetində Frank G. Young ilə işləyərək 1928-ci ildə fiziologiya üzrə doktorluq dərəcəsi (D.Sc.) qazanmışdır. Best karyerasını Toronto Universitetində davam etdirmiş, 1929-cu ildə fiziologiya professoru və 1941-ci ildə Bantinq-Best Tibb Tədqiqat Departamentinin direktoru təyin edilmişdir. O, ömrünün sonuna qədər Torontoda yaşamış və işləmişdir. Elmi töhfələri Çarlz Bestin ən böyük töhfəsi insulin hormonunun kəşfində Frederik Bantinq ilə birgə işidir. 1921-ci ilin yayında, 22 yaşında olarkən, Bantinq ilə Toronto Universitetində təcrübələrə başlamışdır. Onlar mədəaltı vəzin şəkərli diabetdəki rolunu araşdırmış və itlər üzərində apardıqları təcrübələrdə mədəaltı vəzidən hormon çıxararaq qan şəkərini aşağı salmağı bacarmışdılar. Bu hormon “insulin” adlandırılmış və 1922-ci ildə ilk dəfə insan üzərində sınaqdan keçirilmişdir. Bu kəşf diabet xəstələrinin həyatını xilas edən bir müalicə üsuluna çevrilmişdir. Bantinq 1923-cü ildə Nobel Mükafatını Con Makleod ilə paylaşmış, lakin Best bu mükafata daxil edilməmişdir. Buna baxmayaraq, Bantinq öz mükafat pulunu Best ilə bölüşmüşdür, bu da onların sıx əməkdaşlığını və dostluğunu göstərir. Best daha sonra insulin tədqiqatlarını dərinləşdirmiş və heparin (qan laxtalanmasının qarşısını alan maddə) üzərində də işləmişdir. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Kanada Hərbi Dəniz Qüvvələri üçün qan plazmasının saxlanması və transfuziya üsullarını təkmilləşdirmişdir. O, həmçinin diabetin fiziologiyasını və karbohidrat mübadiləsini öyrənmişdir. Şəxsi həyatı və mirası Çarlz Best 1924-cü ildə Margaret Hooper Mahon ilə evlənmişdir və cütlüyün iki oğlu – Charles Alexander və Henry Bruce olmuşdur. Henry Best sonradan tanınmış Kanada tarixçisi və siyasətçi olmuşdur. Best ailəsi ilə Torontoda sakit bir həyat sürmüş və elmi işlərinə fokuslanmışdır. Best 1978-ci il martın 31-də Toronto Ümumi Xəstəxanasında bağırsaq tıkanıklığı səbəbindən vəfat etmişdir. O, Kanada Ordeni (C.C.), Kral Cəmiyyətinin üzvlüyü (FRS) və çoxsaylı fəxri dərəcələrlə təltif olunmuşdur. Onun şərəfinə Toronto Universitetində Bantinq-Best Departamenti və Best İnstitutu adlandırılmışdır. Bestin mirası insulin kəşfi ilə diabet xəstələrinin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırması və tibb elmindəki digər töhfələridir. O, Bantinq ilə əməkdaşlığı sayəsində tibb tarixində əbədi iz qoymuşdur.
https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/charles-best
https://www.britannica.com/biography/Charles-H-Best
https://www.cdnmedhall.ca/laureates/charlesbest
https://www.pbs.org/wgbh/aso/databank/entries/bmbest.html
https://collections.library.utoronto.ca/explore/insulin/about/best
https://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196(11)61860-0/fulltext
https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Best_(medical_scientist)
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
